Voeding en mondgezondheid

Question 1

Wat zijn macronutriënten?

Answer 1

De grotere voedingsstoffen:
- Koolhydraten
- Eitwitten
- Vetten
- Vezels

(ook vocht)

Question 2

Waar dienen macronutriënten voor? (4)

Answer 2

• Brandstof (vet en koolhydraten)
• Opbouw cellen (eiwit, vet)
• Darmfunctie (vezels)
• Vochtbalans
  Verliezen via lucht, huid, urine en ontlasting

Question 3

Wat zijn micronutriënten?

Answer 3

vitamines en mineralen

Question 4

Waar dienen micronutriënten voor? (3)

Answer 4

• Goed verlopen processen
  (vitamines en mineralen)
• Tanden
  Vitamine D
  Calcium, fosfor, fluor
• Tandvlees
  Vitamine C (denk aan scheurbuik

Question 5

Te korten kunnen effect hebben. Wat is het effect van B1 (Thiamine) te kort? (2)

Answer 5

Scheurtjes in de lippen, Angular cheilitis

Question 6

Te korten kunnen effect hebben. Wat is het effect van B2 (Riboflavin) en B3 (Niacin) te kort? (3)

Answer 6

Inflammatie van de tong, Angulair cheilitis en ulceratieve gingivitis

Question 7

Te korten kunnen effect hebben. Wat is het effect van B6 te kort? (3)

Answer 7

Parodontale ziekten, anemia sore tongue, brandend gevoel in mondholte

Question 8

Te korten kunnen effect hebben. Wat is het effect van B12 te kort? (5)

Answer 8

Angulair cheilitis, verlies van bot, halitose, loslaten van PDL, pijnlijke ulceraties

Question 9

Kunnen mintjes of mondspoeling halitose doen verdwijnen?

Answer 9

Nee, dit is vaak iets chronisch. Blijft langer hangen en kan duiden op andere problematiek

(tijdelijke halitose wel)

Question 10

Mensen wonen steeds langer thuis. Waar moet je rekening mee houden op gebied van kwetsbaarheid?

Answer 10

Kan iemand nog zelfstandig boodschappen doen, aankleden/wassen, koken

Question 11

Bij ouderen komen steeds meer chronische ziekten voor. Welke vallen hieronder?

Answer 11

Artrose, gezichts- en gehoorstoornissen, de ziekte van Parkinson, COPD, DM2 en dementie

Question 12

Wat verandert er in het lichaam?(spier en bot)

Answer 12

Sarcopenie, verandering lichaamssamenstelling
Botkwaliteit gaat achteruit net als smaak en geur

Question 13

Waarom zijn chronische ziekten ongunstig op het gebied van voeding?

Answer 13

Aandoening zelf kan problemen met voeding geven + Medicatie

Question 14

Wat gebeurt er met de energiebehoefte van voeding bij ouderen? Wat is hiervan het gevolg?

Answer 14

Deze daalt, maar de behoefte aan vitaminen en mineralen niet

Ondervoeding (overgewicht kan ook)

Question 15

Wat is ondervoeding?

Answer 15

Een voedingstoestand waarbij sprake is van:
een tekort of disbalans van energie, eiwit en/of andere nutriënten

Question 16

Welke 3 nadelige effecten heeft ondervoeding?

Answer 16

• de lichaamsomvang en lichaamssamenstelling
• het functioneren
• klinische resultaten

Question 17

Wanneer is er twee keer zoveel kans op ondervoeding?

Answer 17

Wanneer iemand kauwproblemen heeft

Question 18

Wat zijn problemen in de mond die zorgen voor ondervoeding?

Answer 18

• Kauwproblemen
• Pijn in de mond
• Slechte tandheelkundige staat

Question 19

Er zijn ook leeftijd gerelateerde problemen die kunnen zorgen voor ondervoeding. Noem er 5

Answer 19

1. Ziekte van Parkinson / dementie / kanker
2. Eenzaamheid
3. Beperkingen in mobiliteit
4. Verlies van interesse in het leven
5. Lichamelijke inactiviteit

Question 20

Wat zijn gevolgen van ondervoeding. Noem er 5

Answer 20

1. Langzamer herstel, meer complicaties
2. Afname gewicht en spiermassa
3. Afname kwaliteit van leven
4. Afname afweer (wondgenezing)
5. Afname algehele conditie (hart, longen)

Question 21

Wat merkt de mondhygienist bij ondervoeding? (5)

Answer 21

Matige mondgezondheid:
- Verminderde afweer
- Afname spiermassa en – kracht (poetsen)
- Algehele fysieke en psychische achteruitgang (kunnen en willen)

• Gebit past minder goed
• Verlies spiermassa

Question 22

Waar kan een slecht passende prothese voor zorgen?

