11. Basic management of Trauma

Question 1

0-40 yaş arası en sık ölüm sebebi nedir

Answer 1

travma

Question 2

travmada altın saat nedir

Answer 2

• hastaların hastaneye ulaştıkları süre
• hastaların %50si olay yerinde
• %30u ilk birkaç saat (altın saat)
• %20si geç dönemde hayatlarını kaybediyor

Question 3

ATLS (advanced trauma life support) - TRK (travma resüsitasyon kursları) İlkeleri nelerdir

Answer 3

• hazırlık
  
  • hastane öncesi ve hastanede
• triaj
• ilk değerlendirme (ABCDE)
• Resüsitasyon
• ilk değerlendirmenin devamı + resüsitasyon
• ikinci değerlendirme (tepeden tınağa inceleme ve hikaye)
• esas tedavi

Question 4

Birincil Bakı- Resüsitasyon ilkeleri

Answer 4

ABCDE

• airway → servikal stabilazyon
• breathing→ ventilasyon
• circulation→ kanama kontrolü
• disability→ nörolojik durum
• exposure→ elbiselerin çıkartılması

Question 5

Havayolu değerlendirilmesi nasıl yapılır;

Answer 5

• konuşan hasta GKS > 8
• stridor
• boğuk ses
• ağrı
• siyanoz
• takipne
• oral airway airway
• çene travması var→ nasal airway
• hastanın hava yolu intakt değil→ endotrakeal tüp

Question 6

entübasyn endikasyonları nelerdir

Answer 6

• GKS<8
• kardiyak arrest
• hemorajik şok
• hipoventilasyon
• hipoksemi
• ajitasyon
• sevikal spinal kord hasarı
• major yanık ve inhalasyon hasarı
• baş-boyun travması

Question 7

İndüksiyon için neler kullanılır

Answer 7

• ilk tercih ketamin→ hipotansif etkisi daha az
• ikinci tercih→ propofol
• üçüncü tercih→ etodamite, süksinilkolin

Question 8

zor havayolunu açmak için neler kullanılır

Answer 8

mallampati skoru hesaplanır

• videolaringoskop
• laringeal maske
• combitude
• king
• cerrahi havayolu→ krikotrioidotomi

Question 9

Servikal stabilizasyon nasıl sağlanır

Answer 9

kolar takılarak

Question 10

Solunum- Ventilasyon değerlendirilme

Answer 10

• göğüs duvarı hareketleri
• solunum sesleri
• siyanoz
• pulse oksimetre
• kan gazı

Question 11

Tansiyon Pnömotoraks nedir

Answer 11

• kosta fraktürü var
• doku hasarı yok
• kosta→ parankimi deler
• her inspirasyonda içeri hava girer ama ekspirasyon ile dışarı atılamaz çünkü parankim açık
• akciğer git gide küçülür
• steteskopla dinle→ hava duyulmaz hasta hava açlığı içindedir
• tanıyı kanıtlamak için→ sol 2. interkostal aralığa ve midkalviküler hattın birleştiği yere intraket sapla→ hava çıkarsa delikten tanı doğrudur (sağda subklaviyen ven var)

Question 11

Travma hastalarında solunumu etkileyip ölüme en çok sebep olabilen şey nedir?

Answer 11

pnömotoraks

Question 12

Açık pnömotoraks nedir

Answer 12

• en ğöğüs duvarında doku kaybı + parankimde delik var
• yine alınan nefesle hava içeri giriyor ama duvar açık olduğu için dışarı çıka da biliyor
• havanın içeri girmesini engellemek ve çıkışını sağlamak için bir poşetin 3 tarafını da flasterlerle yapıştırıp kapalı pnömotoraks yaratacağız

Question 13

Kapalı pnömotoraks nedir

Answer 13

• akciğer içinden hava kaçıyor
• içeride çok az hava birikiyor
• göğüs darlığı nefes almada zorluk

Question 14

yelken göğüs nedir

Answer 14

• art arda en az 3 kosta kırığı → göğüs kafesi hareketlerinde paradoksal
• nefes alıp vermek. çok ağrı getirir→ hasta isteyerek nefes almaz→ respiratory asidoz

