HC11.2: Geschiedenis en immuunziekten 1 Flashcards
1
Q
Plagues en peoples
A
- Mc.Neill in 1976
- Geschiedenis van infectieziekten analyseren vanuit natuurlijk perspectief
- Aandacht voor ecologie, mobiliteit en epidemiologische transities
- Traditionele geschiedschrijving focust vooral op grote mannen perspectief en menselijke agency zoals Napoleon
- McNeill schakelde revolutionair over naar epidemiologisch, met name ecologisch perspectief
- Keek naar andere (niet-menselijke) oorzaken van historische veranderingen
- I.p.v. te focussen op bijvoorbeeld Napoleon keek hij naar bacteriën en virussen die met het leger van Napoleon meereisden
2
Q
Cyclisch patroon
A
- Begint met ecologisch evenwicht (van een groepje mensen) binnen een regio
- Populatie groeit uit tot er een natuurlijke grens voor die regio is bereikt (en er teveel mensen wonen)
- Militaire verovering, handel of migratie naar andere delen van de wereld
- Spill-over van de ene disease pool naar de andere
- Uitbraak van epidemieën met name in host region: er komen ziektekiemen die nieuw zijn voor de regio
- Domesticatie van infectieziekte: ontstaan van endemische fase en weer terug naar stap 1
3
Q
Voorbeelden epidemiologische transities
A
- 2e Eurazische transitie in 14e eeuw: zwarte dood (pest) die zich via de Mongoolse invasie en later via handelspaden verspreidt
- Transatlantische (Colombiaanse) uitwisseling: Spanjaarden namen de waterpokken mee tijdens hun koloniale invasie in Zuid-Amerika waardoor veel inheemse volkeren overleden
- Cholera (19e eeuw): snelle verspreiding door koloniale handel met Azië en industrialisatie
- Grondstoffen nodig die in het stoomschip tijdperk overal vandaan werden gehaald
4
Q
Optimisme
A
- 1950-1980
- Met AB en vaccins alle infectieziekten onder controle brengen
- Investeren in onderzoek/bestrijding/preventie van infectieziekten niet meer nodig
5
Q
Waarschuwing McNeill in 1976 met boeken over zelfgenoegzaamheid
A
Volgens hem blijft de mens kwetsbaar voor andere biologische (micro)organismen en heerst er een gevaar op ecologische ramp
Bleek na 1980 uit te komen met terugkeer van emerging infectieziekten zoals HIV/AIDS, dengue, ebola, zika, sars
Maar ook re-emerging diseases: malaria, TBC, cholera
6
Q
Rosenberg
A
- Culturele aspect
- Beschrijft het ontstaan van een epidemie/pandemie als een gebeurtenis die ineens ontstaan waar adequaat op gereageerd moet worden
- Respons is van belang
7
Q
What is an epidemic?
A
- Rosenberg
- Vergelijking tussen maatschappelijke reactie op infectieziekten en een toneelstuk
- Act1: progressive revelation: ontkennen/negeren naar herkennen
- Act2: managing randomness: medische kennis en morele/sociale aannames
- Act3: negiotiating public response: druk om te handelen, maatregelen opgelegd aan arme en sociale marginalen
- Act4: epilogue: evalueren, moreel oordeel met terugwerkende kracht
8
Q
Begin van Rosenberg boek
A
- Erkennen van gelijk van McNeill
- AIDS-epidemie heeft zelfgenoegzaamheid van de mens blootgesteld en duidelijk gemaakt dat infectieziekten helemaal niet overwonnen zijn
9
Q
Verderop boek Rosenberg
A
- Transitie van natuur naar cultuur
- Kenmerkend voor epidemieën is het episodische/plotselinge karakter: vraagt om onmiddellijke respons, bij 1 gebeurtenis komt de mens sneller tot actie dan bij een trend
- Respons is afhankelijk van sociale omstandigheden, uitoefening van instituties en culturele veronderstellingen
10
Q
Bedrijf 1 progressive revelation
A
- Onwillige en trage acceptatie en erkenning van epidemie
- Oorzaken zijn gebrek aan verbeeldingskracht
- Vooral bedreiging voor economische en institutionele belangen, maar ook voor gemoedsrust en zelfgenoegzaamheid van de gewone mensen
- Grote gevolgen van erkenning en epidemie: sociale ontbinding en paniek
Er vindt acceptatie plaats wanneer de grote en groeiende sterfte niet langer te negeren is
11
Q
Bedrijf 2 managing randomness
A
- Men houdt er niet van als grote gebeurtenissen willekeurig zijn en dus op zoek naar verklarend kader om zo met willekeur en onzekerheid om te kunnen gaan
- Kader is mengeling van wetenschappelijke, morele/religieuze en sociale opvattingen
- Zondebokken; blaming the victum bijvoorbeeld Joden of LHBTI-gemeenschap
- Sociale vooroordelen: cholera in 19e eeuw kwam door alcoholisme, gulzigheid, seksuele promicscuïteit en vuile gewoonten van arbeidersklasse. Hieruit volgde sociale controle (niet alle groepen hebben stem/inbreng) maar ook sociale kritiek en pleidooi voor verbetering
12
Q
Bedrijf 3 negiotiating public response
A
- Epidemie zorgt voor grote druk om directe, beslissende en zichtbaar collectieve maatregelen te treffen
- Er werd veel meer actie ondernomen voor epidemische cholera en gele koorts epidemie dan voor endemische TBC
- Maatregelen reflecteren culturele houdingen en belangen
- Maatregelen gaan vaak gepaard met collectieve rituelen
- Mengeling tussen religieuze en rationele gedachten
- Media en publieke opinie spelen belangrijke rol
13
Q
Van belang voor public response
A
- Staatsapparaat en collectief vs. rechten en plichten van individuele burger
- Belang van vertrouwen in autoriteiten
- Rol politieke ideologie
14
Q
Belang negiotiation
A
- Onderwijs, gezondheid, religie, economie en staatsfinancieën
- Macht, belangen en invloed: measures most heavily imposed on poor and social marginal
15
Q
Bedrijft 4 epiloog
A
- Epidemieën doven geleidelijk uit of worden onderdeel van dagelijkse routine
- Bijvoorbeeld aids-epidemie in NL met HAART-therapie
- Bijvoorbeeld afkondigen van einde van COVID19 pandemie
- Evaluatie in laatste fase
- Welke lessen geleerd
- Wat is impact geweest
16
Q
Derde bedrijf voorbeeld 1 koepokkenvaccinatie (19e eeuw)
A
- In 19e eeuw pokkenepidemie
- Om epidemie te bestrijden vaccin ontwikkeld van verzwakte mensenpokken
- Bleek niet veilig
- Edward Jenner koepokken vaccinatie tegen mensenpokken
- Bij implementatie van koepokkenvaccinatie binnen het derde bedrijf van epidemie werden grote verschillen tussen landen gezien
17
Q
Typhoid Mary
A
- Ierse immigrante die werkte als kokkin voor welgestelde families in New York
- Verantwoordelijk voor verschillende buiktyfusuitbraken doordat ze asymptomatisch drager was van Salmonella typhi
- In quarantaine
- Slechte pers
