H5 begrippen Flashcards
zelfconcept
kennis opgeslagen in vorm van zelf-schema’s
+/- = zelfbeeld
zelfschema’s
reflecteren verwachte gevoelens, gedragingen en gedachten in bepaalde context
- ontstaan door specifieke (herhaalde) ervaringen in een bepaalde context
- structureren nieuwe ervaringen
- kunnen veranderen over de tijd
looking glass self
we zien onszelf zoals we denken dat anderen ons zien
objectief zelf bewustzijn
- jezelf bekijken als object (zoals je een partner of boom bekijkt)
- jezelf vergelijken met een standaard of ideaal
- leidt vaak tot negatieve gevoelens als gevolg van tekort schieten
persoonlijke identiteit
persoonlijke relaties + persoonlijke eigenschappen
sociale identiteit
relaties als groepslid + eigenschappen als groepslid
-> we hebben evenveel sociale identiteiten als sociale groepen waartoe we behoren
collectieve zelf
kenmerken die je deelt met anderen die je onderscheiden van (specifiek) andere groepen
collectieve relationele zelf
kenmerken die aangeven hoe je je als groepslid verhoudt tot andere in-groups en outgroups leden
individuele zelf
kenmerken die uniek zijn aan jou en je onderscheiden van (specifiek) andere personen
individuele relationele zelf
kenmerken die aangeven hoe je je als uniek individu verhoudt tot andere personen
zelf categorisatietheorie
theorie over processen die ervoor zorgen dat je al dan niet zelf-schema creëert van jezelf behorend tot sociale categorie
sociale creativiteit
strategieën om positiever zelfbeeld te krijgen zonder positie te verbeteren.
- unieke kwaliteiten van je groep benadrukken
- neerwaartse vergelijking met andere groepen
queen bee gedrag
- mannelijke eigenschappen benadrukken
- bestaan van sekse bias ontkennen - stereotypische opvatting over vragen
individuele strategie om positie te verbeteren
- allee mogelijk als je lid kan worden van hogere statusgroep
- vb. etnische minderheden gaan zich wit gedragen, vrouwen mannelijk,..
- voordeel= aansluiting hogere statusgroep
- nadeel = afstand nemen van eigen groep
collectieve strategie om positie te verbeteren
als groep legitimiteit van lage status niet aanvaarden, actie voeren voor hogere status en meer gelijkwaardigheid
hoped-for selves
wie jij zou willen wordene
expected selves
wie je zou kunnen worden
feared selves
wie je bang bent om te worden
promotiefocus
- winst vs. geen winst
- ideale zelf nastreven
- positieve uitkomsten nastreven
preventiefocus
- verlies vs. geen verlies
- verplichte zelf nastreven
- negatieve uitkomsten voorkomen
regulatiefit
fit tussen iemand motivationele oriëntatie en de manier waarop doel wordt nagestreefd
terror management theory (TMT)
zelfwaarding/ goed voelen over onszelf als buffer voor angst tegen dood
sociometer theorie
zelfwaardering als barometer voor sociale inclusie
self-handicapping
treedt op wanneer mensen hun eigen succes belemmeren
hoe is ons zelfbeeld sociaal?
I. komen voort uit ervaringen in het verleden, waarvan veel ervaringen samen met anderen
II. interacties maken altijd gebruik van de gedeelde betekenis die we ontleden aan taal en cultuur
III. we zien onszelf zoals we denken dat andere ons zien = looking glass self
stappen voor psychologische saillante zelfcategorisatie
I. we proberen categorisaties uit die beschikbaar of toegankelijk zijn (door bv. vaak gebruik, belangrijk zijn voor ons, opvallen in de situatie)
II. is er een structurele fit? = accentueert het een verschil tussen zelf en andere in situatie
III. is er normatieve fit? = voorspelt het gedrag in de situatie
IV. onzekerheidsreductie in situatie?
V. goed voor zelfwaarde in de situatie?
self serving bias
en cognitieve neiging waarbij individuen successen toeschrijven aan interne of persoonlijke factoren, terwijl ze mislukkingen toeschrijven aan externe factoren buiten hun controle.
- helpt mensen hun zelfbeeld en zelfwaardering te beschermen.
in group bias
een fenomeen waarbij mensen de neiging hebben om leden van hun eigen groep (de “in-group”) te bevoordelen boven leden van andere groepen (de “out-group”).
wat doen we om ons goed te voelen over onszelf
-better than avarage effect: overschatten goede en onderschatten slechte eigenschappen
- overschatten van hoeveelheid controle op levensgebeurtenissen
- optimisme
wat doen we als zelfwaarde op de proef wordt gesteld?
- ontsnappen aan situatie
- belang van bedreiging minimaliseren
- zelfaffirmatie, zelfexpressie
- bedreiging ontkennen (alcohol,drugs)
- bedreiging zelf aanvallen; bedreiging zelf in diskrediet brengen, eigen verantwoordelijk ontkennen, al voor dreigingsgebeurtenis plaatsvindt excuses vinden voor falen (=self handicapping)