Hoofdstuk 5: Het spierstelsel

Question 1

Functies spieren

Answer 1

Beweging
Resist-beweging: bij weerstand tegen een beweging genereren spieren een kracht die precies tegengesteld is aan een gelijke maar tegengestelde kracht die wordt aangebracht op een lichaamsdeel
Warmte genereren: verantwoordelijk voor ¾ van alle warmte die door lichaam wordt gegenereerd

Question 2

Drie soorten spieren

Answer 2

Dwarsgestreept spierweefsel
Hartspierweefsel
Gladde spieren

Question 3

Kenmerken spieren

Answer 3

Prikkelbaar: trekken samen als reactie op chemische stof en/of elektrische signalen van andere orgaansystemen
Hebben slechts één basiswerkingsmechanisme: ze trekken samen (verkorten) → bij gebrek aan samentrekking ontspannen spieren zich en keren ze terug naar hun oorspronkelijke lengte

Question 4

Synergetische spieren

Answer 4

Spiergroepen die samenwerken om dezelfde beweging te creëren

Question 5

Antagonistische spieren

Answer 5

Spieren die tegenover elkaar staan en elkaar tegenwerken

Question 6

Gebogen arm

Answer 6

Triceps ontspant
Biceps trekt samen

Question 7

Gestrekte arm

Answer 7

Triceps trekt samen
Biceps ontspant

Question 8

Spiercellen

Answer 8

= Spiervezels
Hebben celmembraan: sacrolemma
Buisvormig
Meerdere kernen want lange cellen waarin veel eiwitten gesynthetiseerd moeten worden

Question 9

Fascia

Answer 9

Bindweefselvliezen die alle spieren, gewrichten, botten en organen omgeven

Question 10

Myofibrillen

Answer 10

Bestaan uit in elkaar geschoven eiwitstrengen

Question 11

Sacromeer

Answer 11

Deel tussen de twee Z-lijnen
Bestaat uit myosine (dikker) en actine (dunner)

Question 12

Spiercontractie

Answer 12

Myosine- en actinefilamenten glijden langs elkaar, waardoor de Z-lijnen dichter bij elkaar komen

Question 13

Vier stappen in het samentrekken en ontspannen van spiercellen

Answer 13

1. Zenuwen activeren skeletspieren
2. Activering maakt calcium vrij
3. Calcium initieert het glijdende filamenten mechanisme
4. Wanneer de activering van de zenuw stopt, stopt de contractie

Question 14

Motorneuronen

Answer 14

Een enkele zenuwcel die een groep cellen stuurt
Stimuleren skeletspieren om samen te trekken
Scheiden acetylcholine af (= neurotransmitter: stof die prikkelend of remmend effect heeft)

Question 15

Motoreenheid

Answer 15

Het motorneuron en alle spiercellen die het aanstuurt
Kleinste functionele eenheid voor spiercontractie

Question 16

Neuromusculaire verbinding

Answer 16

Verbinding tussen een motorneuron en een skeletspiercel

Question 17

T-tubuli

Answer 17

Buisachtige verlengingen van het celmembraan die elektrische impulsen naar alle delen van de cel transporteert

Question 18

Myasthenia gravis

Answer 18

Aandoening waarbij immuunsysteem de acetylcholinereceptoren vernietigt, waardoor de spieren zwakker (of niet) reageren op zenuwimpulsen

Question 19

Vier soorten energiebronnen

Answer 19

Opgeslagen ATP
Opgeslagen creatinefosfaat
Opgeslagen glycogeen
Aëroob metabolisme

Question 20

Opgeslagen ATP

Answer 20

Wordt in kleine hoeveelheden opgeslagen
± 10 seconden gebruikstijd
Enige directe energiebron

Question 21

Opgeslagen creatinefosfaat

Answer 21

3 tot 5x zoveel als hoeveelheid opgeslagen ATP
± 30 seconden gebruikstijd
Wordt snel omgezet in ATP

Question 22

Opgeslagen glycogeen

Answer 22

Variabel: sommige spieren slagen grotere hoeveelheden op
Voornamelijk gebruikt bij zware inspanningen tijdens de eerste 3-5 minuten
ATP-opbrengst afhankelijk van beschikbaarheid zuurstof: één glucosemolecule zorgt voor 2 ATP zonder zuurstof en 36 ATP met zuurstof

Question 23

Aëroob metabolisme

Answer 23

Stabiel hoog rendement
Altijd aanwezig
Eén glucosemolecule zorgt voor 36 ATP-moleculen

Question 24

Isotonische spiercontractie

Answer 24

Treden op wanneer een spier korter wordt terwijl een constante kracht wordt behouden
Bv. spierkracht genereren om een deel van het skelet te bewegen

