Zwangerschap: Endocrinologie Flashcards
Hormonen in de zwangerschap
- Humaan choriongonadotropine
- Progesteron
- Oestrogenen
- Corticotropine-releasing hormoon
- Prolactine
- Humaan placentair lactogeen
- Groeihormoon
- Relaxine
- α-fetoproteïne
Humaan choriongonadotropine
- HCG = zwangerschapshormoon
- Glycoproteine
- Structureel analoog van LH
- ‘Chorion’: deel van de placenta
Door wat wordt HCG gemaakt
Wordt gemaakt vanaf dag 4 na de bevruchting
- Door de morula
- Door de syncitiotrofoblast –> wordt later de placenta
Vanaf wanneer is HCG meetbaar
- Meetbaar in de urine vanaf 2 weken na de bevruchting –> zwangerschapstest
- Meetbaar in bloed vanaf dag 22 van de zwangerschap –> vanaf de innesteling
Verloop van HCG tijdens zwangerschap
Zie schema
- Piek rond 10 weken zwangerschap
- Gebruiken zo lang de zwangerschap niet gevolgd kan worden door echo
–> om te kijken waar de zwangerschap zit omdat ze weten dat in de eerste fase heel hard stijgt
Functie van HCG in zwangerschap
- Belet de luteolyse: corpus luteum gaat niet kapot
- HCG stimuleert braakcentrum
- HCG stimuleert Leydigcellen van mannelijke foetus
HCG en luteoloyse (3)
- HCG stimuleert LH receptoren
- Stimulus sterker dan inhibitor PGF2α
- Corpus luteum gaat niet kapot en blijft hormonen maken: oestradiol en vooral progesteron; belangrijk voor instandhouding zwangerschap
Bekijk schema van HCG en luteolyse
Gedaan
Stimulatie van braakcentrum door HCG
- Braakcentrum ligt in hersenstam
- Functie van misselijkheid en braken: zo weinig mogelijk schadelijke stoffen uit de omgeving opnemen
HCG stimuleert Leydigcellen van mannelijke foetus
- HCG komt in bloed van foetus
- HCG zal LH-receptor op de Leydigcellen stimuleren
- Rond 10 weken piek in testosteron
- Belangrijk voor ontwikkeling van mannelijke geslachtsorganen
Progesteron (ZW)
- Steroidhormoon
- Afgeleid van cholesterol
- Absoluut nodig voor zwangerschap: innesteling en zwangerschap in stand houden
Corpus Luteum en progesteron
Luteo-placentaire shift
1. In de eerste twee maanden van de zwangerschap wordt progesteron aangemaakt door het corpus luteum
- Doet hetzelfde als preovulatoire follikel: vormt progesteron, inhibine, E2
2. Vanaf de derde maand van de zwangerschap wordt progesteron aangemaakt door de placenta
Verloop van progesteron in zwangerschap
Progesteron neemt toe tot 36 weken, blijft de laatste vier weken constant
Bekijk schema
Functie van progesteron in de zwangerschap
- Verhoogde eetlust
- Insulineresistentie
- Verhoogde ademhaling
- Gestimuleerde natriumreabsorptie
- Dilatatie van de urinewegen
- Dilatatie van de arteriolen
- Dilatatie van de venen
- Relaxatie van het myometrium
- Borstontwikkeling
- Inhibitie van de melkproductie
Waarom is relaxatie van het myometrium nodig?
