GK 1.10 Oncologie Flashcards
exogene factoren die kanker veroorzaken
roken
voeding
beweging
alcohol
zonnen
overgewicht
straling
beroep
geneesmiddelen
infecties
milieu
endogene factoren die kanker kunnen veroorzaken
hormonaal
genetisch
als gevolg van andere ziekte
ontstaan kanker door ongecontroleerde celdeling
- mutatie door inwerking van endogene/exogene factoren of spontaan, meerdere -> kanker
- geen celdood van cellen met mutatie, wel celgroei
- ontstaan van neoplasie -> nieuwvorming
kenmerken goedaardige tumor (benigne)
groeit niet snel
ingekapseld, groeit niet door
niet snel klachten, meestal niet dodelijk
zelden recidief (terugkomen)
goed gedifferentieerd
kenmerken kwaadaardige tumor (maligne)
groeit snel
groeit door
uitzaaiing
algemene verschijnselen zoals bloedarmoeden, niet lekker voelen, afvallen
onbehandeld altijd dodelijk
vaker recidieven
slecht gedifferentieerd
carcinoom
kanker uit epitheelweefsel -> indirect met de buitenwereld
sarcoom
uit bindweefsel of spierweefsel
lipo- vet
osteo - bot
chrondro - kraakbeen
leiomyo - gladde spiercellen
leukemie
onrijpe witte bloedcelkanker in bloed terecht in beenmerg
(non) Hodgin kanker
kanker in lymfeklieren, vaak B-lymfocyten
multipel myeloom
plasmacellen in beenmerg
metastasen
uitzaaiing
tumor door bloed/lymfe -> losraken en ergens anders innestelen -> vorming maligne neoplasie op afstand-> metastase
diagnostiek kanker pathologie
cytologie -> cellen kijken
histologie -> weefsel kijken
diagnostiek radiologie kanker
röntgen
CT
MRI
echo (met/zonder punctie)
diagnostiek kanker nucleair geneeskundig onderzoek
botscan
PET, radioactief stofje spuiten, inwendige organen kijken waar activiteit is
Sentinelnode, klieren wegsnijden en onderzoeken
diagnostiek kanker klinisch-chemisch onderzoek
tumormarker en enzymen
4 vormen chirurgie kanker
preventief; CIS, BRCA-gen
curatief; tumor totaal verwijderen
palliatief; niet levensreddend
reconstructieve; bv bostreconstructie
vormen radiotherapie
door straling schade aanbrengen aan DNA van tumorcellen ->tumorceldood
uitwendig
inwendig
curatief
palliatief
werking chemotherapie
cytostatica
grijpen in op de celdeling, van kwaadaardige cellen, maar ook van normale cellen
bijwerkingen chemotherapie
bloedarmoede
verminderde conditie
vermoeidheid
misselijk
diarree, obstipatie
haaruitval
infecties/koorts
menstruatiestoornissen
reuk en smaak verandering
hormonale therapie
alleen gevoelig voor hormoongevoelige tumoren zoals de borstklier, schildklier, prostaat, baarmoederslijmvlies, skelet
tumoren die normaal groeien door hormonen kun je hiermee behandelen
effect hormoontherapie
minder recidieven
afname tumorprogressie
soms afname grootte tumor
lange behandelmogelijheid
beter te verdragen dan chemo
immunotherapie
hiermee zet je je eigen immuunsysteem in om tumorcellen op te ruimen
1 kanker cellen zichtbaar maken voor afweersysteem (monoklonale antilichamen)
2 afweersysteem versterken (cytokinen)
hoe kanker normaal het immuunsysteem ontwijkt
immuunsysteem ziet kankercellen niet als afwijking
kankercellen maken zichzelf onzichtbaar voor immuunsysteem
kankercellen geven signalen af dat het immuunsysteem niet in actie komt
oorzaken longkanker
80-90% longcarcinoom door roken
radon (zit in de grond)
beroepen in de staal, chemie, mijnbouw, scheepsbouw, metaal
erfelijk 8-14%
door COPD, tuberculose
alarmsymptomen longkanker
vermagering, vermoeidheid
continu hoesten
bloed ophoesten
recidiverende luchtweginfecties of pneumonie
mesothelioom
kanker van mesotheel (binnenbekleding testes, darmen, hart en longen_
long mesothelioom = asbest-longkanker
oorzaken mesothelioom
80- 100% asbest
isolatiewerkers, scheepwerven, timerlieden
85 man, 15 vrouw, vaak ouder dan 65
klachten mesothelioom
pijn
duspnoe
hoesten
afvallen
