نخاع Flashcards
نخاع قدیمی ترین قسمت دستگاه عصبی مرکزی است. طنابی است که از بصل النخاع تا مهره دوم کمری ادامه دارد. به انتهای نخاع در محدوده مهره دوم کمری، (1) می گویند.
نخاع در دو قسمت گردن و کمر برجستگی دارد. این نواحی قسمت هایی هستند که اعصاب دست و پاها از نخاع خارج می شوند.
31 جفت عصب از نخاع خارج می شود که به آنها اعصاب نخاعی می گویند. همه اعصاب نخاعی از نوع (2) هستند یعنی هم نورون حسی، حرکتی و نباتی دارند. به جز (3) که فقط نورون های حرکتی دارد.
1- مخروط نخاع
2- مختلط
3- عصب اول
تمام نورون های حسی که وارد نخاع می شوند (1) هستند.
ماده خاکستری و سفید در نخاع برعکس مغز است یعنی (2) است.
ماده خاکستری در وسط به شکل پروانه است و دو شاخ دارد: خلفی یا پشتی و شکمی یا قدامی. نورون های شاخ پشتی از نوع (3)، نورونهای شاخ قدامی از نوع (4)، و نورون های وسط از نوع نباتی هستند. (پس نورون حسی از (5) وارد می شود و نورون حرکتی از (6) خارج می شود)
1- یک قطبی 2- ماده خاکستری در وسط و ماده سفید اطراف آن 3- حسی 4- حرکتی 5- شاخ پشتی 6- شاخ قدامی
کارکردهای نخاع:
1- رابط بین مغز و اندام های محیطی:
پیام های حسی از (1) به نخاع و از آنجا به مغز می روند. پیام های حرکتی نیز از (2) به نخاع و از آنجا به اندام هدف می روند.
1- اندام های محیطی
2- مغز
کارکردهای نخاع:
2- بازتاب ها
بازتاب یا رفلکس پاسخ از پیش تعیین شده، خودکار و سریع به یک داده حسی است. به عبارتی بازتاب ساده ترین کار (1) است که ورودی حسی را مستقیما به یک خروجی حرکتی متصل می کند.
نورون حسی از نقطه تحریک پیام را به نخاع برده در آنجا به یک نورون حرکتی سیناپس می کند و پاسخ به اندام مجری ارسال می شود.
این راه از نقطه تحریک تا نقطه پاسخ در اندام مجری را (2) می گویند.
بازتاب سریع است چون فرمان آن از نخاع می آید و لازم نیست که پیام تا مغز رفته و برگردد. البته برای اینکه مغز هم از این حرکت آگاه باشد پیام ها به مغز هم می روند.
اگر بازتاب مربوط به (3) باشد بازتاب خودکار و اگر مربوط به دستگاه عصبی جسمی باشد (4) نامیده می شود
1- دستگاه عصبی مرکزی
2- کمان بازتابی
3- دستگاه عصبی خودکار
4- بازتاب حرکتی
بازتاب محافظتی تاکننده و بازکننده (پاسخ متقاطع):
تحریک (1) یا (2) در یک اندام مثلا پا باعث خم شدن اندام همسو و باز شدن در اندام طرف دیگر می شود (مثلا خم شدن ساق پا در طرف همسو و باز شدن ساق پا در طرف مخالف) یعنی چهار کمان بازتابی وجود دارد: تحریک ماهیچه تاکننده و بازداری ماهیچه بازکننده در اندام همسو و برعکس این حالت در اندام طرف مخالف. اگر تحریک شدید باشد، به اندام های دیگر نیز منتشر می شود.
1- آسیب رسان
2- دردناک
بازتاب نگهدارنده:
اگر به کف دست یا پا فشاری وارد شود عضلات (1) منقبض می شوند. اگر ارتباط مغز و نخاع را در حیوانی قطع کنیم این تحریک باعث (2) می شود که نشانه نقش نخاع در این بازتاب است.
1- راست کننده دست و پا
2- ایستادن روی دست و پا
بازتاب حرکتی:
تحریک هماهنگ عضلات متعدد از طریق تحریک (1) و (2) باعث حرکات موزون شبیه راه رفتن می شود. این نوع حرکت گاهی در حیوانی که قطع نخاع شده است دیده می شود.
بازتاب خاراندن:
خاراندن علاوه بر اینکه یک رفتار ارادی است، به عنوان یک (3) در بسیاری از جانداران است که در نتیجه هماهنگی چندین نورون نخاعی و فعالیت چندین عضله ایجاد می شود.
1- گیرنده های حسی کف دست و پا
2- گیرنده های مفصل ها
3- بازتاب دفاعی
بازتاب های اسپاسم عضلانی:
اسپاسم انقباض ممتد، ضعیف و دردناک عضلات است. این بازتاب در اثر تحریک (1) ایجاد می شود.
