Astma

Question 1

Czynniki osobnicze

Answer 1

• K - u dorosłych
• M - u dzieci
• rasa czarna
• otyłość

K>M

Question 2

W jakiej porze dnia najcz. nasilenie objawów

Answer 2

w nocy/wczesnym rankiem

Question 3

Kryteria rozpoznania

Answer 3

1. Objawy
2. potwierdzona obturacja
3. potwierdzona zmienność czynności płuc w ≥1 badaniu czynnościowym

Question 4

Badania obturacji

Answer 4

Zmniejszone FEV1 i stosunek FEV1/FVC( N: dorośli >0,75-0,8; dzieci: >0,9)

Question 5

Próba rozkurczowa

Answer 5

Ocena odwracalności obturacji
10-15min po SABA
Dodatnia:
dorośli: przyrost FEV1 o >12% i >200ml
dzieci: przyrost FEV1 o >12% wn.

Question 6

Wziewna próba prowokacyjna

Answer 6

Ocena reaktywności oskrzeli
Po inhalacji standardowej dawki metacholiny lub histaminy
Dodatnia:
spadek FEV1 o ≥ 20%

Question 7

Wysiłkowa próba prowokacyjna

Answer 7

Dodatnia
Dorośli: spadek FEV1 o >10% i >200ml
Dzieci: spadek FEV1 o >12% wn. lub PEF>15%

Question 8

Pomiar szczytowego przepływu wydechowego

Answer 8

• pikflometr
• ocena zmiennośći obturacji
• dodatnie:
  zmienność dobowa PEF
  dzieci >13%
  dorośli>10%

Question 9

Do czego PEF

Answer 9

• diagnostyka
• monitorowanie leczenia
• PEF>60% - jedno z kryteriów do domowego leczenia zaostrzenia

Question 10

Nadmierne wahania czynności płuc podczas kolejnych wizyt

Answer 10

Dorośli: zmienność FEV1 o >12% i >200ml
Dzieci: zmienność FEV1 o >12% lub zmienność PEF>15%

Question 11

Cyklezonid

Answer 11

• GKSw w postaci proleku
• działą tylko w drzewie oskrzelowym
• nie powoduje grzybicy jamy ustnej, chrypki

Question 12

LAMA

Answer 12

• bromek tiotropium
• u chorych, u których są zaostrzenia mimo leczenia stopnia 4 lub 5

Question 13

Rekomendowane leczenie doraźne

Answer 13

GKSw+formoterol(LABA z szybkim początkiem działania)

Question 14

SABA

Answer 14

• kiedyś jako leczenie doraźne w astmie lekkiej
• wg najnowszych wytycznych jako alternatywne leczenie doraźne

Question 15

Leki biologiczne

Answer 15

• omalizumab - antyIgE
• mepolizumab - antyIL5
• dupilumab - antyIL4Ra

Question 16

Szczepienia zalecane w astmie

Answer 16

• grypa, COVID
• nie ma dowodów żeby szczepić dorosłych przeciw pneumokom i krztuścowi

Question 17

Leczenie I stopnia
u kogo?

Answer 17

• nieleczeni wcześniej
• objawy <2x/msc
• bez objawów nocny
• praw czynn. płuc
• bez czynników ryzyka

Question 18

Leczenie I st.
jakie?

Answer 18

doraźnie:
GKSw md + formoterol

Question 19

Leczenie II st.

Answer 19

doraźnie:
GKSw md + formoterol

Question 20

Leczenie III st.
U kogo?

Answer 20

objawy przez większość dni lub objawy nocne

Question 21

Leczenie III st.
Jakie?

Answer 21

codziennie + doraźnie:
GKSw md + formoterol

Question 22

Leczenie IV stopnia

Answer 22

codziennie:
GKSw śd + formoterol
doraźnie:
GKSw md + formoterol

Question 23

Leczenie V stopnia

Answer 23

kontrolujące:
GKSw ś/dd + formoterol + LAMA
(+lek biologiczny/badanie fenotypu)
doraźnie:
GKSw md + formoterol

Question 24

po jakim czasie pełny efekt leczenia kontrolującego

Answer 24

3-4 msc.

