Topic 11: Persoonlijkheid, identiteit en het zelf

Question 1

Temperament

Answer 1

Aangeboren typische gedragsneigingen van hoe een
individu met de wereld omgaat
(de basis van persoonlijkheid)

Question 2

Soorten temperament

Answer 2

• Gemakkelijk: vaak blij, gemakkelijk getroost, regelmatig eet- en slaappatroon (40%)
• Traag opwarmend: heeft tijd nodig om “op te warmen” en zich aan nieuwe situaties aan te passen (15%)
• Moeilijk: reageert vaak geagiteerd, heeft moeite zich aan nieuwe situaties en mensen aan te passen (10%)
• Overig: wisselend

Question 3

Ontwikkeling van temperament in de kindertijd

Answer 3

Continuïteit, temperament van een baby voorspelt het temperament van de kindertijd

Question 4

Ontwikkeling van temperament in de volwassenheid

Answer 4

Niet continu, temperament van een baby is niet gelijk aan het temperament van een volwassene

Question 5

Temperament volgens Rothbart

Answer 5

Temperament is reactiviteit op ervaringen + capaciteit voor zelf-regulatie

Question 6

Rothbart: dimensies van temperament

Answer 6

• Surgency/extraversie: actief, zelfverzekerd, energiek, benadert nieuwe situaties emotioneel positief
• Negatieve affectiviteit: verdrietig, angstig, makkelijk gefrustreerd, snel geirriteerd, moeilijk troostbaar
• Effortful control (eigen aandacht en gedrag op een vrijwillige manier reguleren): aandacht richten en verplaatsen, gedrag inhiberen (stoppen) indien nodig.
  –> 3e ontwikkelt wat later

Question 7

Temperament meten

Answer 7

• Creëer situaties die angst, woede en vreugde uitlokken. - Observeer hoe peuters zich gedragen

Question 8

Verlegen temperament

Answer 8

• 1 op de 5 mensen
• Angstig, geremd in nieuwe situaties en bij het ontmoeten van nieuwe mensen

Question 9

Exuberant (uitbundig) temperament

Answer 9

Blij, ongeremd, onbevreesd in nieuwe situaties en met nieuwe mensen
–> mogelijk problemen met zelfbewustzijn en agressie

Question 10

Goodness of fit/persoon-omgeving fit

Answer 10

Opvoedingsstijl/omgeving is aangepast aan het temperament van het kind
–> erg belangrijk

Question 11

Autonomie versus schaamte

Answer 11

Met zelfregulatie en zelfbewustzijn leren kinderen wanneer ze zich op welke manier moeten gedragen

Question 12

Zelfregulatie

Answer 12

Zelfcontrole, hoort bij de derde dimensie van temperament
–> verschilt per individu, dit is genetisch en verschillend per omgeving

Question 13

Ontwikkeling van zelfregulatie

Answer 13

• Verbetering van leeftijd 2 tot 4
• Angstig geinhibeerde kinderen meer gehoorzaam
• Meisjes luisterden beter
• Stabiliteit doorheen tijd (1-4 jaar)

Question 14

Samenhang tussen temperament en persoonlijkheid

Answer 14

Sommige temperamentsdimensies houden verband met Big Five persoonlijkheidskenmerken,
maar persoonlijkheid verandert ook gedurende het leven

Question 15

Persoonlijkheid in de volwassenheid

Answer 15

Als mensen ouder worden:
- emotioneel stabieler
- meer coöperatief en gemakkelijk om mee om te gaan - meer gedisciplineerd en verantwoordelijk

Question 16

Persoonlijk in de hele levensloop

Answer 16

Emotionele stabiliteit en hoge C –> goede lichamelijke en geestelijke gezondheid
Emotionele stabiliteit en hoge A –> betere omgang met gebeurtenissen
Persoonlijkheid voorspelt levensduur

Question 17

Zelfbeeld in de kinderjaren, ontwikkeling

Answer 17

• Baby: geen zelfbesef
• 2-3 maanden: onderscheid maken tussen jezelf en de wereld
• 6-12 maanden: jezelf en je vriendjes als afzonderlijke mensen gaan zien
• 18 maanden: jezelf herkennen als visueel uniek
• 18-24 maanden: bewustzijn van wie ze zijn
  (ook in hun taalgebruik)

Question 18

Rouge test (spiegeltest)

Answer 18

markering op het gezicht > plaats voor de spiegel > raakt het kind zijn/haar eigen gezicht aan

Question 19

Zelfherkenning

Answer 19

• Testen met de Rouge test
• 18 maanden: zelfherkenning ontwikkeld

Question 20

Zelfbeeld later in de kindertijd, ontwikkeling

Answer 20

• Kleuter: concreet en fysiek
• 8 Jaar: psychologische kenmerken + innerlijke kwaliteiten in globale termen

