Thema 3.3

Question 1

geschiedenis van het geheugen

Answer 1

Tot aan de jaren 60 werd het geheugen gezien als min of meer één entiteit. Sindsdien heeft het geheugenonderzoek een steeds langere lijst uitsplitsingen opgeleverd.

Question 2

aspecten waarin geheugen is op te delen

Answer 2

• Tijd. Sensorische geheugen, werkgeheugen/kortetermijngeheugen (KTG) en LTG
• Het soort informatie dat wordt opgeslagen en de manier waarop het onthouden hiervan getest wordt. (declaratief/niet-declaratief geheugen, expliciet/impliciet)

Question 3

declaratief v.s. niet-declaratief geheugen

Answer 3

• Declaratief geheugen bestaat uit alle herinneringen die bewust worden opgeroepen en geverbaliseerd (het weten wat er gebeurd is)
• Niet-declaratief geheugen bestaat uit de herinneringen die niet geverbaliseerd worden maar wel het gedrag beïnvloeden (het weten hoe we iets moeten doen).

Question 4

Priming

Answer 4

De neiging om een waarneming of actie gemakkelijker en sneller te kunnen verrichten als die herhaalt wat net gedaan is. Negatieve priming = actie níet herhalen

Question 5

werkgeheugen en model van Baddeley

Answer 5

Volgens Baddeley is het werkgeheugen te vergelijken met een werkruimte waarin bewerkingen op informatie worden uitgevoerd en de resultaten daarvan tijdelijk worden ‘geparkeerd’. Het uitvoeren en op elkaar afstemmen van de bewerkingen gebeurt in de central executive, de tijdelijke opslag zou gebeuren in modaliteitspecifieke buffers:
* Fonologische lus. Verbale informatie wordt (3s) vastgehouden door herhaling.
* Visueel-ruimtelijk kladblok. Visuele informatie (4 elementen) wordt hier tijdelijk vastgehouden
* Episodische buffer. Een opslagsysteem waarin meerdere aspecten van gebeurtenissen (4 elementen) multidimensionaal bewaard blijven. Deze buffer heeft een sterke verbinding met het LTG en functioneert als schakel tussen werkgeheugen en LTG

Question 6

Elaboratie

Answer 6

Een belangrijke factor bij de opslag in het LTG is de diepte van verwerking. Elaboratie is de beste strategie om iets te leren. Het bewust zo veel mogelijk associaties vormen bij wat geleerd moet worden (b.v. een code onthouden door geboortedatum)

Question 7

drie factoren die bepalen of informatie later herinnerd wordt

Answer 7

• Hoe goed informatie is opgeslagen.
• Retentie-interval (de tijd tussen opslag en test) slapen lijkt retentie te bevorderen
• Het soort test (waarbij specifieke informatie opgeroepen wordt en anderen geblokkeerd)

Question 8

Chunking

Answer 8

Manier van informatie opslaan in groeperingen. B.v. 7 getallen gezamenlijk maken tot één eenheid aan informatie.

Question 9

Cue

Answer 9

Een stukje informatie dat specifiek geassocieerd is met de herinnering waarnaar
wordt gezocht en dat gebruikt wordt om het geheugen te doorzoeken.

Question 10

Vrije reproductie

Answer 10

Er wordt geen enkele cue aangeboden.

Question 11

Herkenningstaken

Answer 11

Er wordt een woord of plaatje getoond die of als eerder geleerd of als nieuw moet worden bestempeld. Herkennen lijken we op twee manieren te doen
* Recollectie (proberen ons te herinneren hoe we geleerd hebben)
* Familiariteit (ons baseren op een gevoel van bekendheid, meest dominant).

Question 12

Interferentietheorie van vergeten

Answer 12

Het feit dat we meer herkennen dan we kunnen reproduceren, betekent dat informatie die vergeten lijkt er vaak nog wel zit. Herinneringen worden met de tijd moeilijker bereikbaar doordat we nieuwe herinneringen vormen die erop lijken

Question 13

Vervalhypothese

Answer 13

Een alternatieve theorie van vergeten is dat herinneringen verdwijnen doordat ze uit elkaar vallen of overschreven worden

Question 14

Overeenkomsten niet-declaratief LTG

Answer 14

Het niet-declaratief LTG bestaat uit in ieder geval klassiek en operant conditioneren, het leren van vaardigheden en priming. Overeenkomsten daartussen:
* Alle drie de vormen zijn vrij inflexibel en specifiek.
* Conditioneren en vaardigheden leren lijken daarnaast vrij ongevoelig voor vergeten (priming niet)
* Alle vormen lijken behouden in het amnestisch syndroom.

Question 15

Procedureel geheugen

Answer 15

Het prototype niet-declaratief geheugen. Dit bestaat uit motorische, perceptuele en cognitieve vaardigheden. Deze vaardigheden zijn meestal gevormd na lange training. Wat precies geleerd is kan meestal niet geverbaliseerd worden.

