College 4: specifieke zorg cliënten met dementie/ algemene gezondheid

Question 1

Wat is kwetsbaarheid in het Engels?

Answer 1

Frailty (broosheid)

Question 2

Is kwetsbaarheid meetbaar?

Answer 2

Ja, door GFI

Question 3

Wat omvat kwetsbaarheid?

Answer 3

Begrip dat uit veel factoren bestaat – fysiek, psychologisch, sociaal en cognitieve domeinen

Question 4

Hoe wordt er gescoord met GFI?

Answer 4

Van 0 tot 15 punten. Met vragen als zelfstandig dingen kunnen doen, klachten geheugen, zien etc. Hoe meer punten, hoe meer kwetsbaar

Question 5

Hoeveel mensen in Nederland zijn kwetsbaar?

Answer 5

17% thuiswonend van 65+ = 730.000
22% van alle 65+

Question 6

In welke 4 groepen kan kwetsbaarheid worden ingedeeld (volgens Westerdorp, van Herwaarde)

Answer 6

• Vitaal
• Multi-morbiditeit
• Kwetsbaar
• Afhankelijk

Question 7

Waar moet je over nadenken bij kwetsbaarheid als mondhygiënist? (4)

Answer 7

1. Hoe zorgt iemand voor mondgezondheid?
2. Motoriek
3. Rekening houden (zien, horen)
4. Zelfstandig staan, supermarkt (kopen tandpasta voeding), zelf naar praktijk komen

Question 8

Is bij ouderen de ontstekingsreactie verminderd of verbeterd?

Answer 8

Verminderd; wondgezing, infecties, cariës

Question 9

Wat zijn Somatische aandoeningen + noem voorbeelden? (4)

Answer 9

• Lichamelijke, fysieke aandoeningen
• CVA – verlammingen – hersenschade
• Rheumatoïde artritis, artrose
• Osteoporose - heupfracturen

Question 10

DM type II komt vaker voor bij ouderen. Hoe kan dat?

Answer 10

Lifestyle, door veroudering (en soms overgewicht), minder reactie op lichaamseigen insuline (is ook fysiologisch!)

Minder beweging, voeding en organen functioneren minder = fysiologisch

Question 11

Wat is een gevolg van DM type II (op de mondgezondheid)?

Answer 11

Verminderde ontstekingsreactie: vertraagde wondgenezing > hogere kans infectie

Ook cariës (voeding, drinken, suikers in speeksel)

Question 12

Welke 4 gebieden bevinden zich in de hersenen?

Answer 12

1. Frontale lob
2. Pariëtale lob
3. Occipitale lob
4. Temporale lob

Question 13

Wat zijn Neurologische en neuromusculaire aandoeningen?

Answer 13

Dementie en Parkinson

Question 14

Wat is het onhandige op het gebied van poetsen bij dementie?

Answer 14

Dat er bijna altijd een motorisch aspect is

Question 15

Welke vorm van dementie komt het meest voor?

Answer 15

Alzheimer (70%)

Question 16

Wat is dementie precies?

Answer 16

Verstoorde cognitie als gevolg van ziekte in het
brein, wat resulteert in een grote verandering van persoonlijk, sociaal of werkzaam functioneren

• Dementie is irreversibel en degeneratief

Question 17

Waardoor ontstaat dementie?
Wat kunnen uitlokkende factoren zijn? (4)

Answer 17

Ophoping eiwit Beta-amyloid/ tau eiwit door allerlei oorzaken

*Weinig bewegen/ voeding
*Lage SES/ leefstijl (roken/ alcohol)
*Ontsteking/ overgewicht/ diabetes/ hart-vaatlijden (slechte doorbloeding)
*Stress

Question 18

Wat is agnosie?

Answer 18

Problemen met het herkennen van voorwerpen

Question 19

Wat is afasie?

Answer 19

Taalproblemen in woord of schrift

Question 20

Wat zijn symptomen van dementie (nog aanvullen)

Answer 20

• Geheugenstoornissen
• Taalproblemen in woord of schrift (afasie)
• Problemen met het uitvoeren van complexe handelingen (apraxie)
• Problemen met het herkennen van voorwerpen (agnosie)
• Problemen met logisch denken, plannen, organiseren en uitvoeren van activiteiten
• Aandachts- of concentratieproblemen
• Minder snel informatie begrijpen of kunnen verwerken
• Stoornissen in het denken in beelden of het tekenen van voorwerpen
• Desoriëntatie in tijd, plaats of persoon
• Stemmings- of gedragsveranderingen, zoals depressie- en/of angstklachten
• Lusteloosheid of juist hyperactiviteit, rusteloos gedrag en agitatie
• Wanen en hallucinaties
• Lichamelijke problemen als ontstekingen, incontinentie en pijn
• Ook altijd een motorische component

Question 21

Wat is apraxie?