Question 21

Zelfbeeld in de adolescentie

Answer 21

• Minder fysiek en meer psychologisch
• Minder concreet en meer abstract
• Meer gedifferentieerd (verschillende “ikken” in verschillende sociale contexten)
• Meer geïntegreerd en coherent (afwijkende zelfpercepties opmerken en
  integreren)
• Meer over gereflecteerd

Question 22

Marcia: identiteitsvorming

Answer 22

Identiteit zegt iets over wie je bent, waar je naartoe gaat en wat jouw plaats is in de samenleving
2 dimensies:
- Wel of geen identiteitscrisis meegemaakt
- Wel of geen verbintenissen gemaakt
–> mensen categoriseren in 4 identiteitsstatussen
- Identiteitsspreiding (geen crisis, geen besluit)
- Moratorium status (wel crisis, (nog) geen besluit)
- Identiteitsverwerving status (beide wel)
- Vroegtijdige afsluiting ((nog) geen crisis, wel besluit)

Question 23

Factoren die van invloed zijn op identiteitsvorming

Answer 23

• Cognitieve ontwikkeling
• Persoonlijkheid
• Kwaliteit van relatie met ouders
• Mogelijkheden voor ontdekking
• Culturele en historische context

Question 24

Identiteit in de middenvolwassenheid

Answer 24

In deze periode is er vaak verhoogde stress

Question 25

Midlife crisis, definitie

Answer 25

Evaluatie van wat wel en wat niet is bereikt - op basis van hoeveel tijd er nog over is.
–> hierdoor ontstaat er druk

Question 26

Midlife crisis: sterke conceptualisatie

Answer 26

• Normatief (hoort bij de leeftijd)
• Verbonden met de middelbare leeftijd
• Andere soort transitie dan andere transities

Question 27

Midlife crisis: Gematigde conceptualisatie

Answer 27

• Overgangsfase
• Normaal voor de middelbare leeftijd
• Verschilt niet van andere psychologische transities

Question 28

Midlife crisis: Uiteindelijke conceptualisatie

Answer 28

De sterke en gematigde kloppen niet
–> Mensen die moeite hebben met transities kunnen hier moeilijke mee omgaan, maar een midlife crisis is eigenlijk een mythe

Question 29

Identiteit op oudere leeftijd, trucjes om het zelfbeeld hoog te houden ondanks ‘losses’

Answer 29

• Ideale zelf bijstellen, zodat het dichterbij de echte zelf is
• Doelen en standaarden voor zelf-evaluatie aanpassen, realistisch hierin zijn
• Sociale vergelijkingen met andere oude mensen, dit gebeurt strategisch (downward)
• Negatieve zelf-stereotypen vermijden

Question 30

De algemene aspecten van eigenwaarde voor de schoolgaande leeftijd

Answer 30

• Competentie (fysiek en cognitief)
• Persoonlijke en sociale toereikendheid/adequaatheid (bijv., hun sociale acceptatie)

Question 31

Harter: Eigenwaarde van kind gebaseerd op 5 criteria

Answer 31

• Schoolprestaties
• Gedrag
• Sportprestaties
• Uiterlijk
• Peer populariteit
  –> Falen op deze domeinen, zelfbeeld omlaag

Question 32

Eigenwaarde en internaliserende problemen

Answer 32

• Laag gevoel van eigenwaarde, overal mislukking in zien - Aangeleerde hulpeloosheid: machteloos voelen om hun lot te beïnvloeden
• Falen omdat ze het niet proberen (omdat ze denken dat ze zullen falen)

Question 33

Eigenwaarde en externaliserend problemen

Answer 33

• Onrealistisch hoog gevoel van eigenwaarde (bij falen verwijten ze dit aan een ander)
• Falen door gebrek aan zelfinzicht/ negeren van echte problemen

Question 34

De rol van ouders in eigenwaarde

Answer 34

Weinig aanmoediging en complimenten -> laag gevoel van eigenwaarde
Te veel of ‘loze’ complimenten > onrealistisch hoog gevoel van eigenwaarde
Complimenteren van hard werken, of succes na hard werken > realistisch gevoel van eigenwaarde, hogere zelfredzaamheid

Question 35

Ontwikkeling van eigenwaarde naarmate kinderen ouder worden

Answer 35

• Nauwkeurigheid van zelfevaluaties neemt toe in de loop van de basisschooljaren (realistisch rond 8jr)
• Meisjes en jongens starten school met ongeveer hetzelfde niveau van eigenwaarde
• Genderverschillen in eigenwaarde ontstaan in de vroege adolescentie

Question 36

Ook nog belangrijk bij eigenwaarde

Answer 36

Culturele verschillen