Voortplanting Flashcards
Wat zijn drie pathologieën die voorkomen bij de intacte teef?
- Schijndracht
- Pyometra
- Mamma-tumoren
Hoelang duurt de cyclus van een teef en hoelang is ze loops?
- Cyclus : 6-8 maanden
- Loopsheid : 3 weken
Wat is de ideale leeftijd om met een teefte fokken?
2 tot 6 jaar
Uit welke vier fases bestaat de cyclus van een teef en hoelang duren deze?
- Pro-oestrus (9 dagen) : bloederige uitvloei en zwelling vulvalippen
- Oestrus (9 dagen): teef laat zich dekken, heldere uitvloei en afname van de zwelling
- Metoestrus (2 maanden) : typisch muceuze uitvloei 1 maand na loopsheid
- Anoestrus (4-5 maanden) : herstelperiode
Welke twee soorten hormonale contraceptie worden gebruikt?
- Progestagenen : negatieve feedback
- Desloreline : GnRH analoog -> desensitisatie
Wat zijn enkele nevenwerkingen van progestagenen?
- CEH en pyometra
- DM
- Neoplasie van de melkklier
Welke progestagenen worden gebruikt bij de fokteef en poes?
- Megestrol acetaat per os : kort uitstel
- Proligeston parenteraal : lang uitstel -> anoestrus
Waarvoor moet je een eigenaar waarschuwen bij chemische castratie?
- Flare-up effect : 2 weken
- Pas infertiel na 8 weken
Welke vier neveneffecten kunnen optreden na sterilisatie (hormoondepletie) van de teef?
- USMI
- Obesitas
- Vachtstructuur veranderingen
- Karakter-eigenschappen
Wat is het plan wanneer er een ongewenste dekking is gebeurd bij een teef?
Risico op dracht vaststellen : vaginale swab -> cytologie
* Hoog risico : verhoornde cellen, spermacellen, hoge progesteronwaarden
* Laag risico : geen verhoornde cellen, zeer lage/hoge progesteron-waarden
Therapie
* OVHX : 3-4 weken na de oestrus
* Aglepristone : prog-R blocker (2x - 24h)
* Echo na 28 dagen -> resorptie/abortus
Wat is de pathofysiologie van schijndracht?
Na elke oestrus volgt een metoestrus-fase waar de progesteron hoog is, in het tweede deel van de metoestrus zal progesteron dalen waardoor prolactine reflectorisch stijgt (ongeveer 4-6 weken na de oestrus). Het is eigenlijk normaal.
Wat is de behandeling van schijndracht?
- Melkproductie tegengaan : vb. cabergoline
- Ondersteunend : onrust wegnemen, zelfstimulatie voorkomen, voorkomen van moedergedrag
Wat zijn vier belangrijke verschillen in de cyclus van hond en kat?
- Poly-oestrisch - mono-oestrisch
- Geen seizoensinvloeden - wel seizoensinvloeden
- Spontane ovulatie onrijpe eicellen - geïnduceerde ovulatie van rijpe eicellen
- Lange metoestrus - geen metoestrus
Welke hormonale contraceptie kan bij de fokpoes gebruikt worden?
- Progestagenen : megestrol-acetaat
- Melatonine
- Desloreline-implantaat
Hoe kan men ongewenste dekking bij de kat beëindigen?
- OVHX
- Aglepristone
- Cabergoline (minder ondersteuning CL) + elke andere dag prostaglandine (cloprostenol)
Hoe maakt men de drachtdiagnose bij de kat?
- Niet meer krols worden
- Pinking van de tepels
- Hormonaal : progesteron en relaxine
- RX : d38 - d 40
- Echo : d26
Wat zijn tekenen van dystocie bij de kat?
- Schreeuwen en bijten naar de vulva
- Kittens of vruchtzak > 15m zichtbaar in geboortegang zonder vooruitgang
- Meer dan 3h tussen individuele kittens
- Abnormale uitvloeiing
Welke drie stappen kan je ondernemen om te helpen bij dystocie bij de poes?
