Hoofdstuk 1: De chemie van levende wezens

Question 1

Hoofdbestanddelen menselijk lichaam (6)

Answer 1

Zuurstof O
Koolstof C
Waterstof H
Stikstof N
Calcium Ca
Fosfor P

Question 2

Kenmerken van water

Answer 2

Uitstekende biologische solvent (oplosmiddel)
Vloeibaar bij lichaamstemperatuur
Kan warmte-energie absorberen en vasthouden
Maakt deel uit van essentiële chemische reacties

Question 3

Hydrofiel

Answer 3

Polaire moleculen die aangetrokken worden door water en die makkelijk interageren met water
Waterlievend

Question 4

Hydrofoob

Answer 4

Apolaire neutrale moleculen die niet interageren met of oplossen in water
Waterafstotend

Question 5

Emulgatoren

Answer 5

Kunnen ervoor zorgen dat hydrofobe stoffen toch oplossen in water

Question 6

Zuren

Answer 6

Geven waterstofionen (H+) af
Verhogen concentratie waterstofionen in oplossing
pH < 7

Question 7

Basen

Answer 7

Nemen waterstofionen (H+) op
Verlagen concentratie waterstofionen in oplossing
pH > 7

Question 8

Buffers

Answer 8

Helpen bij het behouden van een stabiele pH-waarde in lichaamsvloeistoffen
Belangrijk voor het behouden van homeostase
Belangrijkste: koolzuur en bicarbonaat

Question 9

Koolstof

Answer 9

Basis van chemie in ons lichaam omdat het sterk covalente bindingen kan aangaan
Omvat 18% van het lichaamsgewicht

Question 10

Organische moleculen

Answer 10

Moleculen die koolstof en andere elementen bevatten die door covalente bindingen bij elkaar worden gehouden

Question 11

Dehydratatiesynthese (= condensatiereactie)

Answer 11

Bouwt macromoleculen van kleinere subeenheden en verliest hierbij telkens een watermolecule
Energie nodig

Question 12

Hydrolyse

Answer 12

Breekt macromoleculen af in kleinere subeenheden en voegt hierbij telkens een watermolecule aan toe
Maakt energie vrij

Question 13

Vier categorieën macromoleculen

Answer 13

Koolhydraten
Lipiden
Nucleïnezuren
Eiwitten

Question 14

Koolhydraten

Answer 14

Algemene formule: Cn(H2O)n
Nodig voor energie en structurele ondersteuning
Drie soorten: monosacchariden, oligosacchariden en polysacchariden

Question 15

Monosacchariden

Answer 15

Enkelvoudige suikers
Glucose, fructose, galactose, ribose, deoxyribose

Question 16

Disacchariden

Answer 16

Twee door dehydratie synthese aan elkaar gekoppelde monosachariden
Sucrose, maltose, lactose, glucose

Question 17

Oligosacchariden

Answer 17

Meerdere aan elkaar gekoppelde monosachariden

Question 18

Polysacchariden

Answer 18

Duizenden monosacchariden aan elkaar
Opslaan van energie in bindingen tussen moleculen
Zetmeel, glycogeen, cellulose

Question 19

Drie soorten vetten

Answer 19

Triglyceriden
Fosfolipiden
Steroïden

Question 20

Triglyceriden

Answer 20

Vetten en oliën
Opslag energie, isolatie tegen warmteverlies, bescherming rond belangrijke organen
Opgebouwd uit glycerol en drie vetzuurmoleculen

Question 21

Verzadigde vetzuren

Answer 21

In vetten: enkelvoudige gestrekte bindingen tussen koolstoffen

Question 22

Onverzadigde vetzuren

Answer 22

In oliën: dubbele/drievoudige geknikte bindingen tussen koolstoffen

Question 23

Fosfolipiden

Answer 23

Belangrijkste component van celmembraan
Lossen goed op in water: hydrofoob uiteinde en hydrofiele kop
Glycerol met twee vetzuren en een fosfaatgroep
Vormen membraanlaag van al onze cellen

Question 24

Steroïden

Answer 24

Bestaan uit vier ringen op basis van koolstof
Boodschappermolecules
Bv. cholesterol, estrogeen en testosteron

Question 25

Proteïnen (= eiwitten)

Answer 25

Lange ketens (polymeren) van meer dan 100 aminozuren
Ondersteuning, transport, verdediging, beweging, hormonen

Question 26

Enzymen

Answer 26

Eiwit dat werkt als een biologische katalysator (= een stof die de snelheid van een chemische reactie versnelt zonder door de reactie te worden veranderd of verbruikt)

Question 27

Aminozuren

Answer 27

Verschillende aminozuren aan elkaar gelinkt via peptide bindingen vormen eiwitten
20 soorten opgebouwd uit amino-einde, carboxyl-einde en R-groep

Question 28

Peptide binding

Answer 28

Vormt zich tussen het carboxyluiteinde van een aminozuur en het aminouiteinde van het volgende aminozuur

Question 29

Polypeptide

Answer 29

Polymeer van tussen de 3 en 100 aminozuren

Question 30

Primaire structuur proteïne

Answer 30

Opeenvolging van aminozuren
Verbonden door peptidebindingen

Question 31

Secundaire structuur proteïne

Answer 31

Beschrijft hoe de keten van aminozuren georiënteerd is in de ruimte
Alfahelix en bètablad

Question 32

Tertiaire structuur

Answer 32

Verwijst naar hoe het eiwit draait en vouwt om een driedimensionale vorm te krijgen

Question 33

Quaternaire structuur

Answer 33

Verwijst naar het aantal polypeptideketens waaruit het eiwit bestaat en hoe ze met elkaar samenwerken

Question 34

Denaturatie

Answer 34

Eiwit verliest secundaire/tertiaire/quaternaire structuur, valt uiteen en kan zijn functie niet meer uitvoeren

Question 35

Nucleïnezuren

Answer 35

Slaan genetische informatie op
Lange kettingen van nucleotiden

Question 36

Nucleotiden

Answer 36

Bouwstenen van nucleïnezuur
Desoxyribose (bij DNA) of ribose (bij RNA) + base (enkel- of dubbelringige structuur die stikstof bevat) + één/meerdere fosfaatgroepen

Question 37

Desoxyribonucleïnezuur (DNA)

Answer 37

Stuurt en controleert alle levensprocessen
Slaat informatie op over hoe zichzelf te repliceren
Specifieert volgorde waarin aminozuren geordend zijn in proteïne
Bevat instructies om RNA te maken

Question 38

Structuur DNA

Answer 38

Dubbele streng
Nucleotiden bevatten: deoxyribose (suiker) + stikstofhoudende basen (A, G, C, T)

Question 39

Ribonucleïnezuur (RNA)

Answer 39

Voert instructies van DNA uit en reguleert soms de activiteit van DNA zelf
Bevat de instructies om eiwitten te produceren
Enkelstrengig molecuul dat complementaire kopie is van een deel van slechts één streng DNA

Question 40

Structuur RNA

Answer 40

Enkelvoudige streng
Nucleotiden bevatten: ribose + stikstofhoudende basen (A, G, C, U)

Question 41

Adenosinetrifosfaat (ATP)

Answer 41

Adenine base + ribose + drie fosfaatgroepen
Bewaart grote hoeveelheden energie die nodig zijn voor chemische reacties
Verbreken van verbindingen maakt energie vrij: ATP → ADP + P + energie