Week 4 colleges Flashcards
Wat is de mediane leeftijd van de menopauze?
51
Wat wordt de menopauze genoemd?
De laatste menstruatie
Wat merkt je aan de cyclus tijdens de menopauzale transitie?
- De cyclusduur varieert
- Er komen momenten dat er lange tijd tussen cycli zit
Noem 5 van de meest bekende overgangsverschijnselen
- Veranderingen in menstruatie
- Opvliegers
- nachtelijk zweten
- Hartkloppingen
- Moodswings
Hoezo ontstaan tijdens de overgang opvliegers?
De dalen van oestrogeen geeft een toename van het cerebrale noradrenaline, waardoor de thermoregulatoire zone versmalt
Welke 3 fysieke effecten vinden plaats tijdens een opvlieger?
- Perifere vasodilatatie, hierdoor warm gevoel. Gaat gepaard met stijging in hartfrequentie
- Transpiratie: hierdoor dalen kerntemperatuur
- Bibberen: als kerntemperatuur onder de normaalwaarde ligt
Hoe kun je bij vrouwen in de overgang de thermoneutrale zone weer verbreden?
Door oestrogenen of serotonine te geven
Wat is het effect van de dalende oestrogenen tijdens de menopauze op het genitaal?
- Er is een afname van bloedcirculatie in het genitale gebied
- Er is een afname van elastine en collagenen
- Hierdoor atrofie van vaginapeitheel, omliggend bindweefsel, urethra en blaas
Noem 3 negatieve lange termijn effecten van de menopauze
- Toename hart- en vaatziekten
- Toename osteoporose
- Toename borstkanker
Hoe behandel je menopauzale klachten?
Met oestrogenen en progestageen
Noem nadelen van HST als behandeling van menopauzale klachten
- Soms weer ‘ongesteld’
- Steeds meer hormonen slikken/plakken
- Soms gespannen borsten
- Soms misselijk
- Soms vocht vasthouden
- Hoger risico op mammaca
Noem 3 indicaties voor HST voor menopauze
- Indien menopauze <46 jaar
- Ernstige overgangsklachten
- Versterkte botontkalking <50 jaar
Noem 4 contra-indicaties voor HST voor menopauze
- Mammaca
- Endometriumca
- Trombose en/of longembolie
- Migraine
Welke hormonen geeft je als HST bij menopauze bij een vrouw met een baarmoeder? En bij een vrouw zonder baarmoeder?
Met baarmoeder: oestrogenen en progestagenen
Zonder baarmoeder: alleen oestrogenen
Wat geeft een risicoreductie op ovariumcarcinoom?
Minder ovulaties hebben; dus de pil (bij gebruik >3 jaar) en meerdere zwangerschappen
Welke genmutaties geven een verhoogde kans op ovariumcarcinoom?
BRCA-1/2 en Lynch syndroom mutaties (MLH1, PMS2, MSH2, (MSH6)
Waarom is bij mensen met ovariumcarcinoom CA125 verhoogd?
Deze komt bij prikkeling van het buikvlies
Waarom wordt bij vrouwen met suspect ovariumcarcinoom CEA geprikt?
Om onderscheid te maken tussen of het vanuit de darm of de eierstok komt
Welke tumormarkers zijn hoog bij ovariële kiemceltumoren?
A1FP, HCG, LDH
Welke tumormarkers zijn hoog bij ovariële seks cord strom celtumoren?
Inhibine A/B, Oestradiol, AMH
Wat is de meest agressieve vorm van ovariumcarcinoom?
Sereus ovariumcarcinoom, deze ontstaat uit het epitheel
Waarom doet het buikvlies vaak mee met een ovariumcarcinoom?
Het epitheel van het ovarium bestaat uit hetzelfde type weefsel als het buikvlies
Welk type ovariumcarcinoom komt in Europa het meeste voor?
Het sereus type
Welke origines kan een ovariumcarcinoom hebben?
- Ovarium
- Tuba
- Buikvlies (extraperitoneaal ovariumcarcinoom)
Noem 3 factoren die er aan bijdragen dat een ovariumcarcinoom vroeg intraperitoneaal metastaseert
- Intraperitoneale lokalisatie van de ovaria
- Exfoliatieve groei
- Versleping van tumorcellen
Wat zijn de 4 stadia van laag stadium ovariumcarcinoom (1A, 1B, 1C, 2A)?
1A: beperkt tot 1 eierstok
1B: beide eierstokken
1C: ook in buikvlies er omheen (tegenwoordig wordt vanaf dit stadium al chemotherapie gegeven)
2A: ook in omliggend weefsel
Hoe wordt laag stadium ovariumcarcinoom gevonden?