- Helpen trekken met glijmiddel en propere handschoen
- Obstructie uitsluiten, correctie hypoglycemie en hypocalcemie, oxytocine
- Keizersnede
Beantwoord deze vragen van de fokker mbt zijn fokteef :
* Om de hoeveel tijd een nest?
* Hoeveel nesten max in totaal?
* Fokteef met pyometra maar wil wel nog nestjes
* Hoeveel keer laten dekken in één oestrus?
- Om de 1 - 1,5 jaar een nest
- Max 3-4 nesten in haar leven
- Pyometra kan medicamenteus behandeld worden maar in de volgende cyclus zeker laten dekken
- Afhankelijk van dektijdstip, sperma en teef zelf
Op welke vier manieren wordt het tijdstip van ovulatie bepaald?
- Klinisch (onbetrouwbaar)
- Endocrinologisch : LH, progesteron (om de 2-3d)
- Vaginale cytologie
- Vaginoscopie
Welke vaginale epitheelcellen bestaan er?
- Parabasale cellen
- Intermediaire cellen
- Superficiële cellen
- Anucleaire cellen
Welke cellen zijn op cytologie te zien tijdens de anoestrus?
- Parabasale en intermediaire cellen
- Bacteriën
- WBC
Wellen cellen zijn op cytologie te zien tijdens de oestrus?
Superficiële en anucleaire cellen = verhoornde cellen
Wat zijn de dekadviezen na bepaling van de ovulatie?
* Goed sperma
* Slecht sperma
* Eenmalige KI met ingevroren sperma
- Goed sperma : dekking op d1 en d3 na ovulatie of d2 en d3 na ovulatie
- Slecht sperma : elke dag van d2-d4 na ovulatie
- KI : d3 na ovulatie
Wanneer vindt de partus plaats?
- D63 na ovulatie
- D65 na dekking - LH-piek
Wat is de progesteronwaarde tijdens ovulatie van een hond?
4 - 8 ng/ml
Wat is de beste drachtdiagnose bij een hond?
Echografie op d28-30
Welke voorbereidingen van de teef moeten gebeuren voor dekking, dracht en partus?
- Voor de dekking : ontworming en vaccinaties
- Herpes-vaccin : 1 week na het dekken en 1 week voor de partus
- Fenbendazole : d45
Op welke drie manieren wordt de partus voorspeld bij een hond?
- Progesteron-bepaling na dekking
- Echografische metingen
- Temperatuursdaling : 3x per dag 1 week voor de partus -> wanneer onder 37,5 zal partus starten binnen de 24u, wanneer nog niet gestart na 48u -> CS
Vanaf welke dag in de dracht zijn puppies levensvatbaar en vanaf welke dag is het veilig om puppies geboren te laten worden?
- Levensvatbaar : d58
- Veilig : d60
In welke drie stadia kan de dracht onderverdeeld worden?
- Pre-implantatieperiode : d0- d21
- Organogenese : d21 - d42
- Ossificatieperiode : d42 - d63
Wat zijn mogelijke oorzaken van abortus?
Niet-infectieus
* Uterine body pregnancy
* Chromosomale afwijkingen
* Afwijkingen thv de uterus : endometritis, CEH
* Afwijkingen thv het CL (te weinig prog)
Infectieus
* Bacterieel : Brucella, opportunisten, Salmonella, Campylobacter, Listeria, leptospirose
* Vitaal: Herpes
Wat is het verschil tussen resorptie en abortus?
- Resorptie = voor de ossificatie
- Abortus = na de ossificatie -> uitdrijving
Bij welke teven is het Herpes-virus gevaarlijk tijdens de dracht?
Seronegatieve teven
Wat is de behandeling bij een infectieuze abortus?
- Antibiotica
- Uitdrijvende therapie
- Ontsmetten werpkisten
Welke antibiotica is veilig voor ongeboren pups?
- Cefalosporines
- Amoxicilline
Welke dieren zijn at risk voor een partus prematurus?
- Voorgeschiedenis
- Korte luteale fase
- Oestrus inductie met desloreline (slechte kwaliteit CL)
- Erg groot nest
- Endometritis : vroege vrijstelling PG
Waar zijn de twee oorzaken van partus prematurus gelokaliseerd?
