tumori Flashcards

1
Q

sto pretstavuva neoplazma?

A

neoplazma e abnormalna masa na tkaenje cij rast go nadminuva i e nekoordiniran so rastot na normalnite tkaenja, a opstojuva na takov ekcesiven nacin i po prestanokot na stimulusite koi go predizvikale

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

kako se delat tumorite

A

benigni i maligni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

koi se karakteristikite na benignite tumori?

A

se odnesuvaat bioloski indolentno: ne pokazuvaat tendencija da vrsat invazija na sosednite tkivni strukturi, nitu pak da se rasejuvaat vo oddaleceni tkiva i organi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

koi se karakteristikite na malignite tumori?

A

se odnesuvaat bioloski agresivno: vrsat invazija na sosednite tkiva i se rasejuvaat na drugi mesta vo organizmot - metastaziraat

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

od sto se izgradeni tumorite?

A

od tumorski parenhim (delivi neoplasticni kletki) i tumorska stroma (svrzno tkivni elementi i krvni sadovi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

za koi tumori se veli deka se medularni?

A

za onie tumori kaj koj sto stromata e skudna, a parenhimot dominira i se meki i mesesti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

za koi tumori se veli deka se skirozni?

A

za onie tumori kaj koj sto dominira stromata (predominantno kolagenot -desmoplazija) a parenhimot e skuden pa tie se mnogu tvrdi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Koe e opstoto pravilo za nomenklaturana benignite tumori?

A

na imeto na kletkata od koja poteknuva tumorot se dodava nastavkata oma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

kako se imenuvaat benignite tumori koj poteknuvaat od mezenhimalni kletki?

A

od fibrociti-fibroma, od rskacivno-hondroma, od krvni sadovi-hemangioma, od masno tkivo-lipoma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

kako se imaenuvat benignite epitelni tumori?

A

tie sto se so potoklo od zlezdenite strukturi se narekuvaat adenomi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Kakvi tumori se papilomite?

A

benigni epitelni tumori koi vo svojot rast makroskopski ili mikroskopski formiraat vidlivi resicesti strukturi papili

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

sto pretstravuva cistadenom?

A

benigni tumori vo koj se formiraat praznini ili cisticni suplini

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Kakvi tumori se polipi?

A

benigni tumori koj predizvikuvaat makroskopski vidlivo ispapcuvanje na povrsinata na kozata ili na ligavicata na suplivite organi a se prikrepeni za podlogata so petelka se polipi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kako se narekuvaat malignite tumori so poteklo od mezenhimalnite kletki?

A

sarkomi - taka sto toj od fibrociti-fibrosarkom, rskavica-hondrosarkom,krvni sadovi-angiosarkom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kako se narekuvaat malignite tumori so poteklo od epitelnite kletki?

A

karcinomi - karcinom so zlezdeni strukturi-adenocarcinom, karcinomi gradeni od plocest epitel -carcinoma planocellulare

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

za koi tumori se veli tumor mixtus ili mikstni/mesani tumori?

A

kaj nekoie tumori edinecnata linija na parenhimni kletki vo tekot na rastot diferencira divergentno vo drug tip na tkivo formirajki gi ovie mesani tumori

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Sto se teratomi?

A

tumori gradeni od razlicni vidovi na parenhimni kletki so poteklo od povekje zametni livcinja - poteknuvaat od totipotentni kletki koi se razvivaat i diferenciraat kon razlicni germinativni linii formirajki raspoznaeni tkiva kako koza, muskuli, masno tkivo, respiratoren ili creven epitel

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Sto znaci cystis dermoidalis?

A

ovarijalni cisticni teratomi vo koi cisticni praznici se oblozeni so koza so vlakna, lojni zledi i zabni strukturi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Sto e horistoma?

A

sostojba vo koja se srekjava ektopicen ostatok na inaku morfoloski normalno tkivo pr.nodolus na pankreaticno tkivo pod povrsinata na tenkocrevnata mukoza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Sto e harmatom?

A

masa od dezorganizirano, no zrelo tkivo so poteklo od istata topografska regija. najcesti se hamartomi na belite drobovi koi se sotaveni od ostrovca na rskavica, bronhiolarni strukturi, krvni sadovi i limfoidno tkaenje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

koi se glavnite belezi so koj se razlikuvaat benignite i malignite tumori?

A

diferencijacija i anaplazija
stapka na rast
tipot na lokalen rast
sposobnosta za metastaziranje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Na sto se odnesuva terminot diferencijacija?

