قطعه آهیانه ای Flashcards
کارکردهای اختصاصی قطعه آهیانه:
1) دریافت، پردازش و ضبط حس بدنی، حس چشایی و احتمالا حس دهلیزی
منطقه حسی نخستین در (1) قرار دارد. این منطقه مسئول (2) است. نواحی حسی نخستین حس بدنی (پوستی و عمقی)، حس چشایی و احتمالا حس دهلیزی در قطعه آهیانه قرار دارد. قشر ارتباطی نیز مسئول (3) مربوط به این حواس است.
1-شکنج پس مرکزی
2- دریافت پیام های حسی
3- پردازش و ذخیره خاطرات
کارکردهای اختصاصی قطعه آهیانه:
2) تفکر فضایی
مهم ترین عمل اختصاصی قطعه آهیانه (1) است.
رفتار حرکتی در فضا، جهت یابی، تشخیص چپ و راست و ترکیب و محاسبات ریاضی از کارکردهای فضایی قطعه آهیانه است.
اطلاعات مربوط به حس های بدنی (پوستی و عمقی) و خاطرات مربوط به این حواس که در قشر ارتباطی آن ذخیره شده است برای تفکر فضایی اهمیت دارد.
برای جهت یابی و موقعیت اشیا در فضا به انواع پیام های دیگر مثل دیداری، شنیداری، لمسی و حرکتی نیاز داریم. منطقه ای به نام (2) در بخش پشتی لوب آهیانه ای وجود دارد که درون دادهایی از این مناطق دریافت و برای کنترل رفتار در فضا آنها را یکپارچه می کند. قطعه آهیانه ای برای راه اندازی رفتار در فضا با (3) در لوب پیشانی هم ارتباط تنگاتنگی دارد.
(بخش جلویی آهیانه بیشتر به (4) و بخش پشتی بیشتر به (5) مربوط است. بخش پشتی همچنین پیام های حسی را به فرمان هایی برای راه اندازی دقت و واکنش های حرکتی تبدیل می کند)
1- تفکر فضایی 2- تقاطع آهیانه ای-گیجگاهی-پس سری 3- قشر پیش حرکتی 4- دریافت های بدنی و ادراک 5- یکپارچه کردن حواس مختلف
کارکردهای اختصاصی قطعه آهیانه:
3) مرکز حرکات هماهنگ (1) چشم ها
خاطرتان هست که “مرکز حرکات هماهنگ ارادی چشم ها” در قطعه پیشانی قرار دارد که مسئول هماهنگی عضلات چشم برای تعقیب (2) یک شی متحرک است.
“مرکز حرکات هماهنگ (1) چشم ها” در قطعه آهیانه ای قرار دارد که مسئول هماهنگی عضلات محرکه چشم ها برای تعقیب غیرارادی اشیای متحرک است (مثل وقتی در ماشین نشسته ایم و چشمان ما به شکل غیرارادی اشیای بیرون را دنبال می کند).
1- غیرارادی
2- ارادی
کارکردهای اختصاصی قطعه آهیانه:
حرکات رفت و برگشتی، سریع و غیرارادی چشم ها را (1) می گویند. این نوع حرکت طبیعی است و (2) نامیده می شود.عدم وجود آن نشانه ضایعه آهیانه است.
نوعی نیستاگموس غیرطبیعی به نام (3)، در اثر ضایعه مجاری نیم دایره گوش درونی، عصب دهلیزی، ساقه مغز و مخچه ایجاد می شود (انواع نیستاگموس را در بخش دستگاه شنوایی خواهیم خواند)
1- حرکت نیستاگموس
2- نیستاگموس اپتوکینتیک
3- نیستاگموس پاتالوژیک
ضایعات قطعه آهیانه ای:
1- اختلالات حسی
در آسیب (1) دریافت حس های پوستی، عمقی و حس چشایی دچار مشکل می شود.
بیمار از این اختلال شکایت نمی کند و به آن هشیار نیست. کلیه ضایعات حسی قشری با این حالت انکار همراه هستند. پدیده (2) یک واکنش دفاعی روانی نیست بلکه نتیجه مستقیم آسیب مغزی است.
فقدان ادراک لمسی و فقدان توانایی شناخت اشیا را (3) می نامند.
ناتوانی شناخت مربوط به اندام های بدن را (4) می نامند. این مشکل دو حالت دارد:
(5)
1- شکنج پس مرکزی (منطقه حسی نخستین) 2- انکار 3- استرگنوزی 4- آزوماتوگنوزیا 5- آنزوگنوزیا و آتوتوپاگنوزیا
ضایعات قطعه آهیانه ای:
آنزوگنوزیا: (1) آنزوگنوزیا نامیده می شود. در این حالت فرد به موقعیت اندام خود یا نقص آن هشیار نیست (مثلا فکر می کند دستش مال خودش نیست، یا نسبت به درد آن بی تفاوت است). این حالت از ضایعه (2) ناشی می شود.
آتوتوپاگنوزیا: (3) آتوتوپاگنوزیا نامیده می شود. در این حالت بیمار از هدایت و جهت یابی اعضای بدنش ناتوان است و نمی تواند اندام خود یا دیگری را نشان دهد، نام ببرد یا حرکت دهد. این حالت بیشتر از ضایعه (4) ایجاد می شود.
در آسیب منطقه حسی ثانویه تشخیص همزمان دو محرک روی بدن امکان پذیر نیست. به این حالت خاموشی همزمان گفته می شود.
