Week 1 - Beginselen en doelen van het strafrecht (1.3) Flashcards
Wat kun je zeggen als het woord ‘gevangenisstraf’ in de wettekst staat?
Als het woord ‘gevangenisstraf’ in de wettelijke tekst opgenomen staat, dan is er altijd sprake van een misdrijf
Wat houdt het legaliteitsbeginsel (= nulla poena-beginsel) in?
Het legaliteitsbeginsel = nulla poena-beginsel houdt in dat elke inbreuk die de overheid maakt op rechten van de burger, gebaseerd moet zijn op een wettelijke grondslag en moet vallen binnen de grenzen van de wet
Noem 3 kenmerken van het materiële legaliteitsbeginsel (= materieelstrafrechtelijke legaliteitsbeginsel)
Kenmerken van het materiële legaliteitsbeginsel zijn:
- Strafbepaling moet in de wet staan (art. 16 Sr.)
- Gedragingen zijn pas strafbaar als ze op het moment van plegen als strafbaar zijn omschreven in de wet (art. 1 lid 1 Sr.)
- Staat omschreven in het Wetboek van Strafrecht (Sr.)
Geef de 4 grondslagen van het materiële legaliteitsbeginsel en leg deze uit
Grondslagen van het materiële legaliteitsbeginsel:
- Schuldgezichtspunt: er bewust van zijn dat iets niet mag
- Generale preventie: het voorkomen van het overtreden van regels door te straffen
- Rechtszekerheid: het moet duidelijk zijn wat wel en niet mag
- Rechtsbescherming: rechten van burgers beschermen door in te grijpen bij overtredingen
Geef de 4 deelbeginselen van het materiële legaliteitsbeginsel
Deelbeginselen van het materiële legaliteitsbeginsel:
- Lex certa
- Lex scripta
- Verbod op terugwerkende kracht
- Verbod op analogie
Noem 4 kenmerken én een belangrijk arrest waar het deelbeginsel ‘lex certa’ op ziet
Lex certa:
- De wet moet duidelijk en zeker zijn
- De wet is niet-absoluut: enigszins onduidelijk, maar niet te onduidelijk
- Naarmate een belang zwaarder weegt, mogen normen minder duidelijk worden gemaakt
- De delictsomschrijving moet voldoende concreet duidelijk zijn om aan te geven welke gedragingen strafbaar zijn
- HR Onbehoorlijk Gedrag
Leg uit waarom enige vaagheid in de wet niet in strijd is met lex certa
Voorbeeld: stel dat in de wet exact omschreven zou staan welke manieren van doodslag strafbaar zouden zijn. Als er dan doodslag wordt gepleegd op een manier die niet in de wet staat, dan zou de verdachte vrij uitgaan. Daarom worden veel strafbepalingen sober omschreven
Noem 3 kenmerken waar het deelbeginsel ‘lex scripta’ op ziet
Lex scripta:
- Strafrecht moet opgeschreven zijn in een democratisch tot stand gekomen wet
- De term ‘wettelijke bepaling’ kan verwijzen naar een wet in formele zin óf een wet in materiële zin
- Bij interpretatie van straf wettelijke bepalingen moet er zo dicht mogelijk bij de geschreven bewoordingen van de wet worden gebleven
Noem 2 kenmerken waar het deelbeginsel ‘verbod op terugwerkende kracht’ op ziet
Verbod op terugwerkende kracht:
- Wetten gelden niet voor het verleden
- Iemand kan dus niet worden gestraft voor een handeling die op het moment van plegen nog niet strafbaar was gesteld
Noem 2 kenmerken én een arrest waar het deelbeginsel ‘verbod op analogie’ op ziet
Verbod op analogie:
- Strikte interpretatie: strafbare feiten en strafbepalingen kunnen niet op een ander manier of voor andere gevallen worden toegepast dan wat letterlijk in de wet staat
Maar, extensieve interpretatie mag wel:
- Extensieve interpretatie: een wetsbepaling wordt in bredere zin uitgelegd, maar wel binnen de grenzen van die wetbepaling (HR Runescape)
