Genetica en de persoonlijkheid (Week4)

Question 1

uitleg: genoom

Answer 1

complete set van genen (20.000 - 25.000)

elk cel bevat 2 genomen ( moeder,vader)

Question 2

welke 3 cellen bevatten geen genomen?

Answer 2

roode bloedcellen, eicellen, spermacellen

Question 3

uitleg: chromosomen

Answer 3

strengen van 46 genen (paarwijze)

23 van vader/moeder

Question 4

hoe verschilt het laatste (23) genenpaar tussen vrouwen en mannen?

Answer 4

vrouwen hebben twee x chromosomen

mannen hebben een x en een y chromosoom

Question 5

uit welk 4 nucleotidebasen bestaat DNA?

Answer 5

1. adenine
2. thymine
3. guanine
4. cytosine

Question 6

welk informatie bevat DNA?

Answer 6

2 % instructies voor het maken van proteines

98% “junk” funtie niet geheel bekend, reguleren proteinproductie en verschaffen structurele integriteit

Question 7

uitleg: allelen

Answer 7

hetzelfde gen is niet altijd identiek

er is sprake van een “dominante” en een “recessief” geen

Question 8

hoe verschillen genen bij mensen/dieren?

Answer 8

veel dieren zelfde aantal genen als mensen

maar codering naar protein is bij mensen complexer

Question 9

uitleg: behaviouristisch genetisch onderzoek

Answer 9

in hoeverre zijn verschillen in gedrag te verklaren door genetica of juist door omgeving

Question 10

uitleg: erfelijkheid

Answer 10

de proportie fenotypische variantie (geobserveerde individuele verschillen) die verklaard wordt door genotypische variantie ( verschillen in genen)

Question 11

uitleg: omstandigheden (environmentality)

Answer 11

proportie fenotypische variantie die juist NIET kan verklaard worden door genen

dus

variantie door erfelijkheid + variantie door omstandigheden = fenotypische variantie

Question 12

uitleg: selectief fokken

Answer 12

honden met bepaalde erfelijke eigenschappen expres fokken om deze eigenschappen verder te geven

Question 13

uitleg: familiestudies

Answer 13

je bent 50% gelijk in je genen aan ouders, broers etc

en 25% gelijk aan opa/oma etc

dus: alle van een gezin zelfde karaktertrek -> waarschijnlijk erfelijk

MAAR

familie delen meestal ook zelfde omgeving

Question 14

uitleg: monozygotic

Answer 14

tweeling ontstaan uit dezelfde bevruchte eicel

hebben 100% dezelfde genen

wel verschillen in kopieen van gen-segmenten

Question 15

uitleg: dizygotic

Answer 15

tweeling ontstaan uit twee bevruchte eicellen

50% genen gelijk, net zoals gewone broers/zussen

Question 16

formule voor erfelijkheid

Answer 16

erfelijkheid ^2 = 2 ( rmz - rdz)

rmz = correlatie tussen monozygotic

rdz = relatie tussen dizygotic

Question 17

uitleg: assumptie van gelijke omgeving

Answer 17

er wordt aangenomen de omgeving van de verschillenden soorten tweelingen gelijk identiek is

Question 18

mogelijke schendingen aan de “assumptie van gelijke omgeving”

hoe kan ernaar getest worden?

Answer 18

assumptie kan geschonden worden als ouders monozygotic tweelingen EXACT gelijk behandelen want ze MZ zijn

assumptie is niet geschonden als ouders MZ tweeling exact gelijk behandelen want zij exact gelijk gedragen

testen: kijken naar tweelingen waarvan ouders dachten dat zij MZ waren, terwijl dit NIET zo is
- > blijkt dat dit niet zorgd voor meer gelijkenis
- > als MZ tweelingen verschillen ligt het aan genetica

Question 19

uitleg: adoptiestudies

Answer 19

kijken naar verschillen en overeenkomsten tussen biologische en adoptiefouders

gelijk aan bio -> genetica

gelijk aan adoptie -> omgeving

Question 20

uitleg: assumptie van representativiteit

selectieve plaatsing

Answer 20

assumptie van representativiteit: assumptie dat adoptieouders representatief zijn voor de gehele populatie

selectieve plaatsing: mogelijk plaatsen van kinderen bij ouders die lijken op biologische ouders

Question 21

algemene percentages voor het verklaren van PSE door genetica/omgeving

Answer 21

erfelijkheid: 30-50%
omgeving: 50-70%

Question 22

uitleg: kandidaat gen associatiestudies “gene hunting”

Answer 22

vinden van specifieke gen dat geassocieerd worden met bepaalde eigenschappen

Question 23

verschil tussen mensen met een lange/korte DRD4 gen

Answer 23

lang: weinig responsief voor dopamine -> ze gaan op zoek naar sensatie
kort: heel responsief voor dopamine -> geen extra behoefte aan ervaringen met dopamine boost

Question 24

uitleg: genoomwijde studies

Answer 24

hoe het genenpakket van mensen beinvloedt hoe ze met situaties omgaan

bv. korte versie van 5HTT -> stress leidt sneller tot depressieve symptomen

of lage level monoamine oxidase -> mishandeling leidt sneller tot agressief en antisociaal gedrag

Question 25

uitleg: (non)shared environment

Answer 25

shared: gedeelte omgeving van broers en zussen (opvoeding, regels, eten etc)

non shared: niet gedeelte omgeving (vrienden, specifieke gebeurtenissen)

het blijkt dat de gedeelte omgeving heel kleine invloed heeft op het ontwikkelen van persoonlijkheid

Question 26

2 factoren die de rol van erfelijkheid kunnen beinvloeden

Answer 26

1. cultuur en land
2. ouderlijke opvoeding - streng vs vrij

streng -> genen niet veel mogelijkheid

vrij -> ontwikkeling gedomineerd door genen

Question 27

5 soorten van interactie tussen genen en omgeving

Answer 27

1. co-actie - allebei spelen rol maar los van elkaar
2. interactie - genen interacteren met omgeving
3. correlatie - actief, passief, reactief
4. expressie - omgevingsfactoren kunnen beinvloeden hoe genen werken (hoe DNA proteinen codeert)
5. predispositie - genen kunnen kwetsbaarheid voor ziektes meebrengen, MAAR deze wordt alleen ontwikkelt als de omgeving dit oproept

Question 28

3 soorten correlatie van genen en omgeving

Answer 28

1. passief - verband tussen genen van ouders en de stijl van opvoeding
2. actief - personen met bepaalde genen zoeken omgevingen die op hun passen
3. reactief - ouders reageren anders op kinderen afhankelijk van genotype