Slag og flog

Question 1

Hvaða einkenni koma fram við skemmd í hægra heilahveli?

Answer 1

Mismikil lömun í vinstri líkamshelming
Skyntruflanir í vinstri líkamshelming
Sjónsviðsskerðing
Gaumstol
Verkstol
Þvoglumæli
Mál yfirleitt í lagi
Óraunsæi varðandi eigin líkamlega getu

Question 2

Hvaða einkenni koma fram við skemmd í vinstra heilahveli?

Answer 2

Mismikil lömun í hægri líkamshelming
Skyntruflanir í hægri líkamshelming
Sjónsviðsskerðing
Málstol
Verkstol
Þvoglumæli

Question 3

Hver er önnur algengasta orsök fötlunar einstaklinga í Evrópu?

Answer 3

Stroke

Question 4

Hversu hátt hlutfall einstaklinga fá stroke á lífsleiðinni?

Answer 4

1/4

Question 5

Af þeim sem fá stroke, hvað fær há % blóðþurrðarslag?

Answer 5

87%

Question 6

Nefndu breytanlega áhættuþætti stróks:

Answer 6

Hækkaður blóðþrýstingur
Hækkaðar blóðfitur
Offita
Sykursýki
Vanstarfsemi nýrna
Óheilsusamlegt líferni

Question 7

Rétt eða rangt? Of mikill eða of lítill svefn er tengdur aukinni áhættu á stróki.

Answer 7

Rétt

Question 8

Hverjir eru mikilvægustu breytanlegu áhættuþættir stróks?

Answer 8

1. Of hár blóðþrýstingur
2. Reykingar
3. Blóðfitur
4. Afib

Question 9

Hverjir eru óbreytanlegu áhættuþættirnir fyrir stróki?

Answer 9

Aldur (>55 ára)
Kyn (karlar)
Kynþáttur (svartir)
Ættarsaga
Fyrri saga um heilablóðfall

Question 10

Hvað standa TIA (transient ischemic attack) einkenni lengi yfir?

Answer 10

ca. 80% þeirra standa einungis yfir í 7-10 mínútur

Question 11

Einstaklingur sem hefur upplifað 1 eða fl TIA köst er 9x líklegri til þess að fá _______

Answer 11

strók

Question 12

Hver eru 2 helstu markmiðin í bráðameðferð stróks?

Answer 12

1. Hindra frekari skaða á heilavef (með því að opna stífluðu æðina)
2. Fyrirbyggja fylgikvilla

Question 13

Við dæmigert strók má reikna með að heilinn eldist um __ ár

Answer 13

36 ár

Question 14

Hvað er drepkjarni í stróki?

Answer 14

Óafturkræfur skaði í kjarna blóðþurrðarsvæðisins.

Question 15

Hvað er penumbra í stróki?

Answer 15

Jaðarsvæði í kringum kjarna blóðþurrðarsvæðisins.

Question 16

Reiknað er með að sjá versnun hjá um __% allra stróksjúklinga fyrstu 24 klst.

Answer 16

30%

Question 17

Nefndu 2 leiðir til þess að opna stíflaða heilaæð og koma á blóðflæði:

Answer 17

1. Blóðsegaleysandi lyf
2. Blóðsegabrottnám

Question 18

Gefa á blóðsegaleysandi lyf innan __-__klst eftir upphaf fyrstu strókeinkenna.

Answer 18

3-4,5 klst

Question 19

Í hverju felst verklag við móttöku sjúklinga sem hafa fengið slag?

Answer 19

• Taugaskoðun
• Mæling lífsmarka, eftirlit með hjartastarfsemi (cardiac monitoring)
• Hreyfing/hagræðing í rúmi
• Næringar- og vökvaþörf
• Skimun fyrir kyngingarerfiðleikum
• Eftirlit með þvagblöðru og meðferð við þvagleka
• Mat á hættu á legusárum
• Mat á vistmunalegu ástandi og talgetu/talskilningi
• Mat á því hvort um er að ræða sjónsviðstap
• Góð upplýsingagjöf til fjölskyldu/umönnunaraðila

Question 20

Hvað má aldrei gefa fólki með heilablóðfall?

Answer 20

glúkósu!!!

Question 21

Hvernig fæði má slagsjúklingur fá þar til kyngingarskimun hefur verið framkvæmd?

