2A1 week 4 HC 4 & 5 Epigenetica en apoptose Flashcards
Wat zijn kenmerken van myelodysplastisch syndroom?
Klonale ziekte van hemopoetische stamcellen
- Cytopenie van 1 of meer cellijnen (max 20% blasten)
- Beenmerg falen en dysplasie
Welke typen myelodysplastisch syndroom zijn er?
- IPSS-R laag (<4,5): supportive care
- IPSS-R hoog (>4,5): chemotherapie en transplantatie tot 70 jaar
Door welke processen kan epigenetische regulatie plaatsvinden?
DNA methylering en histon modificatie
Wat is epigenetica?
Het aan en uit zetten van genen in verschillende cellen
Welk medicijn wordt gegeven bij myelodysplastisch syndroom?
5-azacytidine
Wanneer is een chromatine gesloten/inactief?
Methylering en deacetylering
Hoe vindt methylering plaats?
DNA methyl transferase
- cytosine -> 5-methylcytosine (alleen bij CG)
Wat zie je vaak aan het methylpatroon bij kanker?
Hypermethylering
- CG eiland in promoter gemethyleerd
- Methylering promotor -> verlies transcriptiefactoren -> inactivatie gen
Welke twee vormen methylering zijn er?
- De novo
- Maintenance
Hoe werkt 5-azacytedine?
Cytidine homoloog dat niet gemethyleerd kan worden
- Methylering opheffen bij deling (geen maintenance)
Hoe werkt histonmodificatie?
Modificatie van histon staarten door enzymen, waaronder histonacetylases en histonmethylases
- Recrutering door transcriptiefactoren op promotors of enhancers
Hoe wordt de histoncode doorgegeven bij replicatie?
Lezer eiwitten binden na replicatie en schrijver eiwitten brengen dezelfde code aan
Wat zijn andere namen voor open en gesloten chromatine?
Open: euchromatine
Gesloten: heterochromatine
Welke stoffen kunnen epigenetische veranderingen teweegbrengen?
Zware metalen, pesticiden, tabaksrook, plastic weekmakers, radioactiviteit, virussen, bacteriën, medicatie
Welke reacties kan een cel hebben op cellulaire stress of DNA schade?
Apoptose of senescence
Wat zijn kenmerken van apoptose?
Geprogrammeerde celdood
- Streng gereguleerd
- Geen immuun respons
Hoe verloopt apoptose?
- Cel krimp, DNA condensatie, verlies cel-cel contact
- Nucleus en organellen krimpen
- Apoptotische bodies
- Fagocytose
Wat gebeurt er bij necrose?
Zwelling en barsten van de cel -> celorganellen komen vrij en veroorzaken ontsteking
Wanneer vindt apoptose plaats?
- Embryogenese
- Afstoten epitheelcellen
- Verwijderen autoreactieve T-cellen
- Celdood in tumoren
- Celdood na DNA schade
Hoe kan het signaal voor apoptose gegeven worden?
-Intrinsiek: cellulaire stress via mitochondriale permeabiliteit
- Extrinsiek: TNF of FASL via receptor
Hoe wordt apoptose uitgevoerd?
Caspases breken cellulaire eiwitten af
DNAse breekt DNA af
Hoe verloopt intrinsieke activatie van apoptose?
DNA schade -> activatie p53 -> BCL2 inactief -> BAX actief -> opent poriën voor cytochrome C -> caspase actief
Wat zijn kenmerken van senescence?
Onomkeerbaar in G0 fase
- Celmorfologie platter en groter
Wat zijn kenmerken van senescence?
Onomkeerbaar in G0 fase
- Celmorfologie platter en groter
- Expressie remmende eiwitten (p53, p21, p16)
Wanneer gaan cellen in senescence?
Cellulaire stress: tekort groeifactoren, DNA schade, telomeer erosie, tumorcel
Wat produceren senesence cellen?
SASP: senescence associated secretory phenotype
- Enzymen, cytokinen en groeifactoren die ontsteking veroorzaken
- Opruiming door immuunsysteem
Wat zijn positieve effecten van senenscence?
Tissue homeostase, tumor suppressie en paracriene senescence
Wat is het gevolg van ouderdom?
Ophoping senescence cellen
-> kanker, ontsteking en weefselveroudering
Wat zijn kenmerken van p53?
Guardian of the genome: tummor suppressor gen
-> Apoptose, celdeling stop, DNA repair, senescence, transcriptie factor
- Werkt als tetrameer
Hoe wordt p53 geremd?
- MDM2 bindt op transcriptie activerend domein
- Ubiqutine bindt op tetrimerisatie domein
-> p53 van nucleus naar cytoplasma en afbraak door proteasomen
Hoe wordt p53 geactiveerd?
DNA stress -> fosforylering p53 -> MDM2 kan niet binden -> p53 stijgt -> transcriptie -> p21 (celcyclus geremd) en BAX (apoptose) en MDM2 (feedback)
Welke mutaties komen vaak voor in p53?
Missense (75%), deleties, nonsense, frameshifte en splicing
- Vaak in DNA bindend domein