- Uterus
- CL
Wat is de behandeling van pvroegtijdige weeën om partus prematurus te voorkomen?
Terbutaline
Wanneer kan progesteron gesupplementeerd worden tijdens de dracht?
- PG < 5 ng/ml
- Stop 2-3 dagen voor de voorspelde partusdatum -> dus enkel wanneer de partus exact voorspeld kan worden !
Wat zijn drie mogelijke bijwerkingen van progesteron-supplementatie?
- Melkklier : gedaalde melkgift, fibroadenomateuze hyperplasie
- Dystocie
- Teratogene effecten op pups
Wat zijn zeven mogelijke oorzaken van een zieke teef tijdens de dracht?
- Ochtendmisselijkheid : implantatie
- Oedeem van de achterste ledematen
- Vasculaire problemen: DIC
- Zwangerschapsidabetes
- Hypocalcemie (eerder post-partum)
- Hypoglycemie
- Drachtigheidstoxemie (gebrek KHD -> ketonen)
Welke drie Ab mogen zeker niet toegediend worden aan een zieke teef?
- Docycycline
- Metronidazole
- FQ
Hoe identificeert men een risico-patiënt bij de partus?
- Ras : BC, klein ras, schotse Terriër
- Leeftijd : <1 jaar of > 6 jaar
- Nestgrootte : zeer groot of zeer klein nest
- Problematische voorgeschiedenis
Wat zijn de twee grote oorzaken van dystocie?
- Inertie : 75%
- Obstructie : 25%
Waarom werkt temperatuursbepaling niet bij de kat om de juiste partusdatum te voorspellen?
De placenta produceert ook progesteron (niet enkel de CL) waardoor er geen T° daling plaatsvindt.
Wat zijn de vier stappen bij vermoeden van dystocie?
- Controleren partus-, en dekdatum
- Controleer op vaginale uitvloei
- Abdominale palpatie: contracties
- Vaginaal onderzoek: relaxatie weefsels, pup
Welke behandeling stelt men in bij een niet-obstructieve dystocie?
- Conservatief : pup laten wandelen
- Fergusson-reflex uitlokken dmv vaginaal toucher
- Medicamenteus : oxytocine, calcium
- Keizersnede
Wat zijn acht indicaties voor het uitvoeren van een keizersnede bij een teef?
- Verlengde dracht : d65 na ovulatie
- Zieke teef
- Geen start van de partus na T° daling : 36h
- Zwart-groene uitvloei
- Abdominale contracties >2h (zwak) of > 30m (sterk)
- Pup vast in geboortekanaal : > 15m
- Tussenpuptijd : > 3h
- Totale partusduur : > 24h (hond) of >36h (kat)
Hoelang duurt de puerperale periode?
- 12 weken
- Pups zijn gespeend en teef terug in normale conitie, uterus en placentaplaatsen hersteld
Wanneer is het toppunt van lactatie na de partus en wanneer begint de lactatie te minderen?
- Toppunt : 4-6 weken
- Lactatie minder : 7 weken
Wat is belangrijk bij uitvloei post-partum?
Wanneer groen-zwarte uitvloei langer aanhoudt dan 24-48h post partum wijst dit op een achtergebleven placenta -> oxytocine 2 IU
Wat is een metritis en wat is de behandeling?
- Metritis = ontsteking van het endometrium en uterus door een bacteriële infectie, meestal binnen 1 week na de partus
- Behandeling
1) Tegen infectie en shock : infuus, dextrose, AB
2) Ledigen baarmoeder : dinoprost, oxytocine
Hoe behandelt men een zware uteriene bloeding en hoe behandelt men een lichte uteriene bloeding?
- Zware bloeding: exploratieve laparoscopie
- Lichte bloeding: relaxatie van de gsc (oxytocine, methylergometrine)
Waarom supplementeer je tijdens de dracht best geen Ca?
Atrofie van PTH -> organen worden lui, meer kans op eclampsie
Wat is eclampsie en wat zijn symptomen?