Question 25

Klasyfikacja stopnia kontroli - pytania

Answer 25

W ciągu ost. 4 tyg. TAK/NIE
- objawy >2x/tyg.
- wybudzenia w nocy
- leczenie doraźne SABA >2x/tyg.
- ograniczenie aktywności życiowej

TAK - 1pkt

Question 26

Stopnie kontroli astmy

Answer 26

• dobrze kontrolowana - 0pkt
• częściowo - 1-2pkt
• niekontrolowana - 3-4pkt

Question 27

Kiedy rozważyć zmniejzenie intensywności leczenia

Answer 27

• utrzymanie kontroli astmy przez ≥3 msc.

Question 28

Stopnie ciężkości

Answer 28

Ustala się po usaleniu mnimalnego poziomu intensywności leczenia zapewniającego dobrą kontrolę
- lekka - leczenie I i II st.
- umiarkowana - III st.
- ciężka - IV i V st.

Question 29

Kiedy spirometria z próbą rozkurczową

Answer 29

• przed leczeniem
• po 3-6 msc.
• potem min. 1x na 2 lata

Question 30

Stan astmatyczny

Answer 30

• napad lub zaostrzenie nieodpowiadające na leki
• lub trwający dłużej niż 24h

Question 31

Zaostrzenia
Przyczyny

Answer 31

• zakażenia uk. oddech
• alergeny
• zanieczyszczenie powietrza
• wysiłek
• emocje
• leki (βB, NLPZ)
• dym tytoniowy
• zmiany pogody
• czynniki drażniące

Question 32

Zaostrzenie
Leczenie

Answer 32

• wczesne zastosowanie SABA
  i powatrzanie inhalacji co 20 min
• tlen
• ew. GKS sys.

Question 33

Zaostrzenie
salbutamol - dawki

Answer 33

w lekkim i umiark: pMDI 2-4 dawki co 20 min lub z nebulizatora 2,5-5mg co 15-20min

w ciężkim: pMDI do 20 dawek w ciągu 10-20min lub nebulizacja ciągła 10mg/min

Question 34

Zaostrzenie
kiedy GKS p.o.

Answer 34

brak poprawy w ciągu 48h lub zaostrzenie ciężkie

Question 35

Zaostrzenie
GKS dawka

Answer 35

30-50mg prednizonu p.o. lub
100-200mg hydrokortyzonu i.v.

Question 36

Zaostrzenie ciężkie
Parametry

Answer 36

• pobudzony, mówi pojedyczne słowa, wysiłek oddechowy, pozycja wymuszona
• HR >120
• RR >30
• SpO2<90%
• PEF<50% (nie zaleca się mierzenia)

Question 37

Zaostrzenie
siarczan magnezu

Answer 37

1-2g w ciągu 20min

Question 38

Zaostrzenie
docelowe SpO2

Answer 38

93-95%

Question 39

Ciąża
Kiedy największe ryzyko zaostrzenia

Answer 39

między 24. a 36. tc.

Question 40

Ciąża
Zalecane leczenie

Answer 40

• kotrolujące - GKSw
• doraźne: SABA

podczas karmienia wszystkie leki p/astmatyczne dozwolone

Question 41

Powysiłkowy skurcz oskrzeli

Answer 41

• 10-15min po zakończeniu wysiłku
• trwa 30-45min
• u os. niechorujących na astmę
• spadek FEV1 o ≥10% w próbie wysiłkowej

Question 42

Powysiłkowy skurcz oskrzeli
Zapobieganie

Answer 42

• SABA 15min przed wysiłkiem
• rozgrzewki

Question 43

Astma aspirynowa

Answer 43

• 5-10% dorosłych z astmą
• najlepiej wykonać próbę prowokacyjną
• rozpoczyna się katarem, zapaleniem zatok
• często polipy
• często ciężki przebieg mimo unikania NLPZ - GKS p.o.
• wielomiesięczne, stałe przyjmowanie ASA po desensytyzacji zmniejsza objawy

Question 44

Leczenie dodatkowe

Answer 44

termoplastyka oskrzeli

Question 45

Fenotypy

Answer 45

• o późnym początku
• z utrwaloną obturacją
• współwystępująca z otyłością