3.6 Vrouw en man: Samenspel van genen en hormonen Flashcards
Wat zijn gameten?
Zaad- en eicellen
Wat is het chromosomaal geslacht van de man en van de vrouw?
Man: 46, XY
Vrouw: 46, XX
Mannen zijn hemizygoot voor X-gebonden ziektes
Vrouwen hebben 1 X-chromosoom uitgeschakeld
Hoe heet de regio die bij X en Y hetzelfde is?
Pseudo-Autosomale Regio (PAR)
(De rest is autosomale regio)
Wat is de functie van SRY?
Het SRY-gen werkt als een transcriptiefactor (eiwit coderende factor) en zorgt ervoor dat mannen een testis ontwikkelen.
Welke gen wordt door de SRY aangezet en wat bevatten ze beide?
SOX9
Zowel SRY als SOX9 bevatten beide een HMG-box. Ze blijven aan
Het is kort aanwezig en kort actief
Wat is de functie van SOX9?
SOX9 zorgt voor testisvorming. Naast testisvorming is SOX9 überhaupt noodzakelijk om te kunnen leven (vorming ruggengraat).
Wat doet SOX9 zodra het is aangezet door SRY?
SOX9 zorgt voor de vorming van een groeifactor (FGF9).
FGF9 zet zelf ook SOX9 aan
Het is een positieve feedbackloop (waardoor SOX9 hele tijd aanblijft)
Wat ontstaat er uit de gang van Wolff?
De mannelijke geslachtsorganen:
- Epidydymis
- Vas deferens
- Zaadblaas (semica vesicle)
Gang van Müller gaat ten gronde
Wat ontstaat er uit de gang van Müller?
De vrouwelijke geslachtsorganen:
- Eileider
- Uterus
- Bovenste deel van de vagina
Gang van Wolff gaat ten gronde
Wat doen de testis als eerst?
Ze maken een anti-Mullerse hormoon aan. Hierdoor gaat de gang van Muller in de mannen ten gronde
Waarvoor is testosteron nodig?
Voor de overleving van de gang van Wolff en de differentiatie van de structuren
Waar komt testosteron uit voort en tot wat kan testosteron worden omgezet?
Testosteron komt voort uit cholesterol en kan worden omgezet in dihydrotestosteron. Het is een steroïdhormoon en bindt aan een androgeen receptor
Waar binden testosteron en dihydrotestosteron beide aan?
Aan de androgene factor
Dihydrotestosteron kan beter binden aan de receptor en zorgt ook voor een betere activatie
Waarvoor zorgt dihydrotestosteron?
Zorgt ervoor dat het genitaal zich gaat ontwikkelen tot penis en scrotum.
Niet tot de grote- en kleine schaamlippen en de clitoris
Waarvoor zorgt de insulin-like factor 3?
Voor het 1e deel van de indaling van de testes bij mannen
Later zorgen testosteron en dihydrotestosteron voor de indaling
Wat wordt door SRY gevormd?
- Testosteron
- Insulin-like factor 3
- Anti-Mullerse gang hormoon
Wat doet testosteron bij mannen?
Remt de werking van oestradiol
Waarvoor zorgt oestradiol?
Bij mannen voor het uitrijpen van botten.
Bij vrouwen voor de borstontwikkeling
Oestradiol wordt perifeer in vet omgezet
Wat is er aan de hand bij een Turner syndroom en bij een Klinefelter syndroom?
Turner Syndroom: 45, X (altijd vrouw)
Klinefelter syndroom: 47, XXY (altijd man)
Hoe kan het zo zijn dat een man 46, XX kan zijn?
Een klein stuk van het Y-chromosoom is meegegaan naar het X-chromosoom. Gonadaal zijn deze personen een man alleen hebben ze geen spermatogenese
Hoe kan het zo zijn dat een vrouw 46, XY kan zijn?
Door een mutatie in de SRY-region wat zich bevindt op het Y chromosoom. Hierbij is de ovarium niet functioneel
Hoe kan de SOX9 worden onderdrukt?
Door het WNT signaal en FOXL2 (transcriptiefactor)
Hierdoor kan de ovarium worden geïnduceerd (ontstaan).
Waarvoor zorgen testosteron en dihydro-testosteron voor tijdens de foetale tijd en tijdens de puberteit bij mannen?
Foetaal:
- Mannelijke ontwikkeling genitalia
- Mannelijke hersenontwikkeling
Puberteit:
- Spermatogenese
- Extra spierontwikkeling
- Stemverlaging
- Baardgroei
- Oksel- en schaambeharing
- Jeugdpuistjes en zweetgeur
Waarvoor zorgt de anti-müllerse-gang-hormoon voor tijdens de puberteit en foetale periode bij een man?
Foetaal:
- Vernietigt gangen van Müller
- Geen eileiders en baarmoeder ontwikkeling
Puberteit:
- Testosteron concentratie wordt meer dan de oestradiol
- Geen borstontwikkeling
Waarvoor zorgt het lage niveau aan testosteron voor bij vrouwen tijdens de foetale periode en tijdens de puberteit?
Foetaal:
- Vrouwelijke ontwikkeling genitalia
- Vrouwelijke hersenontwikkeling
Puberteit:
- Vrouwelijke spierontwikkeling
- Oksel- en schaambeharing
- Jeugdpuistjes en zweetgeur
Waarvoor zorgt de geen anti-Müllerse-gang-hormoon voor tijdens de foetale periode bij een vrouw?
- Gangen van Müller ontwikkelen zich
- Eileiders en baarmoeder ontwikkelen zich
Waarvoor zorgt oestradiol voor bij een vrouw tijdens de puberteit?
- Ovariumfunctie en cyclus (menstruatie)
- Vrouwelijke lichaamsvormen en borst