Question 15

Dolaşım Kontorlü (travma) nelere dikkat edilmelidir

Answer 15

• bulgular
  
  • taşikardi
  • takipne
  • hipotansiyon
  • mental durum değişikliği
  • ajitasyon
  • oligüri
  • soğuk, nemli cilt

→ %30dan fazla kanama varsa tranfüzyon yapılmalıdır

Question 16

Ölüm Triadı kan kaybında:

Answer 16

• kan kaybettikçe→ hipotermi
• hipotermi→ asidoz→ koagülopati→ hipotermi

Question 17

Damar Yolu

Answer 17

• intravenöz kateter
• santral kateter
• intraosseöz kateter
• en geniş ve kısa damaryolunu aç→ antecubital

Question 18

Resüsitasyonda travma hastalarına hangi sıvıdan ne kadar verelim?

Answer 18

• kristalloid ya da kolloid
• kontrollü/dengeli/hipotansif resüsitasyon→ bilinmeyen iç kanamada hastaneye gelene kadar verilmez!
• 1 litre kristalloid

Question 19

kristalloid vermenin negatif yanları

Answer 19

• dilüsynel koagülopati
• intrakraniyel hipertansiyon
• intraabdominal hipertansiyon
• hiperkloremik metabolik asidoz (renal/ immün disfonksiyonu)
• metabolik alkoloz

Question 20

kolloid negatif yanları

Answer 20

• alerji, anaflaksi yapabilir
• toksik etkisi olabilir (HES)
• pahalı
• yeterli bilgi yok

Question 21

Travma resüsitasyonunda yanıt değerlendirilme nasıl yapılır?

Answer 21

• idrar çıkışı→ 0.5 cc/ kg/ st
• hızlı yanıt→ ek girişim gereksiz
• geçici yanıt→ transfüzyon ihityacı
• yanıtsız→ massif tranfüzyon

Question 22

Kan Tranfüzyonu ne zaman ve nasıl yapılmalıdır

Answer 22

• geçici ya da yanıt olmadığında
• tip 0 eritosit süspansiyonu ve AB plazma (TDP) kullanılır
• hipotermi olabilir verilmeden ısıtılmalıdır
• majör ameliyat öncesi hastadan çok fazla kan alıp sonra ihtiyacı olduğunda verebiliriz→ ototransfüzyon

Question 23

Massif kan tranfüzyonu nedir

Answer 23

• 24 saatte 10 litreden fazla veya 1 saate 4 üniteden fazla kan verilmesidir
• Assesment of Blood Consumption Score
  
  • penetran travma
  • FAST+
  • KB<90
  • Nabız >120
• TDP: ES: Trombosit → 1:1:1 veya 1 : 1 : 2

Question 24

travmada kanamanın durdurulması nasıl yapılır ve kalbin devamlılığı nasıl sağlanır

Answer 24

• resüstatif toraktomi→ göğüs kafesini açıp açık kalp masajı yapılması
  
  • <60 yaş
  • penetran torso travması
  • hastane öncesi cpr yapılmamış
  • arrest süresi < 5dk
• REBOA (resustative Endovascular Balloon Occlusion of Aorta)
  
  • femoralden girip aortaya balon şişiritoruz
  • diyafram altı ve pelvis yaralanmalarında RT alternatifi
  • FAST + künt travma
  • geçici çözüm
  • alt ekstremitede iskemi yapabilir

Nörolojik değerlendirilme min 3 max 15

elbiselerin çıkartılması

→ gözden kaçmış travma oranı %30

Question 25

ikincil bakı nedir ve nelere dikkat edilir

Answer 25

ikincil bakı, travma hastası hemodinamik olarak stabil edildikten sonra yapılması gereken kapsamlı fizik tedavidir. Bakılacak olan şeyler;
- - Tam fizik muayene
- AMPLE → allergies, medications, past medical histroy, last meal, event
- foley
- gastrik tüp