Vaak bij toeval, zelden klachten
Hoe veel % kans op genezing is er bij laag gradig ovariumcarcinoom?
75-90%
Wat zijn de 3 stadia van hoog stadium ovariumcarcinoom (2B, 3 en 4)?
2B: verdere uitbreiding in het kleine bekken
3: uitbreiding buiten het bekken, of retroperitoneal klieren
4: afstandsmetastasen
Wat is een sister mary joseph nodule?
Een metastase te zien in de navel
Welke soort chirurgie doe je bij een hoog stadium ovariumcarcinoom?
Debulking chirurgie, optimaal is alle laesies >1 cm verwijderen
Wat voor chemotherapieschema wordt bij hoog stadium ovariumcarcinoom gegeven?
6 kuren carboplatine/taxol eens per 3 weken, gevolgd door PARP remmer indien respons
Hoe veel % van de vrouwen die zijn behandeld voor hoog stadium ovariumcarcinoom met debulking en chemo gaat in klinische remissie? En hoe veel hiervan krijgt weer en recidief?
75% gaat in remissie, hiervan krijgt 50-75% een recidief
Wat is de mediane ziektevrije overleving van een hoog stadium ovariumcarcinoom? En de mediane overleving?
Ziektevrij: 18-24 maanden
Overleving: 36-60 maanden
Wat is de grootste risicofactoren voor endometriumcarcinoom?
Obesitas/een hoog BMI
Wat zijn de T-stadia van het endometriumcarcinoom?
T1 - Beperkt tot corpus
T2 - Uitbreiding naar cervix
T3 - Naar buikholte en of schede
T4 - Lokale uitbreiding naar blaas/rectum
Wat zijn de genummerde stadia van endometriumcarcinoom? (1A/B, 2, 3A/B/C, 4A/B)
1A: In endometrium
1B: In myometrium
2: In cervix
3A: In ovarium
3B: In vagina
3C: In lymfeklieren
4A: In blaas of darm
4B: Afstandsmetastasen
Op welke erfelijke ziekte doe je routine onderzoek bij endometriumcarcinoom?
Lynch syndroom
Wat voor chirurgische behandeling doe je bij endometriumcarcinoom?
Hysterectomie en eierstokken verwijderen (oophorectomie)
Noem 3 risicofactoren voor het ontwikkelen van een cervixcarcinoom uit een HPV-infectie
- Gestoorde immuunstatus
- Roken
- Andere infecties
Welke marker wordt bij een cervixcarcinoom verhoogd gezien in geval van een plaveiselcelcarcinoom? En een adenocarcinoom?
Plaveiselcel: SCC
Adeno: CA-125
Wat houden de 4 verschillende T-stadia in bij cervixcarcinoom?
T1: beperkt tot baarmoedermond
T2: ‘beperkte’ uitbreiding naar de scheda of naar opzij (parametria)
T3: uitbreiding naar de onderste 1/3 van de schede of vast aan de bekkenwand (hydonefrose)
T4: uitbreiding naar blaas of rectum
Wat houden CIN-II en CIN-III in en hoe wordt dit behandeld?
Het zijn voorstadia van het cervixcarcinoom. Dit kan poliklinisch behandeld worden middels Large Loop Excision Transformation Zone (LLETZ)
Wat is conisatie?
Het binnenste stukje van de baarmoederhals wegnemen, waarbij de randen beoordeeld worden
Wat is het verschil tussen een simpele en radicale hysterectomie?
Simpel: alleen baarmoeder en cervix weghalen
Radicaal: naast baarmoeder en cervix ook eierstokken, eileiders en omliggend weefsel weghalen
Wat houdt een trachelectomie in?
Verwijdering van de baarmoederhals, parametrium (steunweefsel), en lymfeklieren zonder verwijdering van de uterus.
Dit wordt toegepast bij sterke kinderwens en een tumor <2 cm
Waarom krijgen vrouwen na een trachelectomie een bandje rondom de baarmoedermond?
Deze vervangt de functie van de cervix en zorgt ervoor dat ze de zwangerschap niet verliezen. Een sectio is dus een vereiste voor bevalling
Welke behandeling wordt gegeven bij hogere stadia cervixcarcinoom waar een operatie niet meer curatief is?
Radiotherapie (het curatieve element), chemotherapie en hyperthermie (beide ter ondersteuning van de werking van de radiotherapie)
Wat is bij cervix- endometrium- en ovariumcarcinoom erg belangrijk om uit te voeren voor behandeling wordt ingezet?
Stagering om de soort behandeling te bepalen
Wat is een grootste risicofactor voor een verzakking bij de vrouw?