Question 16

repetitie v.s. semantische priming

Answer 16

Repetitiepriming. Het verschijnsel dat bij letterlijke herhaling van een stimulus mensen er sneller op reageren
Semantische priming bestaat eruit dat mensen woorden of plaatjes sneller herkennen wanneer kort ervoor een begrip werd gepresenteerd dat eraan verwant is

Question 17

correlatie objectieve en subjectieve klachten is laag

Answer 17

De correlatie tussen subjectieve klachten en objectief vastgestelde geheugenstoornissen is verrassend laag. Dit heeft verscheidene oorzaken:
* De face validity van geheugenproblemen is hoog, geheugenklachten kunnen het gevolg zijn van een groot aantal onderliggende cognitieve disfuncties die niet als zodanig worden herkend, en ook allerlei persoonlijkheidsfactoren, stemmingsproblemen of een gebrek aan motivatie
* Omgekeerd kunnen mensen met geobjectiveerde geheugenstoornissen soms geen of weinig klachten ervaren.

Question 18

Amnesie

Answer 18

Bij geheugenstoornissen die met neuropsychologisch onderzoek kunnen worden geobjectiveerd, spreken we van amnesie.

Question 19

anterograde v.s. reterograde amnesie

Answer 19

Anterograde amnesie. Een stoornis in het bewust opslaan van informatie in het langetermijngeheugen
Retrograde amnesie. Het verlies van herinneringen van voor de
hersenbeschadiging.
Het is nog steeds de vraag of er primair sprake is van een stoornis in de opslag (consolidatie), het opdiepen van informatie of van abnormaal snel vergeten. Het lijkt door beide te komen. De mediale temporale structuren en de hypocampus hebben moeite met de bindingen (dus opslag) en het hippocampale circuit heeft moeite met terughalen van informatie.

Question 20

wet van Ribot

Answer 20

Bij retrograde amnesie worden de recentere herinneringen snel weer vergeten, oudste herinneringen blijven bewaard. Retrograde amnesie kent een temporele gradiënt. Dit betekent dat de oudste herinneringen het snelst terugkomen.

Question 21

Dynamische associaties

Answer 21

Een term van Ribot. Elementen van een herinnering kunnen ook onderdeel zijn van andere herinneringen. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om na te denken

Question 22

Metabolisme

Answer 22

Volgens Ribot de fysiologische basis voor het bewaren van herinneringen in de cortex

Question 23

Wet van teruggang (regressie)

Answer 23

Een wet die te relateren is aan het idee van dissolutie: uitval verloopt in de omgekeerde volgorde waarin kennis is aangeleerd.

Question 24

Hypermnesie

Answer 24

Een term van Ribot waarbij hij dacht aan een versterking van de geheugenwerking door een bepaald proces. B.v. bij bijnadoodervaringen of gebruik van middelen zoals opium. Dit is ook het deja-vugevoel wat Ribot opvatte als soort hallucinatie.

Question 25

Posttraumatische amnesie PTA

Answer 25

Verwijst naar een voorbijgaande periode waarin de patiënt gedesoriënteerd is in tijd, plaats en persoon. De duur van deze periode is indicatief voor de ernst van het letsel en cognitief herstel.

Question 26

Transient global amnesia (TGA)

Answer 26

Een voorbijgaande amnesie waarbij plots sprake is van een amnestische periode, die enkele minuten tot uren kan duren. Patiënten zijn vaak van middelbare leeftijd of ouder en zijn vaak verward, maar de persoonlijke identiteit blijft bewaard. In tegenstelling tot PTA ligt aan TGA geen traumatisch hersenletsel ten grondslag, maar is de etiologie divers. In een klein deel van de patiënten blijkt epilepsie onderliggend te zijn. In dat geval spreekt men van transient epileptic amnesia (TEA). Mensen die eerder TGA of TEA hebben meegemaakt hebben hoger risico op herhaling.

Question 27

stoornis in semantisch geheugen

Answer 27

Specifieke stoornissen in het semantisch geheugen treden met name op bij patiënten met semantische dementie of gevorderde alzheimer, maar ook bij herpes simplex encefalitis.

Question 28

Stoornis in impliciet geheugen

Answer 28

Het impliciete geheugen is over het algemeen relatief intact in amnestische patiënten. Bij andere neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson of Huntington, worden juist stoornissen in onderdelen van het impliciete geheugen vastgesteld.

Question 29

Psychogene amnesia

Answer 29

Aan een periode van plotse verwardheid en geheugenstoornis kunnen ook psychologische, niet-organische oorzaken ten grondslag liggen. Aan een psychogene amnesie (fugue) gaat veelal een langdurige periode met een grote mate van stress en depressieve stemming vooraf of een
traumatische gebeurtenissen. Hoe stress psychogene amnesie kan veroorzaken blijft vooralsnog onduidelijk.

Question 30

Plek van werkgeheugen in het brein

Answer 30

Het werkgeheugen wordt traditioneel geassocieerd met de dorsolaterale prefrontale schors. In imaging studies is gebleken dat ook posterieure gebieden betrokken zijn. Het lijkt erop alsof een waarneming daar actief gehouden wordt waar hij verwerkt wordt. In de sensorische gebieden zouden dan representaties actief blijven met hulp van de prefrontale cortex.