9/ SOA Flashcards
Surveillance huisartsen SOA
Allemaal stijgen, dip 2020
Surveillance, huisartsen netwerk
- 62% chlamydia
- 21% gonorroe
- 12% genitale wratten
- 10% genitale herpes
- 8% syfilis
- Meeste consultaties waren voor heteroseksuele pt
o Buiten syfilis en gonoroea (meest MSM)
Per aandoening (a)symptomatisch SOA
Heel veel asymptomatisch, soms alleen weten als PID of onvruchtbaarheid
- Chlamydia meer dan ½ asymptomatisch
- Gonorroe virulenter → meer symptomatisch
- Syfilis ook vaker asymtpomatisch
- Herpes – pijnlijk → huisarts contacteren
- Bij man rapper zijn, bij vrouwen genitaliën meer inwendig – minder zichtbaar
- Als pt komt met klachten van 1 SOA vb herpes of gonorroe waarvan klachten → ook aan andere kennen
Seksuele oriëntatie en SOA
- Niet iedereen label → met wie seks ipv naar oriëntatie vragen
- Vrouwen: zeer grote meerderheid hetero
- Mannen: ook MSM en bi
- Per diagnose
o Vooral syfilis en gonorroe bij MSM
Wereldschaal SOA
Wereldschaal
Impact sterfte vooral HIV en hepatitis B
Voorkomen zeer frequent
- Per jaar nieuwe diagnoses 374mil → elke dag meer 1mil nieuwe diagnoses
- 8 miljoen nieuwe gevallen syfilis
o 700 000 congenitale syfilis
HIV – Afrikaanse regio springt eruit: 880.000 jaarlijks nieuwe diagnoses + kleine 500.000 sterft
Afrikaanse regio goed doen ondanks veel pt; Europa niet zo goed; Oost-Meditiraanse regio helemaal niet goed doen – stigma taboe
Als pt zien met STI
- Consultatie is een safe space
o Geen taboes
o Geen persoonlijk oordelen - Onthoud veel pt hebben schaamte, verdriet, kwaad, angstig …
o Sommige meer mensen worstelen hier mee, vb seksualiteit → als hulpverlener geruststellen – hier geen taboes + hier om te helpen
o Duidelijk maken er zijn om hen te helpen - Concrete vragen stellen, om risico te begrijpen
o Welk type seksueel contact? (Vaginaal, oraal, anaal (ontvangen/gevend → ander risico – ontvangend anaal slijmvlies kwetsbaar voor wondjes → meer risico SOA …)
o Wanneer was de laatste keer?
o Wie was de partner? (Vaste partner of vaste losse partner, man, vrouw, trans, verschillende genders, anoniem contact …)
o Hoeveel partners in de afgelopen dagen, weken, maanden
o Gebruik condoom of contraceptie? - Drugsgebruik? Alcohol
o Vaak samen komen
o Trend drugs → intenser seksuele ervaring
o Context - Geweld → zorgcentrum na seksueel geweld
- Als vermoeden SOA bij duidelijke kliniek – uitleggen onderzoeken, maar al beginnen met behandeling
o Advies pt (en partners) geen seksueel contact voor 7d vanaf start behandeling en weggaan symptomen
Toch seksueel actief willen zijn wijs op gebruik van condoom - Als beginnen testen: SOA komen vaak tezamen → testen voor andere SOA’s
o SOA’s HIV indicator ziekten
o Vrouwen – zwangerschap - Pt informatie geven over infectie
- KCE aanpak SOA’s in de eerste lijn
Casus 1
- 23j man vraagt voor urgente consultatie
- Veel pijn tijdens het plassen
(Zie foto)
Uitwerking
Urethritis man
- Voornaamste oorzaken
o C trachomatis
o N gonorrhoae
o (Mycoplasma genitalium) - Diagnose
o Urethrale wisser
o Of urine
o Voor PCR chlamydia of gonokokken
o Kweek
Referentie labo’s kweken om de gevoeligheid te bepalen
Zeker bij herhaaldelijke infecties - Syndromische behandeling
o Doxycycline 2x100mg/d x 7d + ceftriaxone 1g IM (1x)
o Geen doxycycline voor zwangere vrouwen: schadelijk bot en de tanden - ! Gonorrhoea → resistentie, testen of behandeling
o Kijken of genezen - Notificatie partners
o Van iemand anders gekregen
o Aninoniem contacteren of zelf zeggen - Screening andere STI’s
o HIV, HAV, HBV, HCV, HPV, syfilis - BE
o Meer gonokokken
o Resistentie gonokokken: 56% resistentie tegen ciprofloxacine, 19% azithromycine alle 2 sterk gestegen
Resistentie gonokokken
Steeds minder therapeutische opties
Wereldwijde resistentie ceftriaxone in gonokokken, tot 5% = zeer zorgwekkend
o Resistentie gonokokken: 56% resistentie tegen ciprofloxacine, 19% azithromycine alle 2 sterk gestegen
Ook al tegen doxycycline
Wie krijgt gonokokken in BE?
Veel meer mannen
Vnl voor mannen tussen 20-50 > piek 25-29
Casus 1b
Uitwerking
Gedissemineerde gonorrhoea
- Bloedbaan infectie
- Zeldzame complicatie
- Huid + gewrichten/pees
o Papulaire of pustulaire letsels (DD aureus, pseudomonas)
o Grote gewrichten - R/ Ceftriaxone 2g/24h x 7-10d + Azithromycine 1-2g 1x
Casus 2 - Vrouw met vaginaal verlies en lage abdomen pijn
Uitwerking
Verwekkers vaginitis/cervicitis
Verlies vagina → vaginitis meestal candida; hoger op cervix – cervicitis – vaker gonorroe of chlamydia of combinatie, andere+ bijbesmetting anaeroben
PID
Pelvic inflammatory disease (PID)
Diagnose
- Slinger test – voorzichtig
- Inflammatie rond cervix! Oppassen gevoeligheid
Kan leiden tot abcessen → kunnen in eileiders stricturen nalaten bij genezing → buitenbaarmoedelijke zwangerschap
Of gram – sepsis lijden
DD
- Appendicitis
- Deverticulitis
- Pyelonefritis
- Ectopische zwangerschap
- Ovarien torsio
- Endometritis
- …
Behandeling PID
- Mild/moderaat: Ceftriaxone IM 1x + doxycycline PO + metronidazole PO x 14d
o Metronidazole door anaerobe bijbesmetting - Ernstig: amoxiclav IV + Ceftriaxone IM 1x + doxycyline PO
o Amoxiclav → enterokokken + gram – voldoende dekking - Excluderen: onderliggende zwangerschap, IUD of vreemd lichaam …
o Spiraaltje kan ook mee ontsteken - Partner notificatie & behandeling
- Chlamydia kan jaren aanwezig zijn, minder bij gonokokken
o Niet altijd wijzen op recent risicovol contact