- Eclampsia = tekort aan Ca in de bloedbaan bij zogende teven of op het einde van de dracht
- Symptomen : spiertrillingen, krampen, veranderd gedrag
Hoe maak je de diagnose van eclampsia en hoe behandel je?
Diagnose : geïoniseerd Ca
Behandeling -> gebaseerd op symptomen, niet wachten op de diagnostiek!
* Pups voor min 24u weghalen van de moeder -> evt spenen
* Ca-oplossing traag IV
* Evt. sedativa, mannitol (hersenoedeem)
Wat is een belangrijke DDX van mastitis?
Inflammatoir adenocarcinoom van de melkklier
Hoe maak je de diagnose van mastitis?
- Symptomen, anamnese : pups doen het niet goed, teef ziek
- Cytologie en bacteriologie van de melk -> veel neutrofielen, slechte kwaliteit
Wat is de behandeling van mastitis?
- Ledigen van de melkklier
- NSAIDs
- Antibiotica
-acute mastitis : amoxiclav
-chronische mastitis : afh pH (pH < 7,3 : trimetoprim-sulfa, pH > 7,3 : cefalexine)
Hoe behandel je agalactie bij de teef?
- Schieten van de melk : oxytocine, teef geruststellen, massage melkklier
- Productie: ACP, domperidon, bijvoeren
Hoe behandel je galactostase?
- Afkoelen
- Diuretica, minder water en voer
- Cabergolin
!Niet proberen uitmasseren: stimuleert productie!
Hoe behandel je fibroadenomateuze hyperplasie?
Aglepristone
Wat zijn vijf risicofactoren voor puppysterfte?
- Ras
- Colostrum-opname
- (Lactatie-problemen bij de teef
- Nestgrootte
- Geboortegewicht van de pups
Wat zijn zeven stappen in de post-natale zorg?
- Controle van de ademhaling
- Controle en ontsmetten vd navelstreng
- Bepalen geboortegewicht
- Controle van de colostrum-opname
- Controle op aangeboren afwijkingen
- Controle lichaams-, en omgevingstemperatuur
- Opvolgen van het lichaamsgewicht
Wat is de dagelijkse gewichttoename bij pups en bij kittens?
- Pups: 5- 10%
- Kittens : 7 -10%
Wanneer moeten pups voor de eerste x ontwormd worden?
Op de leeftijd van twee weken
Wat moet je doen wanneer je A-kittens hebt met een B-poes?
3 dagen wachten met aanleggen -> B-poes heeft natuurlijke As en na 3 dagen is de darmbarrière gesloten. Colostrum evt vervangen met serum van een immunocompetent dier.
Wat is de APGAR-score?
= een soort onderzoek die wordt afgenomen vlak na de geboorte van de pups en opnieuw 15 min later -> bij lagere scores spreken we van risicpatiënten
* ADH
* Hartslag
* Irritability reflex
* Bewegingen
* Kleur van de mucosa
Welke vier stappen behoren tot de “reanimatie” van pups na CS?
- Drogen
- Luchtwegen vrijmaken
- Stimuleren van de ademhaling
- Controleren van de hartslag
Hoeveel colostrum moet een pup binnenkrijgen?
1-2 ml colostrum / 100g pup
Wat is de basis-behandeling van een zieke pup?
- Voeding
- Omgevingstemperatuur en lichaamstemperatuur
- Hydratatie checken
- Evt. amoxiclav opstarten -> dysbacteriose risico
Wanneer zijn de testikels afgedaald bij hond en kat?
- Hond : 10 dagen -> jojo : definitieve diagnose pas op de leeftijd van 6 maanden
- Kat : bij de geboorte
Waarom worden abdominale testis en inguinale testis best chirurgisch verwijderd?
- Abdominale testis : kans op tumorale ontaarding
- Inguinale testis : kans op torsie
Hoe maak je op bloedonderzoek het onderscheid tussen een castraat en een cryptorch?
- Castraat : hoog LH en laag AMH
- Cryptorch : laag LH en hoog AMH
Wat is de behandeling van orchitis?
- Lokaal reinigen en onstemtten
- AB
- NSAIDs
- Zelftrauma voorkomen
Wat is typisch aan de kliniek van zaagstreng-torsie?