Answer 21

Problemen met het uitvoeren van complexe handelingen

Question 22

Welke 3 primaire uitingen kent dementie?

Answer 22

• Neuropsychologische component – cognitie verslechtert, geheugen, afasie (taal), apraxie (coördinatie), agnosie (herkennen), problemen met aandacht, functionele beperkingen – bijv planning, organiseren
• Neuropsychiatrische component, met name gedragsstoornissen, zoals depressie, paranoïde reacties, agressie, dwalen, hallucinaties
• Klinische component, met name het afnemen van de ADL (activities of daily living), eten, drinken, kleding, huishouden

Question 23

Welke 4 stadia heeft dementie?

Answer 23

1. Milde geheugenstoornissen
2. Thuis, met steun
3. Opgenomen verpleeghuis
4. Eindstadium

Question 24

Wat verliest iemand in stadium 1. Milde geheugen stoornissen?
Tijd sinds eerste symptomen?

Answer 24

• Interesses, initiatief
• 1/2 - 2 jaar

(predementie)

Question 25

Wat verliest iemand in stadium 2. Thuis, met steun? Tijd sinds eerste symptomen?

Answer 25

- Inzicht, oordeelvermogen - 2 - 3 jaar

Question 26

Wat verliest iemand in stadium 3. Opgenomen in verpleeghuis? Tijd sinds eerste symptomen?

Answer 26

- Routine handelen - spraak 3 - 8 jaar

Question 27

Wat verliest iemand in het stadium 4. Eindstadium? Tijd sinds eerste symptomen?

Answer 27

- Spontane activiteiten, beweging - > 6 jaar

Question 28

Wat kan preventief worden gedaan bij dementie? (4)

Answer 28

1. Life events, conditie van het brein? 2. Vitamines en dieet, alcoholgebruik? 3. Breintraining? 4. Fysieke activiteit?

Question 29

Welke medicatie wordt gebruikt bij Alzheimer? (4)

Answer 29

galantamine, rivastigmine, donepezil, memantine

Question 30

Hoe lang moeten symptomen en veranderingen aantoonbaar aanwezig zijn?

Answer 30

tenminste 6 maanden

Question 31

Wat is vasculaire dementie? Wanneer ontstaat dit sneller?

Answer 31

Ziekte waarbij hersendelen afsterven – zuurstoftekort Vaker bij hoge bloeddruk, cholesterol, roken – artherosclerose/ infarct

Question 32

Is het beloop van vasculaire dementie geleidelijk of niet?

Answer 32

Niet geleidelijk Veel mengvorm – zowel VD als AD

Question 33

Wat is er aan de hand bij dementie - Lewy body?

Answer 33

Abnormale eiwitneerslagen door gehele hersenen – lewy body’s (ook bij Parkinson, maar dan alleen op specifieke plekken)

Question 34

Wat zijn symptomen van dementie - Lewy body?

Answer 34

Verwardheid, hallucinaties, loopstoornissen, wisselende aandacht en concentratie * Beloop is wisselend, kan snel gaan * Lijkt wel meer voor te komen dan eerder (diagnose?), ook combinatie met Alzheimer

Question 35

Wat gebeurt er bij Frontotemporale dementie/ Frontaalkwabdementie/ Pick? Rond welke leeftijd? Symptomen?

Answer 35

Afsterven/ vervormen van hersencellen in de frontaalkwab * Rond 50-60 jaar * Karakterveranderingen, desoriëntatie, verstand, geheugen, taal

Question 36

Is een delier dementie?

Answer 36

Nee, het is een acute verwardheid en tijdelijke stoornis

Question 37

Wat zijn symptomen van een delier?

Answer 37

Wisselend bewustzijn, desoriëntatie, hallucinatie, wanen en verward zijn, vaak met motorische onrust

Question 38

Wat kunnen oorzaken zijn van een delier?

