Thema 4.1 Flashcards
Vasculaire aandoeningen
Omvatten een verzameling van ziektebeelden waarbij de bloedvoorziening naar de hersenen wordt onderbroken. Dit wordt CVA (cerebrovasculair accident) of beroerte genoemd. In 80% van de gevallen gaat het om een herseninfarct, 20% hersenbloeding
Ischemie
Hiervan is sprake bij een herseninfarct. Bloedtoevoer naar het achterliggende verzorgingsgebied wordt verminderd of afgesloten. Door een tekort aan zuurstof ontstaat onherstelbare schade. Vaak door embolie of door vernauwing. In 80% v.d. gevallen gebeurt dit in stroomgebied van de arteria cerebri media (middelste hersenslagaders) waarbij verlamming van arm of been gevolg is. Bij herseninfarct blijf je meestal bij bewustzijn. Bij hersenbloeding komt daling in bewustzijn voor. Inzicht via CT of MRI
Geschiedenis van CVA
- Apoplexie. Eerste term waarbij men plotseling op de grond zonder beweging
- Hemorragie. Rond 1600 meer inzicht in bloedsomloop en begon men apoplexie te associëren met bloedingen in de hersenen
- Apoplexie (hersenbloeding) vs encefalomalacie (hersenverweking). Dit laatste wordt ook wel trombose, embolie of vaatvernauwing genoemd.
TIA
Van een transient ischemic attack (TIA) is sprake als de uitvalsverschijnselen binnen 24 uur verdwijnen. De meeste TIA’s geven echter veel korter symptomen. Die zijn van voorbijgaande aard maar soms toch ook blijvende (subtiele) cognitieve stoornissen
Risicofactoren herseninfarct
Leeftijd en Atherosclerose (aderverkalking)
Oorzaken van hersenbloeding
Langdurige blootstelling aan een hoge bloeddruk, misvormingen van de bloedvaten, ontstekingen van de vaatwand, stollingsstoornissen, een hersentumor of door trauma kan een hematoom ontstaan.
subarachnoïdale bloeding (SAB)
De bloeding vindt plaats in de ruimte tussen de hersenvliezen. Deze bloeding gaat gepaard met plotselinge hevige hoofdpijn, gevolgd door nekstijfheid. Ongeveer 5% van alle CVA’s betreft een SAB. De oorzaak van een SAB is in 85% van de gevallen het scheuren van een aneurysma aan of nabij de cirkel van Willis. Om herhaling te voorkomen is vaak een operatieve behandeling nodig. De ernst van de cognitieve stoornissen bij een hersenbloeding is vooral gekoppeld aan de omvang van de bloeding en meestal niet direct aan de locatie.
Diaschisis
Schade op afstand van het infarct. In tegenstelling tot bij herseninfarcten houdt de schade die optreedt na een bloeding zich minder goed aan de arteriële verzorgingsgebieden.
Gevolgen CVA
- 13-50% heeft last van geheugenstoornissen.
- Moeite met aandacht functies, vooral onder tijdsdruk
- In acute fase heeft 38% een vorm van afasie wat snel afneemt.
- Visueelvelddefecten
- Problemen in de executieve functies
- Apraxie
- Beperking in sociale cognitie, b.v. emotieherkenning.
- Desoriëntatie in tijd, plaats en persoon
- Delirium en verwardheid (delirium komt eerder van medicatie/pijn dan van CVA)
- Vermoeidheid
- Depressie door samenspel tussen laesielocatie, een reactieve component en vasculaire risicofactoren.
Abulie
Een extreme vorm van executieve-functiestoornissen, het vermogen tot initiatiefname is vrijwel geheel afwezig. Deze patiënten zijn apathisch en traag, en hun gedrag is dwangmatig, zoals bij utilisatiegedrag. Opvallend is dat als ze een directieve concrete opdracht krijgen, ze die vervolgens goed kunnen uitvoeren.
Apraxie
Motorische problemen door krachtverlies. ideomotorische apraxie komt het meest voor, waarbij iemand een bepaalde betekenisvolle beweging niet kan maken. Buccofaciale apraxie is een onvermogen om de tong- en mondmusculatuur aan te sturen, is dus geen dysartrie of afasie.
vascular cognitive impairment (VCI)
parapluterm voor cognitieve stoornissen als gevolg van vasculaire aandoeningen. Vasculaire dementie kan veroorzaakt worden door een enkel herseninfarct op een strategische plaats, bijvoorbeeld in de thalamus. Meestal ontstaat deze dementie als gevolg van meerdere infarcten die gelijktijdig of na elkaar plaatsvinden op verschillende plaatsen, in samenhang met schade aan de dieper gelegen witte stof. De cognitieve stoornissen die voorkomen bij vasculaire dementie kunnen variëren
* Vaak psychomotorische traagheid
* executieve-functiestoornissen
* Geheugenstoornissen maar minder uitgesproken dan bij Alzheimer
Bloedvaten in de hersenen
- Arteria cerebri media (ACM) of middelste hersenslagader. Voorziet een groot deel van de cortex van bloed.
- Arteria cerebri posterior (ACP) of achterste hersenslagader. Komt o.a. bij visuele cortex.
- Arteria cerebri anterior (ACA) of voorste hersenslagader. Voor voorste deel en binnenkant brein.
Neglect
Waarnemingsstoornis. De patiënt heeft geen aandacht voor de stimuli die afkomstig zijn van één lichaamshelft (meestal de linkerzijde) of voor objecten of handelingen aldaar. Dit kan tot een totale verwaarlozing van één lichaamshelft leiden
Prevalentie traumatisch hersenletsel
In Europa worden elk jaar 1,6 miljoen patiënten met THL opgenomen in een ziekenhuis. In Nederland worden elk jaar 85.000 patiënten met THL gediagnosticeerd. Dit is waarschijnlijk een onderschatting van het totale aantal patiënten. De grootste groep wordt gevormd door jongeren tussen de 15 en 24 jaar en betreft twee keer zo vaak mannen als vrouwen. Van de opgenomen patiënten wordt 10% daarna verwezen naar verpleeghuizen, revalidatiecentra of
psychiatrische ziekenhuizen. In ruim 80% van de gevallen van THL gaat het om een licht hersenletsel en is de prognose gunstig. Bij het merendeel zijn de gevolgen van tijdelijke aard en is er sprake van goed herstel binnen drie maanden.
