Man: Vruchtbaarheid bij de volwassen man Flashcards
Spermatogenese
Vorming van zaadcellen
Waar vindt de spermatogenese plaats?
In de testis
In de tubuli seminiferi contorti: ‘gekronkelde’ zaadbuisjes
Duur van aanmaak van zaadcellen
66-72 dagen
Hoe worden zaadcellen aangemaakt? (6)
Zie tekening
1. basaal membraan
2. sertolicel
3. kiemcel
4. zaadcel
5. tight junctions
6. bloed-testisbarrière
Basaal membraan in de aanmaak van zaadcellen
Vormt omtrek van 1 tubulus –> omgeeft tubulus en cellen
Sertolicel in de aanmaak van zaadcellen
- Sertolicellen zijn grote cellen
- Belangrijk om aanmaak te ondersteunen: zijn voedende en ondersteunde cellen en zorgen voor bescherming
- Liggen tegen membraan
Kiemcel in de aanmaak van zaadcellen
- Stamcel –> cellen waaruit zaadcellen worden gemaakt
- Liggen tussen sertolicellen
Zaadcel in de aanmaak van zaadcellen
- Spermatozoön (spermatozoa) = zaadcel
- Komen terecht in holte van tubuli
Tight junctions in de aanmaak van zaadcellen
Stevige verbindingen tussen sertolicellen
Bloed-testisbarrière in de aanmaak van zaadcellen
- Er zitten geen bloedvaten in tubulus
- Er is geen contact tussen binnenkant tubulus en het bloed
- Deze barriere is belangrijk want als er zaadcellen aangemaakt worden gaat er genetisch materiaal aangemaakt worden –> belangrijk dat immuunnsysteem deze nieuwe zaadcellen niet gaan afbreken
Wat zorgt ervoor dat een kiemcel een zaadcel kan worden?
Mitose = genetisch materiaal kopiëren/dupliceren
Meiose = genetisch materiaal opsplitsen
Spermatide
cel die het genetisch materiaal bevat maar nog geen staart heeft
Regeling van spermatogenese
- hormonen: T en FSH
- Impact van temperatuur
Oorzaak van te warme temperatuur op spermatogenese
- Cryptorchidie
- Varicocele
- Koorts
Transport van zaadcellen
- Tubuli seminiferi contori
- Tubuli seminiferi resti
- Rete (=web) testis
- Ructuli efferentes (=afvoerend)
- Caput van epididymis
- Corpus van epididymis
- Cauda van epididymis
Delen van bijbaal
- Caput – hoofd
- Corpus – lichaam
- Cauda – staart
Functie van caput van epididymis
Absorptie van sertolicelsecreet
Functie van corpus van epididymis
Zaadcellen gaan hier verder uitrijpen
- Kunnen in teelbal nog niet zelfstandig een eicel bevruchten want rijping in bijbal is nodig
- Uitrijping –> mogelijkheid bewegen en bevruchten
Functie van cauda van epididymis
Zaadcellen worden opgeslagen tot dat er bij ejaculatie kunnen vrijgelaten worden
Verplaatsing van de zaadcel
Doorheen die kanaaltjes worden de zaadcellen verder verplaatst door bepaalde spieren –> samentrekken worden zaadcellen verplaatst
Femomenen van erectie
Tumescentie en rigiditeit
Tumescentie
Volumetoename van de penis door het opzwellen van de corpora cavernosa (zwellichaam) met bloed
Functie van tunica albuginea
Corpora caveronsa zijn omgeven door de tunica albuginea, die zorgen ervoor dat het bloed in het zwellichaam zal blijven
Wat gebeurt er als het orpus spongiosum dicht gedrukt wordt
De zaadcellen kunnen er niet meer door
Arteria helicina
groot bloedvat centraal in zwellichaam
Bloedruimte
grote holte waarin bloed komt
