Astma Flashcards
Astma: definicja
Heterogenna choroba, zwykle charakteryzująca się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych i występowaniem takich objawów jak: świszczący oddech, duszność, uczucie ściskania w klatce piersiowej j kaszel o zmiennej częstości i nasileniu
Astma: epidemiologia
50% początek w dzieciństwie
Chorobowość 1-18%
Częściej kobiety
Najczęstszym fenotypem: astma alergiczna
Podział astmy na względu na etiologie
Alergiczna:
- dzieci
- w plwocinie eozynofile
- dobra odpowiedz na GKS
- inne choroby atopowe w wywiadzie
Niealergiczna:
- dorośli
- w plwocinie eozynofile, neutrofile, i inne komórki zapalne
- gorsza odp na GKS
O późnym początku:
- należy wykluczyć astmę zawodowa
- u dorosłych, zwykle
- u kobiet częściej
Z utrwalona obturacja oskrzeli:
- pacjenci z wieloletnim przebiegiem choroby
- nieodwracalna obturacja -> utrwalona przebudowa ścian oskrzeli
Współistniejąca z otyłością
Astma: czynniki ryzyka zachorowania
Płeć żeńska (dorośli), męska u dzieci Rasa czarna Otyłość Predyspozycja genetyczna Alergeny Czynniki zawodowe Dym tytoniowy Zanieczyszczenia powierza Wirusowe zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie Dieta
Astma: objawy podmiotowe
Duszność, głównie WYDECHOWA
ŚWISZCZĄCY ODDECH
SUCHY KASZEL
ściskanie w klatce
Astma: objawy przedmiotowe
Rozlane, obustronne świsty
Furczenia
Wydłużony wydech
Podczas zaostrzeń:
- praca dodatkowych miesni oddechowych
- zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych
- tachykardia
- tachypnoe
- cicha klatka piersiowa
Astma: nasilenie objawów, kiedy najczęściej
Najczęściej w nocy lub wczesnym rankiem (aktywność układu przywspolczulnego),
duża zmienność nasilenia objawów, mają charakter napadowy
Przebieg astmy
Okres bezobjawowy (stan zapalny obecny cały czas, tak samo jak nadreaktywność drzewa oskrzelowego)
Okres objawowy: świsty, furczenia duszność wydechowa, suchy kaszel, wysłużony wydech
Bardzo ciężkie zaostrzenie: zaburzenia świadomości, cicha klatka piersiowa, tachykardia, tachypnoe, dodatkowe mięśnie oddechowe, sinica
Astma: Badania czynności płuc
- obecność obturacji
- odwracalność obturacji - próba rozkurczowa
- nadreaktywność oskrzeli - próba prowokacyjna
- niestabilność czynności płuc - spirometria, PEF
Astma: markery stanu zapalnego
Badanie plwociny indukowanej - eozynofilia w typie alergicznym
Badanie stężenia NO w powietrzu wydychanym (eozynofile powodują pobudzenie produkcji NO)
Astma: spirometria
Co najmniej raz należy zarejestrować zmniejszoną wartość FEV1 (<80%) i stosunek FEV1/FVC (prawidłowo: 0,75-0,8; u dzieci > 0,9)
Astma: próba rozkurczowa
- Spirometria podstawowa
- 400 mikrogram salbutamolu
- 10-15 min
- Powtórne badanie
Dodatni wynik jest przyrost FEV1 o > 12% i > 200 ml
Astma: próba prowokacyjna
Ocena reaktywności oskrzeli
- najpierw wykonuje się spirometrie podstawową, a następnie powtarza się badanie po inhalacji substancji która wywołuje skurcz (metacholina lub histamina)
Spadek FEV1 o > 20%
Astma: pomiar szczytowego przepływu wydechowego
- samodzielne pomiary przez pikflometr
- ocena zmienności obturacji
- w praktyce wykorzystuje się dobowa i tygodniowa zmienność PEF
ŚREDNIA DOBOWA ZMIENNOŚĆ PEF > 10% -> rozpoznanie astmy
Astma: kryteria rozpoznania
- występowanie zmiennych objawów ze strony układu oddechowego
- potwierdzona obturacja oskrzeli
- potwierdzona nadmierna zmienność czynności płuc
Inne kryteria dla dzieci < 5 rż:
1 stwierdzenie min 3 epizodów obturacji lub 1 ciężki wymagający podania GKS, stwierdzenie światów wydechowych
2. Odpowiedz na leczenie: wziewne SABA lub poprawa po 2-3 miesiącach leczenia wGKS
3. Wykluczenie chorób z diagnostyki różnicowej
Astma: podział leków
- Ze względu na zastosowanie:
- kontrolujące: wGKS, LABA, LAMA, leki przeciwleukotrienowe, Teofilina o przedłużonym działaniu
- objawowe: SABA, SAMA - Ze względu ma działanie:
- przeciwzapalne: GKS, przeciwleukotrienowe
- bronchodylatacyjne: SABA, SAMA, LABA, LAMA, Teofilina
Astma: leki kontrolujące: wGKS: wymienić
Beklometazon Budezonid Cyklezonid Flutykazon Mometazon
- preferowane leki, które:
- hamują proces zapalny w oskrzelach
- zmniejszają nasilenie objawów, ryzyko zgonu z powodu astmy, częstość zaostrzeń
- poprawiają czynność płuc i komfort życia
Powodują grzybice jamy ustnej i gardła, chrypkę i kaszel z podrażnienia - płukanie Jany ustnej i gardła po leku lub stosowanie cyklezonidu (prolek)
Astma: leki kontrolujące - przeciwleukotrienowe
MONTELUKAST, p.o
Hamuje proces zapalny
Astma: leki NIEZALECANE
Teofilina, kromony
Astma: czynniki wyzwalające napady i zaostrzenia
- Zakażenia układu oddechowego !!!!!!!! - wirusy
- Alergeny
- Zanieczyszczenia powietrza
- Silne emocje
- Dym tytoniowy
- leki (beta blokery, NLPZ)
- Wysiłek fizyczny
- Zmiana pogody
- Czynniki drażniące
- Pokarmy i dodatki do żywności
Astma: cele leczenia zaostrzenia
Zniesienie obturacji oskrzeli SABA (wcześnie zastosować, powtarzAc co 20 min)
Zniesienie hipoksji TLEN
zmniejszenie stanu zapalnego GKS OGÓLNOUSTROJOWO
Astma: leki kontrolujące LABA
- długo działający B2- mimetyk
- nie powinny być stosowane samodzielnie, bez GKS wziewnego
D.N. tachykardia, drżenie mięśniowe i hipokaliemia
Astma: leki kontrolujące LAMA
- długo działające leki przeciwcholinergiczne
- bromek tiotropium
- droga podania wziewna
- powoduje rozkurcz oskrzeli
Astma: leki objawowe SABA
- krótko i szybko działające B2 mimetyki wziewnie
- Fenoterol i Salbutamol
- są to doraźne leki alternatywne
- wskazane przed wysiłkiem fiz w astmie wysiłkowej
Astma: GKS doustne
- stosowane w zaostrzeniach
- przewlekle u chorych z częstymi zaostrzeniami mimo 4. stopnia leczenia oraz w najcięższych przypadkach astmy niekontrolowanej
Astma: Immunoterapia swoista
- szczepionka podjęzykowa lub podskórna
- szczepionka powinna zawierać pojedynczy alergen powodujący objawy u chorego
Astma: leczenie I stopień
doraźnie GKSw + formoterol u osób u których: - objawy < 2x na miesiąc - brak objawów nocnych - prawidłowa czynność płuc - nie ma czynników ryzyka zaostrzeń - nie ma zaostrzeń w wywiadzie
Astma: leczenie II stopień
codziennie GKSw lub doraźnie GKSw + formoterol
zazwyczaj od tego się zaczyna u wcześniej nie leczonych
Astma: leczenie III stopień
codziennie GKSw + LABA
- jeśli objawy wiekszość dni lub objawy nocne
Astma: leczenie IV stopień
codziennie GKSw w średniej dawce + LABA
Astma: leczenie V stopień
GKSw w dużej dawce + LABA + bad fenotypu + ew. dpdatkowe leki
Astma: klasyfikacja ze względu na stopień kontroli objawów
Czy w ciągu ostatnich 4 tyg na obecnym leczeniu:
- objawy częściej niż 2x w tyg
- dochodziło do przebudzeń w nocy z powodu objawów
- wystąpiła potrzeba leczenia doraźnego > 2x w tyg
- choroba ograniczała akt życiową ?
1-2 pkt -. astma częściowo kontrolowana
3-4 pkt -> astma niekontrolowana
Astma: leczenie - kiedy można rozważyć zmniejszenie instensywności leczenia ?
jeśli utrzymanie kontroli astmy > 3 msc
Astma: monitorowanie - co ile spirometrię z próba rozkurczową
przed włączeniem leczenia -> po 2-6 msc i okresowo raz na 2 lata
Astma, a ciąża
1/3 pogorszenie 1/3 bez zmian 1/3 poprawa największe ryzyko zaostrzenia mięzy 24, a 36 t.c. - zalecane GKSw, a objawowe SABA
Asmta aspirynowa
= choroba dróg oddechowych zaostrzana przez NLPZ
- u większości 3-4 dekada życia
- napady astmy z zaczerwienieniem twarzy, wyciekiem z wydzieliny z nosa i podrażnieniem spojówek
- kilka min/godzin po przyjęciu dawki ASA lub innego NLPZ
- często polipy nosa i zatok przynosowych
- potwierdzenie próbą prowokacyjną z ASA
