H6: Eerste week Flashcards
Wanneer start de eerste week van de embryonale ontwikkeling?
Start bij de bevruchting
Wanneer eindigt de eerste week van de embryonale ontwikkeling?
Einde bij de implantatie
Wat zijn de klievingsdelingen?
Delen van de zygote via mitose vanaf d1 tot d3-4 binnen zona pellucida
Hoe ziet de vrucht eruit d3 na bevruchting?
De vrucht telt ongeveer 16 cellen binnen de zona pellucida > °morula
Wat is de morula?
= naam van de vrucht bij d3-d4; bestaat uit blastomeren
= moerbeistadium
Geef 3 kenmerken van blastomeren
- Diploïd
- Genetisch identiek
- Omnipotent
Leg uit: Blastomeren zijn omnipotent
Blastomeren kunnen differentiëren tot alle mogelijke weefsels (= stamcellen)
Wat is mozaïcisme?
= verschillende genotypes komen voor binnen hetzelfde organisme
> ° genetisch mozaïek van cellen met een normaal genoom en cellen met een afwijkend genoom
Hoe ontstaat mozaïcisme?
Tijdens de vroege klievingsdelingen kan een non-disjunctiefenomeen optreden.
Waarvan is de uitgebreidheid van mozaïcisme afhankelijk?
Hoe vroeger het mozaïcisme optreedt, hoe groter het aantal dochtercellen dat de genetische afwijking vertonen.
Wat gebeurt bij een hooggradig mozaïcisme?
Meer dan 50% > afsterven embryo
Wat gebeurt bij een laaggradig mozaïcisme?
Embryo sterft niet af
Mozaïcisme kan zelfs verdwijnen: uitstoten afwijkende cellen uit morula > vervangen door nieuwe blastomeren > normale ontwikkeling embryo gaat verder
Wat gebeurt er als het mozaïcisme behouden blijft na het morulastadium?
Dan wordt het mozaïcisme voor het hele leven meegenomen > gevolgen zie H18
Hoe kan het karyotype eruitzien bij mozaïcisme? Voorbeeld
46, XY/ 47, XY +18
Graad van mozaïcisme
Uit hoeveel cellen bestaat het embryo op d4?
Ongeveer 58 cellen
Waar bevindt het embryo zich op d4?
In de baarmoederholte
Wat gebeurt er met het embryo op d4?
- Zona pellucida breekt af = hatching
- °Blastulaholte door vochtinsijpeling tussen de blastomeren
Hoe heet de vrucht op d4?
Blastocyst of blastula
Waarvan is de blastula/blastocystholte de voorloper?
De dooierzak
Welke verschillende cellen kunnen we in de blastula waarnemen?
- Embryoblast
- Trofoblast
Wat is de embryoblast?
= binnenste celmassa
Voorloper van het embryo
Wat is de trofoblast?
= Afgevlakte cellen die de blastulaholte aflijnen
Voorloper van de placenta & vliezen
Bij welk embryonaal stadium worden de embryo’s bij IVF teruggeplaatst?
In het blastulastadium
Hoe heet deze genetische testing van embryo’s bij IVF?
Pre-implantatie Genetische test = PGT
Waarop mag in België getest worden bij PGT?
Enkel embryoselectie om ernstige genetische aandoeningen te voorkomen
Wat is innesteling?
= nidatie
= innestelen/implantatie van de blastocyst in het baarmoederslijmvlies
Wanneer start de innesteling?
Dag 6 na de bevruchting
Hoe verloopt de innesteling?
- De cellen van het endometrium & de cellen van de trofoblast produceren enzymen > afbraak oppervlakkige epitheelcellen
- Trofoblastcellen aan zijde embryonale pool dringen endometrium binnen
- Mitose zorgt voor sterke toename van trofoblastcellen in het endometrium
Wat is de normale implantatieplaats?
De achterwand van de baarmoederholte
Waarom implantatie een cruciaal proces?
Het zorgt voor de ontwikkeling van de placenta > voeding embryo = ontwikkeling embryo
Wat is ectopische zwangerschap?
De implantatieplaats bevindt zich buiten de baarmoederholte
Wat is een spontaan miskraam?
Miskraam onder 20 weken zwangerschap
Hoeveel % van de zwangerschappen mondt uit in een spontaan miskraam ?
25%
In welk trimester vindt een spontane abortus meestal plaats?
Het eerste trimester
Hoeveel % van spontane miskramen is genetisch?
30-50%
Wat zijn de meest frequente, genetische oorzaken van spontane abortus?
- Autosomale trisomie (55%) > trisomie 16, 22 & 21
- Polyploïdie 3n
- 45, X
- Mozaïcisme
- Andere
Wat is de grootste oorzaak van een spontane abortus?
Aneuploïdie (afwijkend aantal chromosomen)
Welke autosomale trisomies zijn de grootste oorzaken voor een spontaan miskraam?
Trisomie 16 (24,7%)
Trisomie 22
=> nooit levensvatbaar!
Trisomie 21
(trisomie 13 & 18)
=> wel levensvatbaar
Hoe kan het dat mozaïcisme minder vaak leidt tot een spontaan miskraam?
Bij mozaïcisme treden er correctiemechanismen op, waardoor vele afwijkende cellen vervangen worden door nieuwe, gezonde cellen
Waarom vertoont chromosomenonderzoek bij een foetus in het 3de trimester minder vaak afwijkingen dan bij een embryo in het 1ste trimester?
Fail-fast-mechanisme: het proces van evolutie van het embryo onderbreekt zichzelf als er iets ernstig verkeerd gaat > minder genetische afwijkende embryo’s groeien uit tot foetusleeftijd
Dus bij embryo’s wel nog veel genetische afwijkingen, maar velen sterven af > embryo’s die wel tot foetus uitgroeien zijn slechts de enkele overlevenden met genetische afwijkingen
Na NIP-test > zwangerschapsafbreking bij chromosoomafwijkingen