Schema’s van tumescentie bekijken
Gedaan
Subtunicale vene
- afvoerende bloedvaten
- worden platgedrukt waardoor er geen bloed meer uit kan stromen, hierdoor ontstaat er een tumescentie
Rigiditeit
Stijfheid van de penis door het krachtig samentrekken van de spieren aan de basis van de penis en door te achteraan te knijpen op de corpora cavernosa. Dit zorgt ervoor dat het bloed onder druk naar voor wordt geknepen
Zenuwbanen bij de erectie
Tumescentie:
- Gestimuleerd door parasympatische zenuw
- Onderdrukt door orthosympatische zenuw (fight & flight reactie)
Rigiditeit:
- Gestimuleerd door schaamzenuw
Schema’s van signaalstransductie tumescentie en detumescentie bekijken
Gedaan
Medicatie bij erectiestoornissen
- Fosfodiesterase/PDE-5-inhibitor vb. viagra
- PGE1vb. Caverject
Werking van PDE-5-inhibitor
PDE-5 enzyme wordt minder actief
–> meer bloed in gladde spier
–> werkt alleen op cGMP en niet op AMP
Fenomenen van ejaculatie
- Emissie
- Expulsie
- Orgasme
Emissie
- Vrijzetten van alle onderdelen van ejaculaat in de urethra (=afvoer-/urinebuis)
- Emissiefase gaat optreden voor man gaat ejaculeren en gaan de organen samenwerken
- Blaashals: blaas afgesloten –> geen urine vermengd wordt met ejaculaat en geen ejaculaat in blaas terechtkomt
Ejaculaat bestaat uit
- Epididymis: vocht uit teelbal/zaadcellen (vooral in eerste fractie van ejaculaat) (2-5%)
- Prostaatvocht: enzymen die sperma vloeibaarder maken (25-30%)
- Vocht zaadblaasjes: fructose, basen (65-75%)
Expulsie
- Ejaculaat naar buiten knijpen
- Ritmisch samentrekken van spieren aan basis van de penis
Orgasme
- Cerebraal proces
- “Hoogtepunt van seksuele wellustgevoelens”
- Zaadlozing gaat meestal gepaard met orgasme maar orgasme gaat niet altijd gepaard met zaadlozing
Hormonen bij orgasme
Hypofyse zet twee hormonen vrij:
1. Prolactine –> hypofyse voorkant
2. Oxytocine (knuffelhormoon –> hypofyse achterkant)
Zenuwbanen ejaculatie
Gecontroleerd door ejaculatiecentrum in het ruggenmerg
- Emissie: orthosympathische zenuw
- Expulsie: schaamzenuw
- Orgasme: hersenen
Medicatie bij premature ejaculatie
Vb. Priligy
- Ejaculatiecentrum wordt onderdrukt door serotonine
- Bij premature ejaculatie: dapoxetine
–> dapoxetine verhoogt serotonine in het ruggenmerg
Retrograde ejaculatie
Geen zaadlozing bij ejaculatie/‘Droge’ ejaculatie
Ejaculaat komt in de blaas terecht
- Blaas wordt niet genoeg afgesloten en komen dus niet in urethra terecht
- Zaadcellen in urine na ejaculatie
Oorzaken retrograde ejaculatie
- Probleem zenuwstelsel
- Na operatie prostaat: niet genoeg samentrekken van spieren aan basis van penis na operatie
Oligospermie
te weinig zaadcellen
Teratospermie
(morfologie) zaadcellen die er niet normaal uitzien
Asthenospermie
verstoorde motiliteit
Abstentiduur sperma-onderzoek
2-5 dagen
- Te korte abstinentieduur kan de concentratie verlagen
Te lange abstinentieduur kan de beweeglijkheid verminderen
- Altijd onderzoek van twee stalen met minimum twee weken tussen
Soorten motiliteit
- Progressieve motiliteit
- Niet-progessieve motiliteit
- Immotiel (onbeweeglijk)
Azoöspermie
Geen zaadcellen in het vocht