Answer 21

Sjúklingur þarf að vera fastandi!!!

Question 22

Hitahækkun um 1°C eykur dánarlíkur slagsjúklinga um __%

Answer 22

30%

Question 23

Hvernig hljóðar FeSS verkferlið?

Answer 23

Notkun skýrra verkferla í hjúkrun varðandi eftirlit og meðferð á hækkuðum líkamshita, blóðsykri og kyngingarerfiðleikum fyrstu 3 sólarhringana eftir heilaslag, dregur úr dauðsföllum og varanlegri fötlun.

Question 24

Hvað felur dysphagia í sér?

Answer 24

Felur í sér erfiðleika við að flytja fæðu frá munni og niður í maga

Question 25

Slagsjúklingar með dysphagiu eru x3 líklegri til að fá _________ heldur en þeir sem eru ekki með dysphagiu

Answer 25

lungnabólgu

Question 26

Hver eru 3 stig kyngingar?

Answer 26

Munnstig Kokstig Vélindastig

Question 27

Nefndu klínísk viðvörunarmerki sem benda til dysphagiu

Answer 27

Munnvatnsleki Andlitslömun Safnar mat í munni Erfiðleikar við að tyggja Rám rödd eða hæsi Tárast á meðan er að borða Hóstar eða svelgist á Hækkun á líkamshita Neitar að borða (hræðsla) Munnþurrkur

Question 28

Hvenær á að framkvæma kyngingarskimun?

Answer 28

- Innan 24 klst frá innlögn - ALLTAF áður en sjúklingur fær mat/drykk/lyf po - Fyrir hverja máltíð fyrstu 3 daga - Daglegt mat í viku

Question 29

Hvernig er klínísk nálgun til að koma í veg fyrir fylgikvilla dysphagiu?

Answer 29

- Skimun - Viðeigandi áferð á fæði - Munnhreinsun - Næringarmat

Question 30

Hverjar eru 2 leiðir til sondumötunar?

Answer 30

1. Nasogastric sonda 2. PEG sonda

Question 31

Hvað er gaumstol?

Answer 31

Spatial neglegt. Gaumstol vísar til erfiðleika eða vanmáttar heilaskaðaðra sjúklinga til þess að bregðast við, átta sig á eða gera sér grein fyrir áreitum frá gagnstæðri hlið við heilaskemmd án þess að einkenni verði skýrð með lömun eða skyntruflun.

Question 32

Hvað er flog?

Answer 32

Skyndileg tímabundin truflun í rafkerfi heilans sem kemur fyrir oftar en einu sinni.

Question 33

Í meira en ___% tilvika finnst engin orsök (ideopathic) fyrir flogi

Answer 33

50%

Question 34

Hverjir eru 3 meginflokkar floga?

Answer 34

1. Altæk flog 2. Staðbundin flog 3. Störuflog

Question 35

Rétt eða rangt? Öll flog eru krampaflog

Answer 35

rangt

Question 36

Hvað er: pre-ictal? ictal? post-ictal?

Answer 36

Pre-ictal: tíminn fyrir flog Ictal: flogið sjálft Post-ictal: tíminn eftir flog sem varir þar til sjúklingur nær fullri meðvitund

Question 37

Hvað einkennir einföld staðbundin flog?

Answer 37

Meðvitund tapast EKKI! Sjúklingur man eftir floginu!

Question 38

Hvað einkennir fjölþætt staðbundin flog?

Answer 38

Meðvitund tapast að hluta til eða alveg. Sjúklingur man eitthvað en ekki allt.

Question 39

Hvað einkennir staðbundin flog sem verða altæk flog?

Answer 39

Byrjar sem einföld eða fjölþætt staðbundin flog en breiðast út til alls heilans. Sumir stífna upp skyndilega og detta.

Question 40

Hvað einkennir störuflog og hvað vara þau lengi?

Answer 40

Viðkomandi missir meðvitund án þess að detta. Starir fram fyrir sig, sjáöldur víkka. Síðan kemst hann til meðvitundar á ný og tekur þá gjarnan upp fyrri iðju eins og ekkert hafi í skorist. Þessi flog vara stutt, oft nokkrar sekúndur.

Question 41

Hvað er status epilepticus?

Answer 41

síflog