2A1 week 5 HC 5 & 6 Metastasering Flashcards
Wat is de eerste stap van invasie?
Losmaken intercellulaire junctions (oa door verlies E-cadherines)
Wat is de tweede stap van invasie?
Migratie door basaalmembraan met proteolyse (detachment)
Wat is de derde stap van invasie?
Matrix afbraak door metalloprotease (MMP-9) en collagenase (klieving collageen IV)
Wat is de vierde stap van invasie?
Afbraak van ECM voltooien met proteases
- Vrijkomen angiogene-, chemotactische- en groeibevorderende factoren
Wat is de laatste stap van de invasie?
Verplaasting van tumorcellen door ECM (locomotion) en manipulatie ECM tbv tumor stroma vorming (ECM exploitatie)
Wat zijn kenmerken van metastases?
- 30% vd patienten heeft een metastase bij eerste presentatie
- 90% vd overlijdens zijn tgv metastases
- 20% vd patienten heeft een verborgen metastase
Welke factoren beïnvloeden de kans op metastasering?
- Grootte (muv bijnier)
- Intrinsieke eigenschappen (morfologie, DNA)
- Host respons / immuun respons
- Tumor type (bijv basaalcel carcinoom niet)
- Nesting site
Welke plekken zijn gevoelig of ongevoelig voor metastases?
Bot is gevoelig, spier en milt zijn ongevoelig
Welke typen metastasering zijn er?
- Lymfogeen (uiteindelijk via d.thoracicus in circulatie)
- Hematogeen
- Transcoelomisch / seeding in lichaamsholten
Waar vindt je de eerste metastase naar een lymfeklier?
In de randsinus van de schildwachterklier
Welke soorten lymfe metastasen zijn er?
- Skip metastase: lymfeklier overslaan
- In transit metastae: tumorgroei in lymfebaan
- Lymfangitis carcinomatose: tumor in alle lymfeklieren
- Tumor deposit: boxed tumor zonder lymfeklier context
Waardoor zorgen tumoren voor vergrote lymfeklieren?
Tumorproducten zorgen voor hyperplasie, dilatatie en lymfangiogenese
Wat is entmetastasering?
Metastasering in een holte
- Pleuraholte -> pleurvocht, pleuritis carcinoma
- Peritoneumholte -> ascitis, peritonisis carcinoma
- Pericardholte
- Steekkanaal na biopsie
Welke typen hematogene metastase zijn er?
- V. Cava type
- V. porta type
- Mediaanlijn type (bijv bij schildklier en prostaat)
Hoe kunnen tumorcellen ergens anders homen?
- Ontsnapping aan macrofagen (vaak klompjes cellen)
- Afremmen en plakken aan het endotheel
- Immigratie
Hoe metastaseren de verschillende typen tumoren vaak?
- Epitheliaal: lymfogeen
- Niet epitheliaal: hematogeen
Welke processen ondergaat een tumorcel tijdens metastase?
- Naar buiten breken om in bloedvat te komen: EMT (epitheel naar mesenchym transitie)
- Door endotheel uit bloedvat breken om te kunnen vestigen: MET (mesenchym naar epitheel transitie)
Hoe wordt EMT geinduceerd?
EMT-TF’s: Twist, snail, slug en ZEB1
- bevorderen E-cadherine en proteases
Wat is dormancy?
Onvolledige EMT
- Slapende fase
- Komt vaak voor bij mamacarcinomen
Wat zijn lymfoïde neoplasiën?
Tumoren van uitgegroeide B of T cellen
- Non Hodgekin (91%)
- Hodgekin (9%)
Wat zijn extranodale tumoren?
Tumoren buiten de lymfeklieren
- Bijv MALT: mucosa associated lymfoid tissue
Wat is de ziekte van Kahler?
Plasma cel myelomen van mature B-cellen
- Produceren fragmenten van immunoglobuline (light chains) wat kan leiden tot nierfalen
Wat is een hamartoom?
Meest voorkomende tumor in de long (benigne)
- Bestaat uit vet, kraakbeen, bloedvaten en bindweefsel
Wat zijn klachten van een metastaserend longcarcinoom?
- Cerebrale metastase -> epilepsie
- Bot metastase -> pijn en fracturen
- Clubbing door hypoxie
- Endocriene effecten (stijging ACTH, ADH en PTH)
- Gewichtsverlies en cachexie
Welke typen longcarcinomen zijn er?
- Plaveiselcelcarcinoom
- Adenocarcinoom
- Kleincellig carcinoom
- Grootcellig carcinoom
Wat zijn kenmerken van plaveiselcel longcarcinomen?
- Hoog in de luchtwegen (75% in 1-3e orde bronchi)
- 98% rookt
- Keratine productie en metaplasie
- p53 of p16ink4 mutatie
- Verhoorning en desmosomen
Wat zijn kenmerken van een adeno longcarcinoom?
- Dieper in de long
- 75% rookt
- Soms geassocieerd met littekens
- KRAS (rokers) of EGFR (niet rokers) mutatie
Wat geef je aan patiënten met een EGFR mutatie?
Crizotinib (tyrosine kinase remmer)
Wat zijn kenmerken van een kleincellig longcarcinoom (SCLC)?
- Hooggradig neuroendocrien carcinoom
- 98% rookt
- Agressief
- Mutatie in p53, RB of p16
Wat zijn precursor lesions?
Metaplasie in longcellen die kunnen uitgroeien tot adenocarcinomen
Hoe verloopt het ontstaan van bronchuscarcinomen?
Hyperplasie -> squameuze metaplasie -> dysplasie -> carcinoom
Wat is een carcinoom in situ?
Carcinoom die nog niet het basaal membraan doorbreekt
Via welke pathways kunnen coloncarcinomen ontstaan?
- Adenoom-carcinoom
- Sessiel serrated adenoma
- Microsatelliet instabiliteit
Wat zijn kenmerken van het adenoom-carcinoom pathway?
- 70-90%
- Begint met APC of b-catenine mutatie
- KRAS, BRAF, SMAD4 of TP53
- Microsatelliet stabiel
Wat zijn kenmerken van het serrated neoplasia pathway?
- 10-20%
- KRAS of BRAF mutatie
- MLH 1 of MSH2 mutatie
- Microsatelliet stabel of instabiel
Wat zijn kenmerken van de microsatelliet instability pathway?
- 2-7%
- Lynch syndroom
- MSH2 of MSH6
- Microsatelliet instabiel
Welke typen coloncarcinomen zijn er?
Goed gedifferentieerd adenocarcinoom, slecht gedifferentieerd adenocarcinoom en slijmvormend carcinoom (alleen goblet cellen)
Welke typen mamacarcinomen zijn er?
- Ductulair (80%) of lobulair (10%)
- Oestrogeen positief & HER2 negatief (50-65%)
- HER2 positief (20%)
- Triple negative: ER,PR en HER2 (15%)
Hoe metastaseren mamacarcinomen vaak?
Naar hersenen, longen of lever
Waar beginnen en eindigen lymfebanen?
- Begin: interstitium
- Einde: d.thoracicus en rechter lymfatische ductus
Welke klieren zijn betrokken bij lymfogene metastasering van mamacarcinomen?
- Mediaal: inframammair en retrosternaal
- Lateraal: axillair (vaak de eerste), infraclaviculair en supraclaviculair
