Vrouw: Menstruele cyclus Flashcards
Gemiddelde duur van menstruele cyclus
28 dagen
- Dag 1: eerste dag van de menstruatie
- Dag 14-15: Eisprong (ovulatie)
Drie fasen van menstruele cyclus in de eierstok
- folliculaire fase
- ovulatie
- luteale fase
Drie fase van menstruele cyclus in de uterus
- Menses
- Proliferatieve fase
- Secretoire fase
Follikels
Bolvormige structuren in de ovaria
Verschillende soorten follikels
- Primordiale follikel
- Preantrale follikel
- Antrale follikel
- Preovulatoire follikel
Primordiale follikel
- 1 laagje granulosacellen
- 1 oöcyt
Preantrale follikel
- Dikke laag granulosacellen
- Thecacellen
- Zona pellucida
Antrale follikel
Preantrale follikel gestimuleerd door FSH
Atresie
afbreken van follikel
Schema van follikels bekijken
Gedaan
Folliculaire fase
- Eerste helft van de cyclus
- De eicel rijpt (tot aan eisprong)
- 3 stadia:
1. Rekrutering
2. Selectie
3. Preovulatoire follikel
Rekrutering
- Dag 1-5
- Onder invloed van FSH: follikels redden van atresie
- 20 preantrale follikels –> 20 antrale follikels
–> degene die worden gered ontwikkelen zich van preantrale naar antrale follikels - hormonen: FSH en LH stijgen & Follikels secreteren E2 en inhibine
Selectie
- Dag 6-10
- Uit 20 antrale follikels wordt 1 follikel dominant
–> 19 anderen gaan afbreken - Hormonen:
1. Secretie van oestradiol en inhibin
–> Negatieve feedback op FSH: FSH secretie neemt af
2. LH blijft stijgen
Preovulatoire follikel
- Dag 11-14
- Dominante follikel wordt groter: evolutie naar preovulatoire follikel
- Luteïnisatie preovulatoire follikel
- Hormonen: piek in aanmaak oestradiol en inhibine gevolgd door piek in aanmaak LH en FSH
Wat stijgt er aan het einde van de cyclus
LH en FSH concentratie
- stijging gaat door in rekruteringfase van volgende cyclus
Twee cel – twee gonadotropinen systeem rekrutering
- In thecacellen wordt cholesterol omgezet in androgenen onder invloed van LH
- Onder invloed van FSH in granulosacellen worden
1. androgene omgezet naar oestradiol
2. secretie van inhibine
3. granulosacellen laten delen: follikel wordt groter
Gonadotropinen in selectie
Daling van FSH
- Androgenen worden minder efficient omgezet naar E2
- follikels komen onder invloed van androgene
- atresie van follikels behalve 1 follikel
Gonandotropinen in selectie: specifiek voor dominante follikel
Dominante follikel:
- 1 follikel gaat niet atresie
- FSH-receptoren worden vervangen door LH-receptoren
- LH stijgt in concentratie: granulosacellen blijven delen en blijven E2/inhibine aanmaken
Luteïnisatie: preovulatoire follikel
- Preovulatoire follikel stapelt luteïne op
- Stoppen met delen
- Granulosacellen maken progesteron
Luteïne
- Gele kleurstof, opnemen via de voeding bv eidooier
- Lichaam kan dit niet zelf aanmaken, dus het moet worden opgenomen uit voeding
Uit wat wordt progesteron gemaakt door het gele lichaam?