Een bevalling
Wat is, naast de bevalling, een tweede grote risicofactor voor een verzakking?
Dalende oestrogeenspiegels, hierdoor afname steunweefsel
Welke 2 mechanismen in het bekken zorgen voor de ondersteuning van de bovenliggende weefsels?
De bekkenbodemspieren en de endopelviene fascie
Waar is de bekkenboden dorsaal, lateraal en ventraal aan opgehangen?
Dorsaal: het sacrum
Lateraal: ligamentum sacrospinale
Ventraal: os ischii
Waar bestaat de m. levator anii uit? Welke zijde van de bekkenbodem vormt deze?
- m. pubococcygeus
- m. iliococcygeus
- m. puborectalis
Deze spieren vormen samen de ventrale zijde van de bekkenbodemspieren
Waar wordt een de dorsale zijde van de bekkenbodem het diafragma urogenitale door gevormd?
De m. coccygeus
Wat is het diepste punt van de bekkenbodem?
De anale sfincter
Welk ligament zit dorsaal aan de anale sfinter en welke ventraal?
Dorsaal: ligamentum anococcygeus
Ventraal: centrum tenideum perinei
Welke 3 openingen zitten er in de endopelviene fascie?
3 openingen voor de urethra, vagina en het rectum
Welke weefsel zitten om de blaas, vagina en uretusheen?
Blaas: paracystium
Uterus: parametrium
Rectum: paraproctium
Wat zijn de 3 levels van het paracolpium?
1: m. levator ani & sacro-uteriene ligamenten
2. fascia pubocervicalis
3. fascia rectovaginalis
Welke levels van het paracolpium zijn het meeste van belang bij bekkenbodemafwijkingen?
Level I & II
Welke 4 soorten prolapsen zijn er bij de vrouw?
- Cystocele: verzakking van de blaas
- Top prolaps/descensus uteri: verzakking van corpus uteri
- Enterocele: verzakking van de dunne darm (bij hysterectomie)
- Rectocele: verzakking van rectum
Waaruit bestaat het biopsychosociaal model?
- Normen
- Biologische factoren (zoals aangeboren problematiek, gevolgen van medicatie)
- Psychologische factoren (zoals veranderd zelfbeeld, problemen door ziekte)
- Sociale factoren (zoals relationele problemen)
Wanneer heeft een hysterectomie wel of niet een invloed op de seksualiteit?
Bij een radicale hysterectomie wel, dan worden de eierstokken ook verwijderd
Noem een aantal invloeden van chemo- en hormoontherapie op de seksuele beleving van de man (6)
- Erectiestoornis
- Verminderd libido
- Gynecomastie
- Penis- of testisatrofie
- Infertiliteit
- Droge mond, andere reuk- en smaakbeleving
Noem een aantal invloeden van chemo- en hormoontherapie op de seksuele beleving van de vrouw (8)
- Onregelmatige menses
- vroege menopauze en opvliegers
- Slapeloosheid
- Depressie en prikkelbaarheid
- Dyspareunie
- Infertiliteit
- Verlaagd libido
- Vaginale droogheid
Noem een aantal invloeden van bestralings- en brachytherapie op de seksuele beleving van de man (4)
- Mictie- of darmklachten
- Penis- of testisatrofie
- Infertiliteit
- Erectiestoornis
Noem een aantal invloeden van bestralings- en brachytherapie op de seksuele beleving van de vrouw (8)
- Fibrose en verlittekening benen
- Vagina atrofie of stenose
- Mictieklachten
- Erytheem en ulceraties
- Verminderde lubricatie
- Oedeem
- Verminderde elasticiteit
- Toegenomen irritatie van de vagina
Noem een aantal invloeden van kankerchirurgie op de seksuele beleving van de man (7)
- Erectiestooornis
- Mictieklachten
- Verstoord lichaamsbeeld
- Ejaculatieklachten
- Dyspareunie
- Penisverkorting
- Peniskromstand
Noem een aantal invloeden van kankerchirurgie op de seksuele beleving van de vrouw (6)
- Verstoord lichaamsbeeld
- Darmklachten
- Menopauze
- Pijn
- Verlies van tepels/borsten
- Verandering vaginale gevoeligheid en grootte
Wat is de kans op erectieverlies na een robot-geassisteerde laparoscopische prostatectomie?
50%
Noem 7 klachten die kunnen optreden na een RALP
- Verminderd libido
- Erectieklachten
- Aspermie (verwijdering vesicula seminalis)
- Climacturie
- Anorgasmie
- Veranderd orgasmegevoel
- Lengteverandering penis