A

na stepenot na slicnost kakomorfoloska taka i funkcionalna, na neoplasticnite kelii so sooedvetnite normalni kletki vo tkivoto

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Sto e anaplazija?

A

potpoln nedostig na diferencijacija

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Kako se gradeni dobro diferenciranite tumori?

A

od kletki koi sosema licat na normalnite kletki od istoto tkivno poteklo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Kako se gradeni loso diferenciranite i nedefirenciranite tumori?

A

od primitivni, nespicijalizirani kletki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Dali benignite tumori se gradeni od dobro ili ne diferencirani klekti?

A

gradeni se od dobro diferencirani kletki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Od kakvi kletki se gradeni malignite tumori vo odnos na diferencijacijata?

A

gradeni se od kletki koi moze da variraat od dobro diferencirani do nediferencirani

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

sto vo bukvalen prevod znaci anaplazija?

A

formiranje na nazad, regresija od povisoko kon ponisko nivo na diferencijacija

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Koi morfoloski promeni se pristuni kaj anaplazijata?

A
pleomorfizam
abnormalna jadrena morfologija
mitozi
gubitok na polarnosta
tumorski gigantski kletki
tumorska nekroza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Sto znaci pleomorfizam?

A

golemi varijacii vo oblikot i goleminata na kletkite vo tumorot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Sto znaci abnormalnata jadrena morfologija?

A

zaradi zgoelemenoto kolicesto na dnk jadrata se obojuvaat mnogu temno (hiperhromazija).Jadrata se neproporcionalno golemi vo odnos na citoplazmata a odnosot na jadro;citoplazma e blisku 1:1 namesto normalno 1:4. Oblikot na jadrata varira (anizokarioza), a hromatinot e rasporeden vo vid na grubi grutcinja dolz jadrenata membrana. Vo jadrata ima krupni jadrenca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Sto e karakteristicno vo odnos na mitozite kaj anaplazijata?

A

vo tumorite osobno kaj loso diferenciranite prisutni se kletki so brojni mitozi, odrazuvajki ja proliferativnata aktivnost na tumorskite parenhimni kletki. Ova pristustvo na brojni mitozi nemora da znaci deka tumorot e maligen

33
Q

Koj e znacaen morfoloski beleg za malignitet?

A

pstistuvoto na tripolarni,kvadripolarni odnosno multipolarni delbeni vretena

34
Q

Sto e karakteristicno kaj anaplazijata vo odnos na gubitokot na polarnosta?

A

vo tumorite e izgubena orientacijata na kletkite i e narusen nivniot megjuseben odnos

35
Q

Kakvi kletki se tumorskite gigantski kletki?

A

vo malignite tumori cesta pojava se ovie gigantski kletki - ovie imaat edno hiperhtomno jadra

36
Q

Sto pretstavuva displazijata?

A

patoloski proces koj nastanuva vo epitelite i se karakterizira so red promeni koi doveduvaat do gubitok na uniformnost na poedini kletki, kako i gubitok na nivnata histoarhitektonska konfiguracija

37
Q

Sto pokazuvaat displasticnite kletki?

A

znacen polimorfizam i sodrzat krupni hiperhromatski jadra. se javuvaat i mitozi na nevoobicaeni mesta niz debelinata na epitelot, ima sosema zagubena normalna polarizacija i stratifikacija na kletkite

38
Q

Sto e karciinom in situ a sto karcinoma invasivum?

A

Koga displasticiot rast na kletkite ke ja zafati celata debelina na epitelot no bazalnata membrana ostanuva intaknta togs toa e kracinom in situ, a dokolku tomorskite kletki ja probijat i bazalnata membrana togas stanuva zbor za carcinoma invasivum

39
Q

Od sto e determinirana stapkata/brzinata na rast na tumorite?

A

od vremeto na dupliranje na tumorskite kletki, frakcijata na tumorskite kletki koja e vo replikacioniot pul i stapkata na gubitok na kletkite vo rasteckata lezija

40
Q

Sto formiraat benignite tumori poradi nivniot baven i postepen rast?

A

formiraat obivivka od svrzno tkivo narecena fibrozna kapsula. taa go odvojuva tumorot od okolnoto tkivo na domakjinot, taa ne go sprecuva rastot na tumorot ama ja pravi dobro ogranicena masata

41
Q

Kakov e ratot na benignite tumori?

A

ekspanziven

42
Q

samo koj benigen tumor nema kapsula?

A

hemangiomite na kozata

43
Q

Kako rastat malignite tumori?