1- ناتوانی تشخیص بیماری یا نقص خود
2- آهیانه راست
3- ناتوانی درک اندام های خود
4- آهیانه چپ
ضایعات قطعه آهیانه ای:
2- عدم توجه فضایی و اختلال غفلت
بیمار به (1) توجه ندارد. مثلا اگر آهیانه چپ آسیب دیده باشد، به فضای سمت راست توجهی نمی کند. به این حالت (2) گفته می شود (مثلا نیمی از صورتش را نمی تراشد، نصف نقاشی را نمی کشد، و غیره). آسیب بیشتر در (3) رخ می دهد. اگر به بیمار تذکر دهیم در جهت اصلاح رفتار خودش تلاش می کند.
1- بخشی از فضا
2- اختلال غفلت
3- نیمکره راست
ضایعات قطعه آهیانه ای:
3- آگنوزی فضایی دیداری
در آگنوزی فضایی دیداری آسیب در قطعه آهیانه ای (و پس سری) وجود دارد. فرد در (1) دچار مشکل است.
اختلال در جهت یابی فضایی: فرد نمی تواند جهت اشیا را تشخیص دهد. برای بررسی این مشکل از (2) استفاده می شود. (یک الگو را به بیمار نشان می دهند و می خواهند الگویی را انتخاب کند که با چرخش 180 درجه ای مشابه الگوی اول شود).
اختلال در حافظه فضایی: فرد نمی تواند اطلاعات فضایی را در حافظه نگه دارد. برای بررسی این مشکل از(3) استفاده می شود. (از بیمار خواسته می شود الگوهایی که با چشم بسته لمس کرده نقاشی کند). از آزمون (4) نیز استفاده می شود.
1- دید سه بعدی، جهت یابی فضایی و حافظه فضایی
2-آزمون باتر
3- آزمون عملی لمسی
4- نگهداری دیداری بنتون
- آزمایش استریوگنوزی
برای بررسی تفکر فضایی از (1) استفاده می شود. اشیایی در دست بیمار قرار می گیرد و خواسته می شود که آنها را تشخیص دهد. اگر در تشخیص اجسام مشکل وجود داشته باشد، نشانه آسیب قطعه آهیانه (2) است.
1- آزمایش استریوگنوزی (آزمایش شناخت سه بعدی اجسام)
2- طرف مقابل
ضایعات قطعه آهیانه ای:
6- مشکل در پیوستگی حس ها
بین حواس (1) و (2) توحید برقرار نمی شود بیمار وقتی شی را لمس می کند نمی تواند همزمان از بین تصاویر ارایه شده همان شی را تشخیص دهد.
7- اختلال در تمایز دو نقطه
در این آزمایش حداقل فاصله دو نقطه برای قابل تمایز بودن اندازه گیری می شود. با دو سوزن دو نقطه با فاصله روی دست ایجاد می شود. فرد باید بتواند دو نقطه را تشخیص دهد.
این آزمایش روی دو دست انجام می شود. فاصله لازم برای تمایز دو نقطه در هر دستی که بیشتر بود، ضایعه در آهیانه (3) است.
1- دیداری
2- لمسی
3- طرف مقابل
ضایعات قطعه آهیانه ای:
8- اختلال در تشخیص محل تحریک
نقاطی از بدن فرد تحریک می شود. فرد با چشمان بسته باید بتواند محل تحریک را تشخیص دهد.
در ضایعه آهیانه یا تحریک طرف مقابل ضایعه تشخیص داده نمی شود یا تشخیص محل اشتباه است.
9- اختلال کشیدن و کپی کردن اشکال
در کشیدن تصاویر بیمار باید اشکالی را نقاشی کند. در کپی کردن تصاویر، فرد باید بتواند از روی تصاویری کپی کند. در هر دو مورد پدیده (1) را می توان دید که نیمه نقاشی کشیده نشده است.
1- غفلت
- آزمایش مکعب های کهس
این آزمایش برای بررسی درجه سلامت (1) انجام می شود. همچنین می توان ضایعه چپ یا راست را مشخص کرد.
مکعب هایی که هر وجه آنها به شکلی رنگ آمیزی شده است به بیمار داده می شود و خواسته می شود بر اساس یک تصویر سه بعدی مکعب ها را طوری بچیند که آن تصویر ساخته شود.
اگر رنگ ها یا جای وجه مکعب ها را اشتباه گذاشته باشد (2) آسیب دیده است. اگر کلا نتواند مکعب ها را برای ایجاد تصویر کنار هم قرار دهد (3) آسیب دیده است.
1- قشر ارتباطی آهیانه
2- نیمکره چپ
3- نیمکره راست
ضایعات قطعه آهیانه ای:
10- نشانگان گرشمن
این نشانگان به دلیل ضایعه (1) ایجاد می شود و چهار علامت دارد:
اختلال شناخت یا نام بردن انگشتان دست، اختلال تشخیص چپ و راست، اختلال نوشتن، اختلال محاسبه.
1- آهیانه چپ
ضایعات قطعه آهیانه ای:
11- از بین رفتن (1)
اگر استوانه ای را که راه راه های عمودی دارد از چپ به راست بچرخانیم، باید حرکات چشم از راست به چپ ایجاد شود. این نوع حرکات چشم طبیعی هستند و در صورتی که مشاهده نشوند نشانه آسیب آهیانه خواهند بود.
1- نیستاگموس اپتوکینتیک