baarmoeder trekt samen wanneer het voelt dat er iets in zit daarom spierontspanning nodig zodat de baarmoeder het embryo er niet uitduwt
Oestrogenen (ZW)
- Er worden drie oestrogenen gevormd in de zwangerschap: E1 – E2 – E3
- Placenta heeft hulp nodig van foetus en moeder
–> E3: 100% afhankelijk van reacties bij de foetus
–> E1&E2: afhankelijk van reacties bij de moeder - DHEAS: tussenproduct bij productie oestrogenen
Corpus luteum en oestrogenen
- In de eerste twee maanden van de zwangerschap wordt oestradiol aangemaakt door het corpus luteum
- Doet hetzelfde als preovulatoire follikel: vormt progesteron, inhibine, E2 - Vanaf de derde maand van de zwangerschap worden oestrogenen aangemaakt door de placenta
Bekijk schema verloop van oestrogenen (ZW)
Gedaan
Functie van oestrogenen in de zwangerschap
- Ontsteken van het neusslijmvlies
- Gestimuleerde natriumreabsorptie
- Ontsteken van het tandvlees
- Verhoogde pigmentatie van de huid
- Stimuleren van de haargroei
- Stimuleren van de talgproductie
- Stimuleren van de bloedstolling
- Dilatatie van de slagaders
- Veranderde samenstelling van de gal
- Borstontwikkeling
- Meer prolactinesecretie
- Essentieel voor arbeid
Corticotropine-releasing hormoon
CRH
- Eiwithormoon
- Productieplaats: Hypothalamus (moeder en foetus) en placenta
- DHEA is belangrijke bouwsteen voor progesteron en oestrogeen
Bekijk schema van CRH verloop
Gedaan
Functie van CRH in de zwangerschap
- Stimuleert bijnieren van moeder en foetus
- Belangrijk voor arbeid en bevalling
–> CRH stijgt te vroeg bij vrouwen die te vroeg bevallen
Stimulatie van de bijnieren door CRH
- Bij moeder: CRH stimuleert hypofyse
- Hypofyse secreteert adrenocorticotroop hormoon (ACTH)
- ACTH stimuleert bijnieren
Bekijk schema van de stimulatie van de bijnieren dor CRH
Gedaan
Cortisol: functie in de zwangerschap
- Moeder: insulineresistentie
Foetus: rijping van de foetus: voorbereiden op zelfstandig functioneren na de bevalling
–> rijping van de longen - Cortisol stimuleert CRH secretie door placenta
- Inhibeert CRH secretie moeder
Aanmaak van prolactine
- In lactotrope cellen van de adenohypofyse
- Oestrogenen stimuleren: aantal lactotrope cellen en elke cel secreteert meer prolactine
- Hypofyse wordt groter tijdens de zwangerschap
- E –> aantal verdubbelt
- Sheehan syndroom
Seehan syndroom
- Door volumetoename hypofyse is er minder doorbloeding
- Bij ernstig bloedverlies bv tijdens de bevalling krijgt de hypofyse te weinig bloed, sterft af en secreteert hierdoor geen hormonen meer
Functie prolactine
- Stimuleren lactogenese I
- De lactogenese I is de ontwikkeling van alveolaire cellen tot colostrum-secreterende lactocyten rond 20 weken. - Stimuleren insulinesecretie
Humaan placentair lactogeen
hPL
- Wordt gevormd door de placenta
- Stimuleert insulinesecretie
- Induceert insulineresistentie
- Stijging in maternele glucoselevels
- Foetus van energie voorzien (glucose); ook als moeder ondervoed is
Types groeihormoon (GH)
- Hypofysair groeihormoon: eiwithormoon
- Placentair groeihormoon: versuikerd eiwithormoon
Schema GH bekijken
Gedaan
Functie van GH
insulineresistentie
Relaxine
- Komt enkel voor bij zwangere vrouwen
- Eiwithormoon
- Structuur lijkt op insuline
- Wordt aangemaakt door corpus luteum: tot einde zwangerschap, ook na 2 maanden
Schema van verloop relaxine bekijken
Gedaan
Functie van relaxine
- Niet helemaal verklaard
- Verschillend tussen dier en mens
- Functies bij de mens:
1. Relaxatie kleine slagaders
2. Stimuleert dorstgevoel
3. Vermindert urineproductie door stimulatie ADH
α-fetoproteïne
AFP
- Geen hormoon
- Structuur: versuikerd eiwit
- Functie: foetaal albumine
1. Wordt aangemaakt door lever van de foetus
2. Komt in bloed van de foetus
3. Wordt gefilterd door de nieren
4. Komt in urine foetus
5. Komt in vruchtwater
6. Komt via placenta en vliezen terecht in bloed van de moeder
Waarvoor is AFP belangrijk?
Belangrijk bij het opsporen van foetale aandoeningen
1. Verminderde werking lever foetus
- Minder AFP in bloed van de moeder
- Bij bepaalde genetische ziekten, bv trisomie 21 en trisomie 18
2. Hoge concentratie AFP in foetaal centraal zenuwstelsel
- Bij neuraalbuisdefect: hogere concentratie in het vruchtwater
- Opsporen van neuraalbuisdefecten
- Wordt nu minder gebruikt dan vroeger omwille van de NIPT en betere beeldvorming
Neuraalbuis defecten
- Spin bifida
- Anencefalie
Spin bifida
Wervels zijn onvolledig gevormd en ontstaat er een kleine opening die niet bedekt is door huid.
- Door deze opening kan AFP van lichaam foetus in vruchtwater terechtkomen
- Hoge concentratie AFP in het vruchtwater
Preventie neuraalbuis defecten
foliumzuur
