1.B.2 - HC.2 het autonome zenuwstelsel Flashcards
Hoe wordt het autonome zenuwstelsel ook wel genoemd?
vegetatief zenuwstelsel
In welke 3 subsystemen is het autonome zenuwstelsel onder te verdelen?
- parasympathisch
- (ortho)sympathisch
- plexus enternicus (zenuwstelsel van de darmen)
Via welke zenuwen loopt het netwerk voor vegetatieve functies?
9de en 10de hersenzenuw, nucleas tractus solitarii, verdeeld naar onder andere hypotalamus, eindorganen
via welke 3 stappen werken reflexen?
- input (sensorische prikkel)
- verwerking (integratie)
- output (spieractiviteit secretie)
Waarop werkt het sympatische systeem?
fight-or-flight principe en bestuurt de katabole functies
Waarop werkt het parasympatische systeem?
rest-and-digest en bestuurt de anabole functies
Verschil sympathische neuronen en parasympathische neuronen?
sympathisch: komt vooral uit thoracale en hoog lumbale wervels, preganglionaire neuron kort, postganglionaire neuron lang in lengte
parasympathisch: komt voornamelijk uit hersenstam en sacrale wervels, preganglionaire neuron is lang, postganglionaire neuron is kort
Wat is het effect van sympathische en parasympathische systeem op de volgende organen: oog/pupil, speekselklieren, hartfrequentie, longen, spijsverteringskanaal, blaas/sfincter, penis, clitoris/labia minora
oog/pupil: s. mydriase (verwijding), p. miose (vernauwing)
speekselklieren: s. secretie (licht), p. secretie
hartfrequentie: s. omhoog, p. omlaag
longen: s. bronchodilatatie, p. bronchoconstrictie
spijsverteringskanaal: s. verlaagde mobiliteit, p. verhoogde mobiliteit
blaas/sfincter: s. contractie, p. relaxatie
penis: s. ejaculatie, p. erectie
clitoris/ labia minora: s. -, p. erectie/zwellen
Welke neurotransmitter gebruikt het parasympatische zenuwstelsel en hoe?
acetylcholine gemaakt uit choline onder invloed van acetyl CoA door choline acetyltransferase (CAT), bind preganglia aan nicotine receptoren en postganglia aan muscarine-receptoren
Welke neurotransmitter gebruikt het sympatische zenuwstelsel en hoe?
preganglia: acetylcholine aan nicotine receptoren
postganglia: voornamelijk (nor)adrenaline (adrenaline gemaakt door chromaffiene cellen in bijnier en noradrenaline uit tyrosine –> dopa en dopamine –> noradrenaline door B-hydroxylase) aan a- en B- receptoren
wat zijn varicositeiten?
axonale verdikkingen bij de zenuwuiteinde van sympathische zenuwen
Hoe verloopt de pupilreflex?
prikkel –> via retina –> ganglioncellen –> thalamus –> pretectal nucleus in hoger gelegen gedeelte van hersenstam –> Edinger-Westphal nucleus –> via n. oculomotorius –> pupil –> contractie m. sphincter pupillae
Waaruit bestaat de parasympathische pupilreflex?
- miose: pupilvernauwing die verloopt via de m. sphincter pipillae
- accommodatie: voor goed zicht voor dichtbij gelegen voorwerpen, door vernauwing via de m. ciliaris
- convergentie: voor beter zien van dichtbij
Waaruit bestaat de sympatische pupilreflex?
- mydriase: pupilverwijding om meer licht op te nemen, verwijding via de m. dilatator pupillae
welke invloed heeft het sympathisch systeem op de regulatie van hartslag en bloeddruk?
- vasoconstrictie
- verhoging hartfrequentie
- verhoging contractiekracht
- inspelen op bijnier aansturen adrenaline aanmaak
- activeren zweetklieren
Wat is co-tranmissie?
vesicles die meerdere neurotransmitters/stoffen bevatten: door verschillen in snelheid ontstaat er een lang durende respons
Hoe vind co-transmissie plaats in sympathisch systeem?
- ATP bindt aan purine receptor –> snelle depolarisatie natrium en calcium –> opening calcium kanalen
- noradrenaline bind aan noradrenerge receptor –> second massenger –> activatie ER –> extra calcium
- Neuropeptide Y bind aan G-eiwit gekoppeld door receptor –> verhoogd intracellulaire calciumconcentratie
Hoe vind co-transmissie plaats in parasympathische systeem?
- acetylcholine activeert aanmaak van NO –> relaxatie
- o.i.v enzym NO-synthase wordt L-arginine omgezet in NO –> diffundeert naar gladde spiercel –> o.i.v guanylyl cyclase concentratie van cGMP omhoog –> zorgt voor daling Ca2+ –> dilatie
- VIP samen met acetylcholine –> relaxatie
Via waar loopt de innervatie van het hart parasympathisch en sympathisch?
parasympathisch: nervus vagus –> activeert SA- en AV knoop
sympathisch: ruggenmerg, via grensstreng naar de pacemakers (SA en AV) en de hartspiercellen
Via welke 3 fasen verloopt activatie van de pacemakercellen?
- depolarisatie fase door opening calciumkanalen
- repolarisatie door kaliumkanalen
- diastolische depolarisatie fase door onder andere funny current (If)
Hoe zorgt parasympathicus voor verlaging van hartfrequentie?
- remming van de calciumkanalen: drempelwaarde halen duurt langer
- activering van de kaliumkanalen: hyperpolarisatie
- remming funny-current: diastolische depolarisatie duurt langer
Hoe zorgt sympathicus voor verhoging hartfrequentie?
- stimulatie van de calciumkanalen: snellere depolarisatie
- stimulatie van de funny current: sneller behalen van drempelwaarde
Hoe werkt de excitatie-contractie koppeling in het myocard?
- depolarisatie: spanningsafhankelijke calciumkanalen geactiveerd
- plateaufase: calcium wordt opgenomen uit de T-tubuli
- calcium zorgt voor contractie
en door binding aan ryanodine receptor –> calcium vrijgegeven uit sacroplasmatisch riticulum - contractie eindigt als calcium uit cytosol is weggepompt
Wat is het effect van sympaticus op contractiliteit?
B-receptor stimuleert de cAMP-productie via G-eiwit –> calcium concentratie wordt verhoogd –> contractiekracht wordt verhoogd
Welke sensoren in het cardiovasculaire systeem zijn er?
baroreceptoren en volume receptoren
Wat zijn de baroreceptoren?
receptoren in de sinus caroticus en aortaboog, snelle invloed op hartslag en vaatweerstand bij negatieve respons
Wat zijn volume receptoren?
receptoren in atria en vena cava, invloed op lange termijn circulerende volume (o.a via de nieren)
Wat is autonome zenuwstelsel degeneratie?
aandoening aan het autonome zenuwstelsel veroorzaakt door stapeling van eiwitten, die aggregaten vormen die onoplosbaar zijn en gliacellen kapotmaken
