7. Yara İyileşmesi Flashcards
Primer İyileşme:
Yara dudaklarının mekanik olarak birbirine yakınlaştırılması (dikiş vs ile)
Sekonder İyileşme:
Yaranın abse/enfeksiyon olmasına karşılık temizlenip tam kat açık bırakıldıktan sonra yaranın kendi kendine granülasyon ve skar doku ile iyileşmesidir
- yeni oluşan doku orjinal doku olmak zorunda değildir; örneğin skar doku da olabilir.
İkinci Primer İyileşme
yarada abse var ve biz bu enfeksiyonu temizledik, granülasyon dokusu oluştu ardından biz yaranın dudaklarını mekanik olarak yakınalştırdık.
Akut Yara İyileşimi özellikleri
- son derece kontrollü
- akut hasar sonucu başlayan
- zamana bağımlı ama öngörülebilirdirler
Yara iyileşmesinde gecikme bunlara sebep olabilir:
- fasya dehisansı
- insizyonel herni (bu eğer fasya dehisansı dikiş açılmadan iyileşirse oluşur)
- gastrointestinal anastomoz kaçağı
- fistül oluşumu
- vasküler psödoanevrizma oluşumu
Yara iyileşme fazları
- hemostaz
- inflamasyon
-granülasyon - kontraksiyon
Hemostaz özellikleri
- Trombositler
- içlerindeki granülleri thrombositlar
- alpha granüller
- fibrinojen
- wvf
- fibrinonectin
- trombospondin
- pdgf
- tgf-a and tgf-b
- platelet factor 4
- dense body granüller
- serotonin
- adenosine
- calcium
- pirofosfat
- lizozom
- neutral hydrolase
- acid hydrolase
- elastase
- collagenase
- antitrypsin
- A2 antitrypsin
- doku bütünlüğünün azalması
- vazokonstraksiyon
- damarların ayrılması ve subendotelial kolajenin trombositler ile teması
- agregasyon
- degranülasyon
- koagülasyon
- intrinsic and extrinsic pathways
- last product is fibrin
- thrombus fibrin ve thrombosit kompleksleriyle oluşur
inflamasyon özellikleri:
- artmış vasküler permeabilite
- kompleman faktörleri
- prostaglandin sentezi
- en yüksek : fibronectin ve kolajen 2
- IL-1
- TGF- a TGF-B
- Platelet factor 4
- İnflamasyondaki hücreler ve sıralamaları
- Nötrofiller
- İlk 24-48 saat
- adhezyon
- diapedez
- migrasyon
- fagositoz
- debridman
- tnf-a salgılar→ anjiogenez ve kolajen sentezi
- YARA İYİLEŞMESİ İÇİN MUST DEĞİLLER!!!
- Makrofajlar
- 48 saat
- yaranın iyileşmesi
- diğer hücreler için kemotaktik faktörler
- kemotaksis
- hücre çoğalması
- matriks sentezi
- anjiyogenez
- Nötrofiller
Granülasyon dokusunda bulunan yapı taşları nelerdir ve özellikleri nedir?
- fibrin
- fibrinonektin
- kolajen (glikosaminoglaykan ve hyaluronik asitler)
- kolajen tip 1 ve 3 en fazla var
- yara güçlendikçe tip 1 konsantrasyonu artar; sentezi için yeterli besin ve oksijenizasyon gereklidir. Enfeksiyon olmamalı ve yara kanlanmış olmalıdır
- depozisyon, matürasyon, remodellingden geçerler
- proteoglikanlar
- granülasyon dokusunun temel yapı yaşlarını oluştururlar
- dermatan ve kondroitin sulfat en fazla bulunur
- kolajenin alt ünitelerinin birleşmesini sağlar
- PROLIFERATİV FAZ
- 4-12. günler arası
- fibroblastşar ve endothelial hücreler en önemli hücreler
- fibroblastlar için kemotaktik faktör PDGF
- fibroblast ve kolajen artışı
- MATURASYON VE REMODELLING
- daha önce sentezlenen kolajenleri tekrar şekillendirilmesi
- metalloproteinazlar kolajeni yıkar
- aynı zamanda yeni kolajen üretimi de vardır
- yaranın gücü yeni oluşan kolajen kalitesine ve sayısına bağlıdır
- Reepitelizasyon
- yaranın serbest kenarındaki epiteller granülasyon dokusu üzerine göç etmeye başlar
- parsiyel yaralarda kıl kökü migrasyonu başlar
-
Akut Yara İyileşimi özellikleri
- son derece kontrollü
- akut hasar sonucu başlayan
- zamana bağımlı ama öngörülebilirdirler
Kontraksiyon özellikleri nelerdir?
- 8-10. gün
- fibroblastların çevre dokuya uyguladığı çekme gerilim
Kehr Bulgusu
- spleenic rupture
- due to referred pain the patient feels the pğain on the left shoulder
PDGF’nin yara tedavisindeki yeri nedir?
diyabette yara iyileşmesine katkısı olduğu bulunmuştur ve yaraya enjeksiyon ile verilir→ mitojendir yani fibroblast düz kas ve glial hücrelerin çoğalmasını tetikler
Chovstek bulgusu nedir ve ne zaman görülür
Chovstek Bulgusu
- bir triodektomi komplikasyonu
- hipokalsemi sonucu
- hastanın ağız kenarına dokununca aynı tarafta bulunan göz burun ve dudağın çekilmesine verilen isimdir.
Gastrointestinal sistemde yara iyileşmesi:
Gastrointestinal sistemde yara iyileşmesi:
- yara dudaklarının cerrahi olarak yakınlaştırılması
- iyileşmeme→ anastomoz kaçağı, fistül
- aşırı iyileşme→ striktür