Question 25

Isometrische spiercontractie

Answer 25

Kracht wordt gegenereerd, spierspanning neemt toe en de spier kan zelfs een beetje korter worden omdat de pezen enigszins worden uitgerekt, botten bewegen niet
Bv. zich inspannen om een te zwaar gewicht op te tillen

Question 26

Spierspanning wordt bepaald door drie factoren

Answer 26

Het aantal spiercellen in elke motoreenheid (de grootte van de motoreenheid)
Het aantal motoreenheden dat op een bepaald moment actief is
De frequentie van stimulatie van individuele motoreenheden

Question 27

Drie componenten van de relatie tussen neurale stimuli en spierkracht

Answer 27

Latente periode (contractie en relaxatie)
Summatie
Tetanus

Question 28

Latente periode

Answer 28

Tijdsvertraging tussen neurale stimulatie en begin van contractie
De tijd die zenuwimpuls nodig heeft om naar het sacroplasmatisch reticulum te gaan, calcium vrij te laten komen en de myosinekoppen te laten binden aan de actinefilamenten

Question 29

Summatie

Answer 29

Veel korte opeenvolgende kleine prikkels zodat er geen ruimte is voor ontspanning
Doel: spier lange tijd laten samentrekken

Question 30

Tetanus

Answer 30

Maximale spiercontractie
Kan leiden tot spierpijn
Kan ook optreden als reactie op gifstof

Question 31

Slow-twitch fibers

Answer 31

= Rode spieren
Breken ATP langzaam af en trekken langzaam samen
Maken ATP door aëroob metabolisme
Bevatten veel mitochondrieën en bloedvaten
Slaan weinig glycogeen op en zuurstof in molecuul myoglobine
→ Bieden meer uithoudingsvermogen, behouden lichaamshouding

Question 32

Fast-twitch fibers

Answer 32

= Witte spieren
Trekken sneller samen omdat ze ATP sneller afbreken
Minder mitochondriën en bloedvaten
Weinig of geen myoglobine
Slaan veel glycogeen op
Afhankelijk van aerobe mechanismen
Hopen melkzuur op tijdens anaerobe ademhaling
→ Gebruikt voor korte, intensieve activiteiten

Question 33

Skeletspieren

Answer 33

Vastgehecht aan botten
Beweging van lichaam
Lang, cylindervormig, meerdere nuclei, parallel
Activatie zenuwcellen
Vrijwillige spier
Snel (0,05 sec), niet duurzaam
Kans vermoeidheid afhankelijk van welke spier en werklast
Gestreept

Question 34

Hartspieren

Answer 34

Enkel in het hart
Pompen bloed
Korte cellen met stompe, vertakte uiteinden
Spontane activatie, aanpasbaar door zenuwen
Onvrijwillige spier
Gap-junctions
Gemiddelde snelheid (0,15 sec), niet duurzaam
Kleine kans op vermoeidheid
Gestreept

Question 35

Dwarse spieren

Answer 35

In randen van aderen, spijsverterings-, voortplantings-, en ademhalingsorganen
Controle van diameter aderen, beweging inhoud holle organen
Smalle, spoelvormige cellen
Altijd dezelfde samentrekking, aanpasbaar door zenuwen
Onvrijwillige spier
Gap-junctions
Traag (1-3 sec), onbeperkt
Kleine kans op vermoeidheid
Niet gestreept

Question 36

Spierdystrofie

Answer 36

Tekort aan dystrofine met als gevolg dat er te veel calcium de spiercel in lekt
Hoge intracellulaire calciumconcentratie activeert enzymen die spiereiwitten beschadigen en de cel doden
Resultaat: verlies van spiervezels en spieratrofie

Question 37

Duchenne-spierdystrofie

Answer 37

Eén enkel defect gen resulteert in het ontbreken van een bepaald spierceleiwit

Question 38

Tetanus

Answer 38

Veroorzaakt door bacteriële infectie
Technische term voor maximale spiercontractie
Infectie veroorzaakt door steekwond in spier
Bacteriën produceren toxine dat spieractiviteit overstimuleert wat resulteert in tetanische contracties

Question 39

Spierkrampen

Answer 39

Oncontroleerbare reflexgemedieerde spiersamentrekkingen
Veroorzaakt door dehydratie en ionenonevenwichtigheden die optreden bij zware inspanning

Question 40

Verrekte (of gescheurde) spieren

Answer 40

Ontstaan doordat een spier te ver wordt uitgerekt waardoor sommige vezels uit elkaar scheuren
Vaak gepaard met inwendige bloedingen, zwelling en pijn

Question 41

Fasciitis

Answer 41

Ontsteking van de bindweefselschede (fascia) die spier omringt
Veroorzaakt door verrekking of scheuren van de fascia
Herstelt langzaam
Behandeling bestaat uit rust en beschermen tegen druk
Injecties met corticosteroïden kunnen ernstige pijn verlichten