2.8 Gestratificeerde analyse

Question 1

Stratificatie VOORAF

Wat is prestratificatie?

Answer 1

Men deelt de onderzoekspopulatie in ‘strata’ in voor belangrijke potentieel verstorende factoren en voert vervolgens per stratum de randomisatie uit.

Dit vergroot de kans dat de behandelingsgroepen bij aanvang van het experiment op deze belangrijke factoren gelijk zijn

Wordt gedaan RCTs

Question 2

Stratificatie VOORAF

Wat is matching?

Answer 2

Wordt gebruikt bij patiënt-controle onderzoek: Men selecteert controles die wat betreft belangrijke verstorende variabelen zo veel mogelijk lijken op de patiënten.

Matching kan worden gedaan op individueel niveau (individuele matching) of op groepsniveau (frequentiematching = vergelijkbare verdeling van matchingvariabelen in controlegroep)

Question 3

Nadelen van matching

Answer 3

• Als eenmaal gematched is op een bepaalde factor, kan het effect van deze factor niet meer bestudeerd worden
• overmatching (=onbedoelde overmaskering van de te bestuderen relatie doordat de matchingsfactoren sterk geassocieerd zijn met de primaire determinant)

Question 4

Wat is het doel van stratificatie achteraf? (data-analyse)

Answer 4

1. Confounding elimineren
Wegnemen van bijdrage van counfounders aan het bruto effect van de centrale determinant op de uitkomst
2. Effectmodificatie aantonen
Onderzoeken hoe het effect van de centrale determinant wordt gemodificeerd door andere variablen (effect verschillend in subgroepen?)

Question 6

Wat zijn de stappen die je doorloopt bij het stratificeren achteraf?

Answer 6

1. Maak een stratum voor elke categorie van de confounder
2. Bereken de RR/OR voor elk stratum (= vrij van confounding)
3. Vergelijk stratum specifieke RR/OR

a) Indien uniform effect
* Bereken de gepoolde schatting RR/OR
* Ga na of RR/OR = 1.0 (95%BI + toets)

b) Indien niet-uniform effect (=effect modificatie)
* Presenteer de stratum specitfieke schattingen (incl. 95%BI per stratum)

Question 7

Wat zijn beperkingen van gestratificeerde analyse?

Answer 7

• Kan slechts een bepaald aantal confounders aan
• Grote kans op kleine aantallen per stratum (zeker bij ongelijke verdeling)
• Statistisch inefficiënt; geringe precisie van effectschatting binnen elk van de strata

Question 8

Wat zijn alternatieven voor stratificeren?

Answer 8

1. Multivariabele analyse (mathematische modellen)
2. Meerdere confounders en effect-modificatoren tegelijk in analyse:
   * Multipele lineaire regressie (numerieke uitkomst)
   * Logistische regressie (dichotome uitkomst)
   * Cox proportional hazards model (time to event)