2.10 Bronnen van vertekening Flashcards
Wat wordt er bedoeld met vertekening?
= wanneer dat wat wordt waargenomen geen goede afspiegeling van de realiteit is
Wat is het verschil tussen differentiele en non-differentiele selectiebias en misclassificatie?
Differentieel = willekeurig (random)
Non-differentieel = niet willekeurig (non-random)
Wat is selectiebias?
Er is sprake van selectiebias wanneer de onderzoekspopulatie die doelpopulatie niet weerspiegelt
Ofwel, niet ieder individu heeft dezelde kans on in de steekproef opgenomen te worden
Leg uit wat non-differentiele selectiebias is
De selectie op uitkomst of in de expositie heeft in dezelfde mate plaats gevonden voor beide te vergelijken groepen.
- Dit heeft geen (groot) effect op de te bepalen associatie tussen determinant en uitkomst
- De verkregen prevalentie of incidentie is wel vertekend!
Leg uit wat differentiele selectiebias is
De selectie pakt anders uit voor de verschillende groepen, waardoor er mogelijk een vertekend beeld van de associatie ontstaat.
> Differentiele selectiebias in cohort onderzoek of een (gerandomiseerd) interventie onderzoek komt minder vaak voor, maar het is wel mogelijk. Bijvoorbeeld door selectieve uitval (attrition bias).
Noem een aantal vormen van selectiebias
- Healthy worker effect
- Non-respondent bias
- Compliance bias
Leg uit wat het ‘healthy-worker’ effect is
= mobiditeits en mortaliteits cijfers zijn in de regel lager (gunstiger) in industriele cohorten, dan in de algemene bevolking (lijdt tot een onderschatting)
Leg uit wat ‘non-respondent bias’ is
Wanneer deelname aan het onderzoek samenhangt met de blootstelling
Bijv. geselecteerde personen die instemmen met deelname aan het onderzoek verschillen systematisch van de personen die van deelname afzien
(tegenovergestelde is ‘volunteer bias’)
Leg uit wat ‘compliance bias’ is
Systematische verschillen in therapietrouw van deelnemers/ therapietrouw hangt samen met behandeling
Wat is informatiebias?
De waarnemingen/metingen weerspiegelen de werkelijkheid niet
Door meetfouten is er een verschil tussen dat wat gemeten moet worden en dat wat daadwerkelijk gemeten wordt
> Bij categoriele variabelen speelt misclassificatie een rol (meting komt in de verkeerde categorie terecht)
> Differentiele en non-differentiele misclassificatie leiden beiden tot informatiebias!!
Wat is non-differentiele informatiebias
= een toevallige / random meetfout
Doorgaans lijdt dit tot een onderschatting van het werkelijke effect (of geen vertekening)
Wat is differentiele informatiebias?
= systematische meetfout
Doorgaans lijdt dit tot een over- of onderschatting van het gemeten effect (kan ook leiden tot een omkering van het effect)
Wat is het verschil tussen selectiebias in patient-controle onderzoek versus een cohort studie?
Patient-controle:
- De kans dat de patient/controle in de onderzoekspopulatie komt is afhankelijk van de expositiestatus
Cohort:
- De kans dat de (niet)geexponeerde in de onderzoekspopulatie komt, is afhankelijk van de ziektestatus