نمونه هایی از اسپاسم در هنگام شکستگی استخوان، سرمای شدید، خستگی و کوفتگی عضلات و تحریک پرده روده بند در جراحی ها دیده می شود.
1- گیرنده های درد
بازتاب های خودکار:
بخشی از مراکز سمپاتیک و پاراسمپاتیک که در نخاع قرار دارند واکنش های خودکار دستگاه های تحت نفوذ مثل (1) را تنظیم می کنند.
بازتاب رفتار جنسی:
نعوظ و انزال به ترتیب توسط مراکز (2) و (3) نخاع ایجاد می شوند.
1- گردش خون، گوارش و دفع
2- پاراسمپاتیک
3- سمپاتیک
مولدهای طرح مرکزی:
حرکات (1) مثل دویدن و شنا شامل خم و باز شدن ریتمیک اندام ها به شکل خاصی هستند. این حرکات توسط مولدهای طرح مرکزی در نخاع انجام می شوند.
مولد طرح مرکزی شبکه های نورونی واسط در نخاع هستند که (2) برای انجام حرکت ریتمیک بدون
احتیاج به (3) در آنها تعبیه شده است. ( یعنی این نورون ها بدون وجود داده حسی به شکل متوالی تحریک می شوند)..
1- جابجایی ریتمیک
2- توالی زمانی تحریک نورون های حرکتی
3- داده حسی
هر عضو شبکه های متعدد مولد طرح مرکزی در نخاع دارد. هر مولد طرح مرکزی یک (1) است که دو نیم مرکز برای خم کردن و باز کردن عضله دارد که به صورت متناوب فعال می شوند.
شروع فعالیت این مدارها توسط ناحیه (2) انجام می شود. فرمان حرکتی از مغز میانی به ماده مشبک داده می شود و از طریق راه شبکه ای-نخاعی به نخاع می آید. این هسته های مشبک همگی تحریکی هستند و ناقل آنها (3) است
1- نوسان ساز
2- حرکتی مغز میانی
3- گلوتامات
ضایعات نخاع:
- ضایعه نخاع
ضایعه کامل نخاع باعث (1) می شود.
این فلج (2) را قطع می کند بنابراین از نوع (3) است و با افزایش شدت (4) و (5) همراه است.
در ضایعه کامل و حاد نخاع در ابتدا یک دوره شوک وجود دارد که عضلات شل هستند اما به تدریج تونوس عضله فلج شده افزایش می یابد و اسپاستیسته ایجاد می شود.
ضایعه نیمی از نخاع باعث (6) می شود. این نشانگان باعث فلج اسپاستیک، از بین رفتن حس های عمقی در طرف ضایعه، و از بین رفتن حس های سطحی در طرف مقابل می شود.
1- فلج و بی حسی کامل 2- راه هرمی 3- اسپاستیک 4- بازتاب های وتری 5- علامت بابنسکی 6- نشانگان براون سکوار
ضایعات نخاع:
- بیماری فلج اطفال:
در فلج اطفال فقط (1) صدمه می بینند. کاهش تونوس و فلج شل دیده می شود و به تدریج عضلات دچار (2) می شوند. عامل این بیماری (3) است.
1-نورون های حرکتی (نورون های آلفا)
2- آتروفی
3- ویروس پولیومیلیت
ضایعات نخاع:
- بیماری تابس:
بیماری (1) باعث صدمه به(2) می شود که در نتیجه آن (3) از بین می رود.
1- سفلیس
2- شاخه پشتی ماده سفید نخاع
3- حس عمقی ادراکی
ضایعات نخاع:
- بیماری های نورون حرکتی
در این بیماری ها ممکن است نورون حرکتی فوقانی ((1)) یا نورون حرکتی تحتانی ((2)) یا هر دو آسیب ببیند. ممکن است از نخاع یا بصل النخاع شروع شوند ولی نهایتا به نواحی دیگر برسند
صدمه نورون هرمی با فلج اسپاستیک ((3))، افزایش شدت بازتاب های وتری، علامت بابنسکی همراه است.
صدمه نورون آلفا با فلج شل ((4))، آتروفی عضلانی (از بین رفتن عضلات) و پرش خود به خود عضلانی همراه است.
محل بیماری نورون حرکتی فوقانی (هرمی) نورون حرکتی تحتانی (آلفا) هر دو نخاع فلج اسپاستیک ارثی پاها بیماری آتروفی عضلانی نخاعی (شبیه فلج اطفال با این تفاوت که تحلیل رونده و مزمن است)
1-نورون هرمی
2- نورون آلفا
3- افزایش تونوس
4- کاهش تونوس