A

rastat so progresivna infiltracija, invazija i destrukcija na okolnoto tkivo. kapsula ne se formira i zatoa tie ne se jasno ograniceni i tie moze da metastaziraat

44
Q

Sto e metastaziranje?

A

proces na rasevanje na implanti od tumorski kletki vo topografki regii oddaleceni od primarniot tumor

45
Q

Koj im ovozmozuva prodor na malignite tumori niz krvnite i limfnite sadovi i telesnite supl-ini?

A

invazivnosta

46
Q

Koi maligni tumori ne mestastaziraat?

A

so potelko od glija kletkite vo cns i bazocelularnite karcinomi na kozata

47
Q

Po koi patista se odviva racevkata na kancerite?

A

so direktno zasejuvanje vo telesnite praznini i povrsini
so sirenje po limfaticen pat (limfogeno)
so sirenje po krven pat (hematogeno)

48
Q

Koga nastanuva dikretno zasejevuanje na telesni povrsini ili praznini?

A

koga malignata neoplazma prodira vo prirodno oformen prazen prostor. Najcesto zafatena e peritonealnata praznina, no vakvoto zasejuvanje go ima i vo plevralna i perikarnata praznina, subarahnoidalniot prostor i zglobni suplini.

49
Q

Za koj tip na karcinom e karakteristicno direktnoto zasejuvanje vo telesnite praznini i povrsini?

A

Karakteristicen e za ovarijalnite karcinomi

50
Q

Sto e karakteristicno za limfogenoto sirenje?

A

toa e najcestiot pat na pocetno rasejuvanje na karcinomite, ponekogas i sarkomite se rasejuvaat na ovoj pat. Vo tumorite nema limfatici no limfnite sadovi na rabot od tumorot se dovolni za prenos na maligni kletkki vo najbliskata grupa na limfni zlezdi

51
Q

Za koj tumori e karakteristivno sirenjeto po krven pat?

A

ovoj tip na rasevska e karakteristicen za sarkomite, no se srekjava i kaj poedini vidovi na karcinomi

52
Q

Sto e karakteristicno za venskata invazija?

A

pocesta e taja, venite se so potenki zidovi niz koi penetraciata na malignite kletki e polesna. Sledejki go venskiot krven protok, malignite kletki dospevaat glavno vo crniot drob, beliot drob ili prslenite

53
Q

Kako se delat naslednite formi na rak?

A

nasledni rakovi sindromi
familijarni (semejni) kanceri
avtozomno recesivni sindromi na deketna popravna na dnk

54
Q

Sto se naogja vo osnova na karcinogenezata?

A

neletalnoto genetsko ostetuvanje (mutacija). Toa moze da e steknato pod dejstvo na agensi od okolinata ili da e nasledeno

55
Q

Na sto e rezultat tumorskata masa?

A

na klonalna ekspanzija na edna edinecna progenitorna kleka koja pretrpela genetsko ostetuvanje - tumorite se monoklonalni

56
Q

Koi se trite klasi na normalni regulatorni geni

A

protoonkogeni koi go promovirat kletocnio rast, tumor supresorni geni koi go inhibirat kletocniot rast i genite koi ja regulirat programirana kletocna smrt.

57
Q

Koja e cetvrtata grupa na geni?

A

geni koi ja reguliraat popravkata na ostetenata DNK - defektot na ovie geni onevozmozuvajki popravka na ostetenite protonkogeni,tumor suprs i geni regulatori na apoptozata doveduva do rasireni mutacii vo genomot i do neoplasticna transformacija

58
Q

Kakov proces e karcinogenezata?

A

povekje etapen proces kako na genotipsko taka i na fenotipsko nivo.

59
Q

Sto e tumorska progresija?

A

fenotipskite belezi na mmalignata neoplazma -ekscesiven rast, lokalna invazija i sposobnost za oddaleceno metastaziranje se zdobivaat vo povekje stapki,-fenoment tumorska progresija

60
Q

Stoe vazo za genetskite promeni?

A

genetskite promeni koi go pridvizuvaat motorot na tumorskata progresija gi vklucuvaat ne samo genite regulatori na rastot tuku i genite koi ja reguliraat angiogenezata, invazijata i metastaziranjeto

61
Q

Sto se reaktivira kaj kancerskite kletki?

A

se reaktivira telomerazata pri sto kancerskite kletki gi zaobikoluvaat normalnite proesi na stareenje i ograniceno kletocno delenje

62
Q

Koi se 6te fundametalni promeni vo kletocnata fiziologija koi zaedno go diktiraat i definiraat maligniot fenotip?