Eerst acute pijn, maar na enkele uren verdwijnt de pijn (door afsterven van het weefsel)
Welke drie soorten testistumoren bestaan er?
- Sertoli-cel tumor : oestrogenen -> feminisatie
- Seminoma
- Leydigceltumor
Welke symptomen treden op bij prostaatproblemen?
- Hematurie, dysurine, anurie
- GI-problemen, constipatie
Wat zijn vier aandoeningen thv de prostaat en welke aandoening komt meer voor bij een gecastreerde reu?
- Benigne prostaat hyperplasie
- Prostaat cysten
- Prostatitis
- Adenocarcinoma van de prostaat => gecastreerde reu
Hoe maakt men de diagnose van prostaat-problemen?
- Rectaal onderzoek
- RX, echo
- Prostaatvocht : 1ste en 3de fractie
- Bloedonderzoek : CPSE
Wat is fimose en wat is parafimose?
- Fimose = onmogelijkheid om de penis uit te schachten
- Parafimose = onmogelijkheid om de penis terug in te schachten
Wat is de therapie van parafimose?
- Emmer koud water over gieten
- Controle van de CVT
* Indien normaal : terug proberen plaatsen met glijmiddel -> evt oedeem weghalen met koude kompressen en urethra-katheter
* Indien abnormaal : penisamputatie
Wat is een priapisme en wat zijn mogelijke oorzaken ?
= persisterende erectie
* Belemmerde veneuze afvoer
* Vasculaire problemen : vb. stolsels
* Ruggenmerglaesies
Welke medicatie kan men geven voor oestrus-inductie?
- Cabergoline of bromocriptine : dagelijks tot 2d na bloedverlies
- Desloreline implantaat : 4d na implant oestrus, 12d na implant ovulatie -> implant verwijderen op de dag van de ovulatie (=> hypoluteïdisme)
Wanneer spreekt men van een verkort interoestrus interval?
Indien er minder dan vier maanden zit tussen twee loopsheden
Wat zijn drie mogelijke oorzaken van een verkort interoestrus interval?
- Anovulatoire cycli
- Verkorte luteale fase
- Verkorte anoestrus
Wat is klinisch het probleem bij een verkort interoestrus interval?
Infertiel door onvoldoende herstel van de uterus
Op welke dag wordt de eerste progesteron-bepaling best uitgevoerd bij de teef?
D5 - D7 van de loopsheid
Welke progesteronwaarden geven aanleiding tot:
* LH-piek
* Ovulatie
* Rijpe eicellen
En wat is het daarnavolgend protocol?
- LH-piek : 1-3 ng/ml -> 2 dagen later : ovulatie
- Ovulatie : 4-8 ng/ml -> dekken na 2-3 dagen
- Rijpe eicellen: 8-10,5 ng/ml -> dekking na 1-2 dagen
Welke fracties van de ejaculatie worden opgevangen bij semen-onderzoek?
De tweede en derde fractie
* 2de fractie = zaadcellen
* 3de fractie = prostaatvocht -> cytologie en bacteriologie
Welke kleuring wordt gebruikt bij sperma-onderzoek?
Eosine-negrosine kleuring
Hoe wordt bepaald of een zaadcel levend of dood is?
Eosine/nigrosine kleuring
* Levende zaadcellen = wit (intact membraan)
* Dode zaadcellen = roze/rood (beschadigd)
Welke dysfuncties kunnen aanwezig zijn op spermacellen?
- Testiculaire dysfuncties: abnormale koppen of staarten
- Epididymale dysfuncties: proximale of distale protoplasmadruppels
Welke vier ziektebeelden kunnen aan de basis liggen bij pathologische uitvloeiing bij de teef?
- Endometritis
- Pyometra
- Vaginitis
- Vaginatumoren
Hoe ziet de metoestrus eruit op vaginoscopie?
Vlekkerig aspect : patchworl
Hoe ziet de pro-oestrus eruit op vaginoscopie?
Bol, oedemateus, bloederig
Hoe ziet de oestrus eruit op vaginoscopie?
Gerimpeld, hoekachtig, droog aspect