Answer 38

Oorzaak is infectie, stofwisseling, hart- en vaatlijden, medicijnen, na operatie - kan ook een ontsteking in de mond zijn Bij delier is de patiënt in algehele slechte conditie en dag/nacht ritme is gestoord

Question 39

Wat zijn de verschillen tussen en delier en dementie? Ontstaan Verloop Dag/nachtritme Bewustzijn Aandacht Spraak Lichamelijke conditie

Answer 39

Snel - Geleidelijk Golvend - Langzaam/geleidelijk Gestoord - Veelal normaal Golvend/verlaagd - Normaal Verminderd - Ongestoord Niet samenhangend - Woordvindstoornissen Slecht/matig - Veelal goed/matig

Question 40

Wat is er aan de hand bij Parkinson?

Answer 40

Zenuwcellen in de substantia nigra sterven af: produceren dopamine, dus dopaminetekort – centrale bewegingen slechter Als symptomen ontstaan is er al veel dopamine te kort

Question 41

Wat zijn symptomen van Parkinson? (7)

Answer 41

1. Bewegingstraagheid en trillen (tremor) 2. houding, slikken en spreken, 3. speekselvloed, obstipatie, 4. dementie, psychoses, 5. vermoeidheid, 6. concentratieproblemen, 7. verlies van reuk

Question 42

Waardoor ontstaat Korsakov?

Answer 42

Door een te kort aan vitamine B1: vooral bij alcoholisten (wel drinken, niet eten)

Question 43

Welke symptomen/problemen kunnen er zijn bij Korsakov? Welke andere problemen kunnen er zijn?

Answer 43

Geheugen, tijdsbesef, camoufleren van werkelijkheid, intelligentie blijft lang in tact lever, nieren, alvleesklier, roken

Question 44

Hoe kan Korsakov iets worden verminderd?

Answer 44

Door geen drank meer te nemen. Dit helpt echter weinig

Question 45

Wat is MS en wat is er hierbij aan de hand?

Answer 45

Multiple sclerose - myeline (immuunsysteem - ontstekingen)

Question 46

Wat is ALS en wat is er hierbij aan de hand?

Answer 46

Amylotrofische laterale sclerose– motorische zenuwcellen worden aangedaan

Question 47

Hoe beïnvloedt de gezondheid de mondgezondheid? (4)

Answer 47

1. Quality of Life, 2. Oral Health Related Quality of Life, 3. Oral Health Impact Profile, 4. Geriatric Oral Health Assessement Index

Question 48

Hoe beïnvloedt de gezondheid de mondgezondheid? (5)

Answer 48

* Door dementie een slechtere mondgezondheid, met name cariës komt veel meer voor, o.a. door gedrag en (multi)medicatie * Door DMII, meer kans op paro, cariës en candida, hyposalivatie * Medicatie: droge mond!! * Parkinsonpatiënten vaak ‘burning mouth’, slikklachten * Communicatieproblemen, pijn?

Question 49

Wat zien we vaak in de mond bij dementie? (7)

Answer 49

* Meer tandverlies, cariës, parodontitis * Meer plaque, gingivitis * Vaker oude, slecht zittende of niet gedragen VP’s * Prothetiek vaker ongedragen * Aanpassen aan nieuwe prothetiek lastig * Slijmvliesafwijkingen vaker * Droge mond

Question 50

Waar houdt je rekening mee bij motorische beperking?

Answer 50

mondgezondheid (zelfreinigende werking van de mond!)/ kauwfunctie?/ adaptatievermogen?

Question 51

Hoe is de behandelbaarheid vaak bij mensen die kwetsbaar zijn? (6)

Answer 51

Behandelbaarheid/ preventie lastiger, uitgebreide behandelingen niet meer mogelijk Kwetsbaarheid, belastbaarheid * Behandelkeuzes, wensen? Klachten? * Endocarditis prophylaxe? * Richtlijn antistollingsmedicatie? * Anesthesie? Lever, nieren * Ergonomie, logistiek, organisatie

Question 52

Op welke wijze kan verspreiding van bacteriën voorkomen?

Answer 52

luchtwegen, maag-darmstelsel, lymfe en bloedbaan, porte d’entré

Question 53

Wat wil je weten bij screening van ouderen? (10)

Answer 53

* Wat wil je weten? – anamnese * Klacht/ wens * Thkige historie * Huidige en eerdere gezondheid * Medicatie, allergieën * Voeding? * Psychosociale anamnese * Gewoontes * Cognitieve/ mentale conditie (MMSE? Andere?) * Functioneren?

Question 54

Waar denk je over na bij screening/behandeling van ouderen?

Answer 54

* Wat zijn (acute) problemen in de mond? Wat wil/kan je cliënt? * Wat is het zorgdoel? ‘lange’ termijn? * Hoe lang is die termijn? (levensverwachting?) * Met wie moet je overleggen? Betrekken bij je zorg?