A

samodovolnost-avotnomost od singalite za rast
neosetlivost na signalite koi go inhibiraat rastot
izbegnuvanjena apoptozata
neogranicen replikativen potencijal
odrzana angiogeneza
sposobnost za invazija i metastaziranje

63
Q

Koi faktori na rast se poznati koi dejstuvaat avtokrino?

A

faktor za rast so poteklo od trombociti i transformirackio faktor za rast alfa

64
Q

Kakov efekt ima neovaskularizacijata na tumorskiot rast?

A

ima dvoen efekt:krvna perfuzija koja ovozmozuva dostap na kislorod i nutritienti, a novoformiranite endotelni kletki go stimuliraat rastot na sosednite tumorsk ikletki preku lacenje na faktori za rast - pdgrf, il1

65
Q

Koj se najpoznati angiogeni faktori?

A

VEGF i bazniot fibroblasten faktor na rast. nekoi od ovie direktno se lazat od tumorskite kletki, a nekoi od infalamatornite kletki

66
Q

Koj go ovozmozuva balansot vo sozdavanjeto na nova vaskulatura?

A

antiangiogenite faktori na primer trombospondin-1, antiostatinot i endostatinot koj nastanuvat so proteoliticko cepenje na plazminogenot i kolagenot

67
Q

Koja e sposobnosta za invazija i metastaziranje?

A

po pocetniot rast i neovaskularizacija na tummorot, vo nego se sozdavaat brojni subklonovi od koi samo nekoi se zdobivaat so potencijal za kolakna invazija prodor vo krvnata i limfaticnata mreza, rasevka za lokalna invazija, prodor vo krvnata ili limfaticnata mreza, rasevka vo oddaleceni regii i vospostavuvanje na novi koloniii

68
Q

Koi se dvete fazi na matastaziranje?

A

invazija na ekstrakletocniot matriks

vaskularna rasevka i vospostavuvanje na novi kolonii od tumorski kletki

69
Q

Koi dva vida ne ecm gi ima?

A

bm i intersticijalno svrzno tkivo koj se izgradeni od kolageni glikoproteini i proteoglikani. vo procesot na mateastraziranje tumorskite metastatski klonovi mora prvo da ja probijat bm, da preminat niz intersticijalnoto svrzno tkivo i da dospeat vo cirkulacijata so prodor niz vaskularnata bm

70
Q

koi se 4 stapki na invazija na ecm?

A

razlabavuvanje na megukletocnite vrski i otkacuvanje na tumorskite kletki
vrzuvanje na tumorskite kletki za poodelni komponenti na matriksot
enzimska degradacija na ecm
migracija na tumorskite kletki niz intersticumot

71
Q

Na sto se dolzi razlabavuvanjeto na megukletocnite vrski?

A

na inaktiviranje na e-kaderinot

72
Q

Za koi komponenti od matriksot se vrzuvat tumorskite kletki?

A

laminin i integrin

73
Q

So pomos na sto tumorskite kletki ja degradiraat bm i intersticumot?

A

sekretirat proteoliticni enzimi, proteazi

74
Q

So pomos na sto e posreduvano dvizenjeto na tumorksite kletki vo poslednata faza od invazijata?

A

so pomos na citokini izleceni od samite tumorski kletki

75
Q

Odkako kje dospeat do cirkulacijata tumorskite kletki so se slucuva?

A

tumorskite kl se podlozni na napad i destrukcija na kl od imuniot sistem na domakjino. Vo crikulacijata tumorskite kletki formriaat emboli, agregirajki se so cirkuliracki kletki osobeno trombociti - vaka se zdobivat so zastita od antitumorski efektorni kletki na domakinot

76
Q

Na sto se dolzat fenotipskite belezi na kancerskite kletki?

A

na genetski promeni-mutacii so postepeno akulumiranje na mutacii noramlnata kletka se tranformira vo mligna

77
Q

Niz koi etapi se razviva karcinomot na kolonot?

A

epitelna hiperplazija, formiranje na adenomi, rast na adenomite, displazija na epitelot vo adenomite i maligna transofrmacija

78
Q

Sto znaci tumorska progresija?

A

tumorite so tek na vreme stanuvaat poagresivni i se steknuvaat so zasilen malignen potencijal i e razlicen od porastot na goleminata na tumorot, se dolzi na postepna pojava na subpopulaciski kletki koi megusebno se razlikuvaat po odnos na invazivnost, stapka na rast, metastatska sposobnost, kariotip, zavisnost od hormonska stimulacija i osetlivost na antineoplasticni lekovi