Week 1 colleges Flashcards
Wat zijn de 10 hallmarks of cancer?
- Blijven leven
- Remming ontwijken
- Invasie en metastase
- Oneindige celdeling
- Vorming van nieuwe bloedvaten
- Celdood weerstaan
- Genoom instabiliteit en mutaties
- Tumor-bevorderende ontsteking
- Deregulatie van energievoorziening
- Ontsnapping aan het immuunsysteem
Wat houdt de ‘blijven delen’ hallmark in?
De tumor gaat zelf groeifactoren aanmaken of de receptor heeft een activerende mutatie
Hoe kan een tumor ‘remming ontwijken’ (hallmark 2)?
De tumor schakelt groeiremmers uit
Wat houdt invasie in?
De tumor dringt in het omringende weefsel binnen met doorbraak door een besaalmembraan
Wat houdt EMT in?
Epitheliaal-mesenchymale transitie (naar buiten)
Wat houdt MET in?
Mesenchymaal-epitheliale transitie (naar binnen)
Wat is de volgorde van invasie en metastase (hallmark 6)?
- Migratie door de basaalmembraan (detachment)
- Verplaatsing door extracellulaire matrix (invasie)
- Intravasatie (EMT)
- Transport in bloedbaan (embolus)
- Extravasatie en metastatic deposit
- Colonisatie/uitgroei. MET
Hoe kan het dat tumoren oneindige celdeling door kunnen gaan?
De tumor schakelt telomeerverlenging weer in (zoals bij stamcellen), dus telomeren worden bij deling niet korter
Wat is het stroma?
De directe omgeving van een tumor die te tumor ondersteunt
Uit wat voor soort cellen bestaat het stroma?
Endotheel, fibroblasten en ontstekingcellen
Wanneer ontstaat de angiogenic switch?
Als er genoeg angiogene groeifactoren aanwezig zijn
Waardoor wordt het vermogen van een neoplastische tumor nodule om te groeien door begrensd?
Door het vermogen van nutriënten om er in te diffunderen
Hoe kan een tumorcel celdood weerstaan?
De tumor schakelt apoptose uit die normaal zou plaatsvinden
Wat is het verschil tussen ‘blijven delen’ en ‘oneindige celdeling’?
Vergelijking: gaspedaal (blijven delen) en brandstoftank (oneindige celdeling)
Beide nodig om te rijden
Gaspedaal nodig om de gaan rijden en te blijven rijden
Brandstoftank bepaalt hoe lang je kunt doorrijden
Wat zijn de 2 enabling hallmarks of cancer?
Genoom instabiliteit + mutaties en tumor-bevorderende ontsteking
Wat zijn de 2 emerging hallmarks of cancer?
Deregulatie van energievoorziening en ontsnapping aan het immuunsysteem
Wat houdt genoom instabiliteit en mutaties in?
Normaal worden mutaties gerepareerd, maar er komt een mutatie die DNA reparatie tegengaat waardoor er veel deling plaatsvindt en meer mutaties ontstaan
Wat houdt deregulatie van de energievoorziening in bij een tumor?
Zelfs bij aerobe omstandigheden gebruikt een tumor de anaerobe route
Waarom levert een deregulatie van de energievoorziening voordelen op voor de tumor?
Zelfs in aerobe omstandigheden gebruikt een tumor het anaerobe pad → dit is voordelig omdat er dan zuurstoftekort ontstaat waardoor meer angiogenese plaatsvindt
Welk soort cellen in bloed is een sterke aanwijzing voor leukemie?
Onrijpe myeloïde en lymfoïde cellen
Wat is een groot verschil tussen stamcellen en voorlopercellen?
Stamcellen: hoge potentie, lage delingsfrequentie, ongevoelig voor genotoxische invloeden
Voorlopercellen: lage potentie, hoge delingsfrequentie, gevoelig voor genotoxische invloeden
Wanneer worden allo-SCT donoren gebruikt bij stamceltransplantatie?
Beenmergherstel na totale lichaamsbestraling en chemotherapie bij ziekten van het hematopoietisch systeem
Wanneer worden auto-SCT donoren gebruikt bij stamceltransplantatie?
- Beenmergherstel bij patiënten met solide tumoren die zware chemotherapie (dosis-escalatie) hebben ondergaan
- Experimenteel: Behandeling van autoimmuunziekten (“harde reset” van het immuunsysteem)
- Experimenteel: Gentherapie (repareren van stamceldefect) bij bv immuundeficienties, stollingsziektes en rode bloedcel aandoeningen
Wat is de functie van de ‘niches’ waarin hematopoïetische stamcellen in liggen?
- Regulatie van de stamceleigenschappen
- Bescherming tegen toxische invloeden
Waarom is bij myeloproliferatieve ziektes geen groeifactor meer nodig voor de cellen?
De receptor heeft een activerende mutatie
Hoe ontstaat chronische leukemie?
Door ophoping van (gedeeltelijk) uitgerijpte en (deels) functionele leukemiecellen, die de normale bloedcelvorming in minder ernstige mate remmen
Hoe ontstaat acute leukemie?
Veroorzaakt door ophoping van niet functionele cellen (meestal blasten) die de normale bloedcelvorming ernstig onderdrukken
Wat kenmerkt myeloïde leukemie?
Leukemiecellen dragen kenmerken van granulocytaire, monocytaire, erythroide (zeldzaam!) of megakaryoblastaire (zeldzaam!) cellen.
Wat kenmerkt lymfoïde leukemie?
Leukemiecellen dragen kenmerken van lymfoide cellen.
Wat is de stamcelhypothese van leukemie?
Leukemie ontstaat door genetische defecten in de bloedvormende stamcellen
Met welke 4 technieken wordt leukemie gediagnosticeerd?
- Morfologie
- Cytogenetica
- Immunofenotypering
- Moleculaire diagnostiek
Wat is het nut van clonaliteit bepalen?
Je kan begrijpen hoe de leukemie ontstaat en uit welke cellen een relapse ontstaat, welke mutaties ontstaan en zo kun je ook je behandeling bepalen om bepaalde cellen aan te pakken.