Cholesterol
Ovulatie
- Eisprong komt voornamelijk uit piek in LH
- 3 veranderingen geïnduceerd door LH
LH induceert drie veranderingen
- Stimuleert meiose in de oöcyt
- Stimuleert loskomen van granulosacellen
- Stimuleert kapotgaan van wand follikel en wand eierstok
Schema van de drie veranderingen in ovulatie bekijken
Gedaan
Pijn bij ovulatie
- Middenpijn
- Pijn in de onderbuik langs de kant van de eisprong
- Meeste vrouwen voelen dat niet maar sommigen kunnen dit opmerken
Oorzaken middenpijn
- Grote preovulatoire follikel drukt op eierstok
2.Kleine bloeding bij openbreken follikel en wand ovarium
- Bloed in de buikholte –> pijn - Contracties eileider na ovulatie
–> krampen
Ovulatietest
- Gebaseerd op hoge LH concentratie
–> piek van LH vlak voor eiersprong meten - Komt in urine terecht
Luteale fase
2 stadia:
1. Corpus luteum = geel lichaam
2. Luteolyse = kapot gaan van het gele lichaam`
Corpus luteum
Wat er achter blijft van het follikel na de ovulatie = gele lichaam
- dag 15 - dag 21
- produceert progesteron, inhibine en oestradiol
Luteolyse
Kapotgaan corpus luteum wanneer een vrouw niet zwanger is
- Dag 22 – dag 28
- Corpus luteum evolueert tot corpus albicans (wit lichaam)
- Vanaf dag 22 secreteren granulosacellen PGF2α: aanmaak wordt gestimuleerd door progesteron
Bekijk schema geslachtshormonen cyclus
Gedaan
Endometrium
Baarmoederslijmvlies
Myometrium
Spierlaag baarmoeder
Endometrium tijdens de cyclus
Folliculaire fase
- Oestradiol
- Proliferatie endometrium
–> proliferatieve fase
Luteale fase
- Progesteron
- Omvorming endometrium
- Slijmproductie door endometrium
–> secretoire fase
- Secreet bevat stoffen die innesteling bevorderen
Schema endometrische cyclus bekijken
Gedaan
Wanneer is endometrium klaar/ontvankelijk
Window of recepitivity
Soorten vaginaal bloedverlies
- Doorbraakbloedingen
- Dervingsbloedingen
Doorbraakbloedingen
Wanneer hormonen heel de tijd op een niveau blijven
- reactie op continue blootstelling oestrogenen vb. obese vrouw met heel veel E
- reactie op continue blootstelling overmaat progesteron en beetje oestrogeen vb. doornemen van pil
Dervingsbloedingen
Hormonen gaan plots dalen
- reactie op stoppen van oestrogenen of progesteron vb. stopweek bij pil
-reactie op stop van oestrogenen en progesteron = strikgenomen menstruatie
Menses
eerste dag van maandstonden
Cyclus endometrium
- Afschilferen (menses)
- Proliferatie: opgroeien van endometrium
- Secretie = meer bloedvaten (klaarmaken voor de innesteling van eicel)
- Afschilferen wanneer er geen bevruchting is
Myometrium
Fundus – baarmoederkoepel
Cervix – baarmoederhals
Menstruatie samenvatting
- Stimulus: PGF2α
- Kenmerken contracties: F –> C, sterk
- Klinisch: Gevoeld, pijnlijk, dysmenorroe
- Functie: Eliminatie endometrium
Ovulatie samenvatting
- Stimulus: E2
- Kenmerken contracties: C –> F, zwak
- Functie: transport zaadcellen
Luteale fase samenvatting
- Stimulus: P
- Kenmerken contracties: relaxatie
- Functie: innesteling vrucht
Cervixslijm
- Zaadcellen moeten door slijm naar binnen zwemmen om eicel te bevruchten
- Samenstelling varieert onder invloed van oestrogenen en progesteron
Cervixslijm in folliculaire fase
- Oestrogeen stijgt
- Slijm wordt meer doorlaatbaar voor zaadcellen
- waterachtig, uitrekbaar en varenpatroon
Cervixslijm in luteale fase
- Veel progesteron
- Maakt slijm ondoorlaatbaar voor zaadcellen
- troebel
Schema van hoeveelheid cervixslijm bekijken
Gedaan
Lichamelijke veranderingen tijdens menstruele cyclus
- Verhoging lichaamstemperatuur door progesteron
- Toename libido bij E2-piek
Premenstrueel syndroom
- Net voor de menstruatie
- Lichamelijke symptomen: gevoelige borsten en opzetting buik
- Emotionele symptomen: prikkelbaar en vermoeid
- Ernstig: dysforisch premenstrueel syndroom
Menstruele problemen
- Dysmenorree
- Menorraghie
Dysmenorree
Pijn en/of krampen tijdens menstruatie: contracties uterus bij menses
- Door overmatige aanmaak PGF2α: contracties uterus bij menses
- Door onderliggende aandoening: endometriose
Menorraghie
- Overmatig bloedverlies: >80 milliter per week (hypermenorree)
- Langdurige menstruatie: > 1 week
- Door anovulatoire cyclus, door afwijking baarmoeder
Anovulaire cyclus
Geen ovulatie
Endometriose
- Cellen van het endometrium komen ook buiten de baarmoeder voor
Meestal in de buikholte, op het buikvlies en de organen in het bekken - Ontstaan: waarschijnlijk doordat er tijdens de menstruatie bloed via de eileiders in de buikholte terechtkomt.
- Gevolg: kans op zwangerschap wordt veel kleiner
Klachten bij endometriose
- Pijn bij de menstruatie
- Pijn bij seksuele betrekkingen
- Pijn bij plassen/stoelgang
- Vermoeidheid
Behandeling endometriose
- Medicatie: toename afremmen
- Operatie: letsels verwijderen
Polycystisch ovarium syndroom (PCOS)
Probleem met follikelvorming in eierstokken waardoor je heel veel kisten hebt zitten en dus een verstoring in hormoonaanmaak en verstoring in ovulatie
Schema PCOS bekijken
Gedaan
