Topic 8: Morele ontwikkeling

Question 1

Belangrijkste theorie over morele ontwikkeling

Answer 1

Lawrence Kohlberg,
Dit deed hij met een aantal morele dilemma’s,
Hij kwam met drie niveaus van moreel redeneren met elk twee fases (twee redenen waarom iemand zich op een manier kan gedragen)

Question 2

Kohlberg: Niveau 1

Answer 2

Preconventioneel, gericht op de directe gevolgen voor het persoon zelf.

Question 3

Kohlberg: Preconventioneel, de fases

Answer 3

1. Gehoorzaamheid en strafvermijding
2. Gericht op eigenbelang

Question 4

Kohlberg: Niveau 2

Answer 4

Conventioneel, gericht op het gehoorzamen van de regels van de maatschappij

Question 5

Kohlberg: Conventioneel, de fases

Answer 5

3. Goede interpersoonlijke relaties
4. Handhaving van de sociale orde

Question 6

Kohlberg: Niveau 3

Answer 6

Postconventioneel, gericht op de morele code van een persoon die de maatschappelijke regels overstijgt

Question 7

Kohlberg: Postconventioneel, de fases

Answer 7

5. Sociaal contact en individuele rechten
6. Universele principes

Question 8

Kritiek op Kohlberg’s theorie

Answer 8

• Kinderen kunnen verder gaan dan een straf-en beloningsmentaliteit
• Het is gebruikelijker dat mensen heen en weer gaan tussen de fases
• Conventionele fase overheerst
• Validiteit is beperkt

Question 9

Theory of mind

Answer 9

Het vermogen om het perspectief van anderen in te nemen
–> belangrijke uitvinding, basis voor vele dingen

Question 10

Klassieke theory of mind test

Answer 10

False belief test (Sally Anne, rode bal)
–> Als kinderen slagen voor false belief test, dan begrijpen ze dat mensen handelen naar hun overtuigingen over de wereld in plaats van naar een objectieve realiteit

Question 11

Kritiek op theory of mind (ToM)

Answer 11

• Je hebt meer nodig dan ToM om te slagen voor false belief test
• ToM is meer dan slagen voor een false belief test

Question 12

Impliciete Theory of Mind

Answer 12

Bij jonge kinderen

Question 13

Ontwikkeling van social-cognitieve vaardigheden: 5-7

Answer 13

Begrijpen dat gedrag van mensen niet altijd hun gedachten en gevoelens reflecteert

Question 14

Ontwikkeling van social-cognitieve vaardigheden: Tegen einde basisschool

Answer 14

Complexe second-order belief statements: dat mensen gedachten/meningen hebben over de gedachten van anderen. Ze gaan zelf ook meer nadenken over de gedachten van anderen

Question 15

Ontwikkeling van social-cognitieve vaardigheden: Midden- en late kindertijd

Answer 15

Begrijpen dat de gedachten van anderen onjuist kunnen zijn, en dat gebeurtenissen op meerdere manieren geinterpreteerd kunnen worden

Question 16

Ontwikkeling van social-cognitieve vaardigheden: adolescentie

Answer 16

Blijvende ontwikkeling

Question 17

Ontwikkeling van social-cognitieve vaardigheden: Oudere leeftijd

Answer 17

Sociaal-cognitief vermogen neemt toe: meerdere perspectieven kunnen nemen en compromissen kunnen sluiten
Maar: achteruitgang op sommige vaardigheden: begrip van sarcasme en volwassen versie van ToM taak

Question 18

De twee componenten van empathie

Answer 18

• Affectieve empathie
• Cognitieve empathie

Question 19

Affectieve empathie

Answer 19

Meevoelen met de gevoelens van andere mensen

Question 20

Cognitieve empathie

Answer 20

Het begrijpen of weten wat iemand voelt of denkt

Question 21

Ontwikkeling van empathie: pasgeborenen

Answer 21

Overnemen van emoties van anderen

Question 22

Ontwikkeling van empathie: eerste jaar

Answer 22

• Emotionele uitdrukkingen van mensen imiteren
• Ontwikkeling van empathische bezorgdheid

Question 23

Ontwikkeling van empathie: volwassenen

Answer 23

Ook in deze tijdsperiode doen mensen aan het overnemen van emoties van anderen

Question 24

De vormen van prosociaal gedrag

Answer 24

• Instrumenteel helpen: doelgericht (12-14m)
• Empatisch helpen: helpen bij pijn of verdriet (18-24)

Question 25

Waarom willen kinderen al vroeg prosociaal gedrag vertonen

Answer 25

• Vroege belangstelling voor mensen
• Ontwikkeling van het vermogen om eigen emoties en die van anderen te onderscheiden
• Aangeboren biologische basis voor empathie en prosociaal gedrag

Question 26

Ontwikkeling van prosociaal gedrag

Answer 26

• Het is een associatie tussen cognitieve en sociale ontwikkeling
• Pre-operationele kleuters kunnen hun knuffeltje of speen aanbieden om te troosten
• Midden kindertijd: prosociaal gedrag vereist informatieverwerking
• Oudere kinderen stemmen hun prosociaal gedrag af op of ze ook effectief hulp kunnen bieden

Question 27

Wie is er meer prosociaal?

Answer 27

Verschilt per individu, cultuur en geslacht

Question 28

Soorten agressie

Answer 28

• Reactieve agressie (directe reactie)
• Proactieve agressie (doelgericht)

Question 29

Vormen van agressie

Answer 29

• Directe vs. indirecte agressie
• Relationele agressie (gericht op het schaden van sociale relaties/status)

Question 30

Welk geslacht vertoont welke soort agressie meer?

Answer 30

• Fysiek: meer door jongens
• Verbaal en relationeel: evenveel

Question 31

Jeugddelinquentie

Answer 31

De overtreding van de wet door een minderjarige

Question 32

In welke periode is er meer antisociaal en risicovol gedrag

Answer 32

In de adolescentie

Question 33

Moffit’s theorie

Answer 33

Er zijn twee groepen adolescenten binnen de periode van veel antisociaal en risicovol gedrag
- Life-course persistent (kleine minderheid, lange periode probleemgedrag)
- Adolescence-limited (probleemgedrag dat na de pubertijd weer verdwijnt)

Question 34

Verklaringen voor antisociaal en risicovol gedrag

Answer 34

• Maturatie van de hersenen
• Kloof tussen leeftijd en rijpheid

Question 35

Maturatie van de hersenen

Answer 35

• Verhoging van het niveau van neurotransmitters (vooral dopamine) kan zorgen voor risicogedrag
• ‘Mismatch’ tussen volgroeide amygdala (emotie) en onvolgroeide prefrontale cortex (zelfcontrole)

Question 36

Kloof tussen leeftijd en rijpheid
‘maturity gap’

Answer 36

Discrepantie en tussen het fysiek en maatschappelijk volwassen zijn (wat je mag en wat je wil doen)

Question 37

Risicogedrag kan ook functioneel zijn

Answer 37

• Individuatie (afstand nemen van ouders)
• Experimenteren (leren door te doen)
• Banden met leeftijdsgenoten versterken (bijv. tijdens studie)