Angst in de mondzorg

Question 1

Wat is angst?

Answer 1

Fight, flight or freeze reactie.
- onaangename emotie veroorzaakt door aanwezigheid (vermeende) bedreigende situatie.

Question 2

Waarom geeft het lichaam een fight, flight of freeze reactie?

Answer 2

Verhoogde overlevingskansen

Question 3

Wanneer wordt angst pathologisch?

Answer 3

Wanneer angsten irreëel zijn of wanneer deze intensiteit buitensporig is of lang duurt. Wanneer het dagelijks leven eronder lijdt

Question 4

Waarom slaan de hersenen angst zo goed op?

Answer 4

Omdat het zo’n sterke emotie is, dat er een robuuste geheugensporen worden aangelegd (vergelijkbaar met asfalt, mildere emoties een zandpad)

Question 5

In het limbisch systeem wordt geschakeld tussen emoties en herinneringen (deze worden hier gevormd). Wat zijn verschillen in sterkten hierin?

Answer 5

Angst is een zeer sterke emotie > er worden essentiële geheugensporen aangelegd. Andere gebeurtenissen worden op gegeven moment vergeten omdat de emotie minder intensief is.

Angst = robuust, nauwelijks erosief en stevig geplaveid

Question 6

Hoe verloopt een angst respons?

Answer 6

Automatisch, bijvoorbeeld bij enkel een boorgeluid kan de angst geprikkeld worden

Question 7

Wat is angst met een irreëel karakter?

Answer 7

Angst voor situaties die feitelijk niet gevaarlijk zijn (muizen en spinnen)

Question 8

Is angst aangeboren of aangeleerd?

Answer 8

Deels aangeboren en aangeleerd, maar voornamelijk aangeleerd

Question 9

Wat zijn aangeboren angsten? (6)

Answer 9

1. Plotseling beweging
2. Snelle benadering
3. Hard en abrupt geluid
4. Pijn
5. (Soms) separatie ouders
6. Slang, spin, bloed

Al het andere is aangeleerd

Question 10

Hoe wordt angst aangeleerd? (3)
Three-way of fear:

Answer 10

1. Zeer nare ervaring: pijn tandarts etc (90%)
2. Model-leren (afkijken van ouders)
3. Bedreigende informatie

Question 11

Geuren en geluiden kunnen een trigger zijn. Welke vragen stel je wanneer iemand aangeeft angstig te zijn voor een boor? (3)

Answer 11

1. Waar ben je vang voor, wat vrees je dan?
2. Wat maakt dat je daar bang voor bent?
3. Als je (iets) voelt, wat is er dan het ergst wat er kan gebeuren? Wat gaat er volgens jou dan mis?

Question 12

Wat is CS?

Answer 12

Het geen wat angst triggert

Question 13

Wat is UCS?

Answer 13

De uitkomst van de angst (als CS is, dan gebeurt UCS)

Bijv: CS = trillen boor UCS: zenuw raken en pijn

Question 14

Hoe kan je ervoor zorgen dat UCS positief is?

Answer 14

Door iemand bloot te stellen aan CS dus het trillen van de boor. Ervoor zorgen dat UCS niet ontstaat (bijv. anesthesie) zodat het niet kan ontstaan

Question 15

Wat is het verschil in angst en fobie

Answer 15

Bij fobie wordt het object daadwerkelijk vermeden

Question 16

Met een angstvragenlijst alleen kan je geen diagnose stellen. Er dient ook een gesprek plaats te vinden. Wat is er aan de hand als de DAS score hoger dan 15 is?

Answer 16

Dit is hoog, spreekt van een fobie

Question 17

Kan angst zomaar weg gaan?

Answer 17

Nee, niet zomaar (robuust, stevig)

Question 18

Wat is extinctie?

Answer 18

Je bouwt positieve ervaringen om de angst heen. Je bouwt als het ware een alternatieve route, maar de hoofdweg bestaat nog

Question 19

Wat is renewel bij angst?

Answer 19

Als je bij angst ta bent geweest en nu niet meer zo angstig bent. Je gaat weer naar algemene praktijk. Bepaalde geuren of geluiden triggeren toch die angst weer

OF

toch weer pijn gehad

Question 20

Wat doe je als een patiënt angstig is? (5)

Answer 20

1. Eerst rapport opbouwen, vertrouwensrelatie, empathie
2. Diagnose (verschillende angststoornissen
3. Indicatiestelling
4. interventie/behandelmethode = psychologisch of farmacologisch
5. Evaluatie

Question 21

Wat is slim om te doen bij angst? (3)

Answer 21

1. Wees voorspelbaar
2. Vertrouwen scheppen
3. Gevoel van controle geven > pauze, weer verder (seconden afspreken, aftellen)

Question 22

Wat kan je een patiënt vragen om het gevoel van controle te geven?

Answer 22

Hoe kan ik u behandelen zodat het voor u te doen is/of juist niet?

Question 23

Wat zijn exposure oefeningen?

Answer 23

Waarbij je de patiënt van klein naar groot, stapje voor stapje blootstelt aan de trigger. (boor afstand, kort laten horen > langer > dichterbij etc.)

Geen ramp laten gebeuren!

Question 24

Je kan flauwvallen voorkomen. Waardoor?

Answer 24

Applied tension > alle grote spieren aanspannen voor 10/15 sec. Warmte treedt op > 20/30 sec rust > 5x opnieuw > thuis oefenen, heeft echt effect

Question 25

Angst kan leiden tot vergrootte pijnperceptie. Welke specifieke fobieën zijn er? (3)

Answer 25

• Duidelijke angst voor een specifiek object of situatie
• Angst is buitenproportioneel
• Object of situatie wordt ontweken of doorstaan met intense angst

Bloed-injectie-letselfobie
Tandartsangst
Emetofobie (overgeefangst)

Question 26

Hoe kenmerkt een paniekaanval zich?

Answer 26

Hartkloppingen, zweten, trillen, het gevoel hebben te stikken, pijn in de borst,
misselijkheid, duizelingen, koude rillingen, bang zijn dood te gaan / gek te
worden etc

Question 27

Wat is er aan de hand bij een Sociale Angststoornis? (4)

Answer 27

• Duidelijke angst voor een of meer sociale situaties
• Angst negatief geëvalueerd (bijv. door iets gênants te doen) te worden
• Situaties worden ontweken of doorstaan met intense angst
• Angst is buitenproportioneel

Question 28

Welke gevolgen in de mond zie je vaak door angststoornissen?

Waardoor komt dit?

Answer 28

• cariës en parodontitis
• Vermijding van bezoek mondzorgprofessional
  dit kan leiden tot achteruitgang mondgezondheid
  → schuld, schaamte, sociale isolatie, depressie
  Bezoek aan mondzorgprofessional gaat gepaard met grote angst

VISEUZE CIRKEL

Question 29

Hoe kan je het beste behandelen bij een angststoornis?

Answer 29

Opbouwen van een vertrouwensrelatie
Tijdsperioden tussen de behandelingen beperken
Beheersbaar en voorspelbaar behandelen
– stopteken afspreken
– goed verdoven
– voortdurend uitleg geven gedurende de gehele behandeling
– de behandeling in kleinere stukken opdelen (afspreken aantal tellen)