Answer 22

Kauw- en slikproblemen

Question 23

Prevalentie van ondervoeding:
- Ziekenhuizen (volwassen patiënten):
- Varieert per medisch specialisme van:
- Verpleeg en verzorgingshuizen:
- Thuiswonende ouderen:
- Ouderen met thuiszorg:

Answer 23

• 14-15% bij opname
• varieert van 2-38%
• 15-20%
• 20% bij de 75+
• 30-40%

Question 24

Welke risicogroepen zijn er op gebied van ondervoeding? (7)

Answer 24

• Kwetsbare ouderen thuis, in een verzorgingshuis of woonzorgcentrum;
• Ouderen met chronische ziekte en/of multi morbiditeit;
• Ouderen met lichamelijke beperkingen;
• Ouderen met een niet-passende gebitsprothese, kauw- of slikproblemen;
• Ouderen na recent ontslag uit het ziekenhuis;
• Ouderen met psychosociale problemen en verwaarlozing;
• Ouderen met alcohol- of drugsmisbruik.

Question 25

Welke 3 dingen hebben direct invloed op malnutritie?

Answer 25

1. Fysiologische veranderingen
2. Psychosociale veranderingen
3. (chronische)ziekten en medicatie

Question 26

Wat zijn fysiologische veranderingen? (5)

Answer 26

1. Veranderingen in de mond
2. Verandering in hormonen
3. Veranderingen in smaak en reuk
4. Vroeg of eerder verzadigd
5. Lager energieverbruik

Zorgt voor verminderde inname nutriënten > malnutritie

Question 27

Wat zijn psychosociale veranderingen? (5)

Answer 27

1. Depressie
2. Angst/slaapproblemen
3. Financiële status
4. Afhankelijk zijn van anderen/eenzaamheid
5. Mogelijkheid om naar de winkel te gaan/te koken

Zorgt voor verminderde inname nutriënten > malnutritie

Question 28

Hoe kunnen ziekten en medicatie zorgen voor malnutritie? (2)

Answer 28

1. Verslechtering van mondgezondheid, door slechte mondverzorging
2. Slikproblemen

medicatie kan ook smaak aantasten > veranderde keuze voeding

Question 29

Waar zorgt malnutritie voor?

Answer 29

Sarcopenie en fysieke kwetsbaarheid

Question 30

Sarcopenie heeft een primaire en secundaire vorm. Leg uit
- Primair:
- Secundair:

Wat kan een dietist doen:

Answer 30

Primair:
Verlies van spiermassa en spierfunctie door het verouderingsproces noemen we ‘primaire sarcopenie’.

Secundair:
Verlies van spiermassa en spierfunctie als gevolg van één of meerdere andere factoren (zoals inactiviteit, ziekte of voedingsdeficiënties)

Voldoende inname van eiwit, vitamine D (suppletie), antioxidanten (groente en fruit), PUFA (vette vis). Stimuleren beweging

Question 31

De oorzaak van sarcopenie is een complexe interactie tussen (3):

Answer 31

1. leefstijlfactoren (lichamelijke inactiviteit en onvoldoende inname van eiwit, vitamine D, antioxidanten en langeketen onverzadigde vetzuren)
2. fysiologische factoren (waaronder hormonale veranderingen, anabole resistentie, insulineresistentie en ontstekingsactiviteit)
3. genetische factoren

Question 32

Hoe kan ondervoeding vastgesteld worden?

Answer 32

GLIM criteria
(nog even naar kijken)

Question 33

Wat doet een diëtist bij ondervoeding? (7)

Answer 33

• Bepalen voedingstoestand
  Instrumenten, bijv. PG-SGA
• Gegevens, o.a.
  Gewichtsverloop,
  voedingsinname,
  handknijpkracht,
  bovenarmomtrek

Question 34

Waar let een diëtist op bij ondervoeding?
Wat zijn de doelen (5)?

Answer 34

-Gewicht handhaven of doen toenemen
Ook bij overgewicht/obesitas!

-Energie-inname verhogen

-Eiwitinname verhogen

-Vitamines en mineralen volgens ADH en/of
aanbevelingen bij betreffende ziekte, eventueel supplementen

-Beweging

Question 35

Wat zijn de adviezen bij ondervoeding? (4)

Answer 35

• N.B. Liefst gezonde voeding, maar is minder belangrijk, pas op lange termijn weer
• Calorierijke producten
• Eiwitrijke producten
• Vaak kleine beetjes

Question 36

Wat is aanvullende voeding? (3)

Answer 36

• Eiwitpoeder, koolhydraatpoeder
• Drinkvoeding
• Sondevoeding

Question 37

Wat kun je doen als mondhygiënist bij ondervoeding?

Answer 37

1. Signaleren, vraag hoe het eten gaat, bijv. bij
   - Slecht passend gebit
   - Slechte mondgezondheid
   - Kapotte mondhoeken etc etc
   - Ingevallen gezicht
   - Ruimzittende kleren, (trouw)ring te groot
   - Duidelijk zichtbare sleutelbeenderen
2. Doorverwijzen naar diëtist
3. Samenwerken met diëtist

Question 38

Wat is PICA?
Wat is het gevolg op de mond?

Answer 38

Het eten van oneetbare dingen
Afhankelijk van wat er gegeten wordt: schade