Ógleði og uppköst, cancer cachexia, aðstandendur krabbameinssjúklinga

Question 1

Hvort er algengara, veldur meiri vandlíðan og er erfiðara að meðhöndla: ógleði eða uppköst?

Answer 1

Ógleði!

Question 2

Hverjar eru orsakir ógleði/uppkasta hjá krabbameinssjúklingum?

Answer 2

Krabbameinslyf
Geislameðferð
Krabbameinsskurðaðgerð
Krabbamein

Question 3

Hverjar eru afleiðingar ógleði/uppkasta hjá krabbameinssjúklingum?

Answer 3

Vökva- og elektrólýtatruflanir
Þurrkur
Lystarleysi
Þyngdartap
Kvíðaógleði
Hægðatregða
Innlagnir
Seinkar meðferð

Question 4

Hvernig eru skilgreiningarnar á krabbameinslyfjatengdri ógleði?

Answer 4

Bráð: 0-24 klst frá lyfjagjöf
Síðkomin: eftir 24 klst frá lyfjagjöf
Fyrirfram: skilyrt svörun/fyrri reynsla
Gegnumbrots einkenni: innan 4 daga
Erfið/óviðráðanleg: þrátt fyrir föst lyf og pn lyf

Question 5

Hvernig er best að koma í veg fyrir fyrirfram (anticipatory) ógleði?

Answer 5

Með því að veita sem besta mögulegu velgjuvarnarmeðferð frá upphafi.
Atferlismeðferð
Benzódíazepín lyf

Question 6

Hvað er cancer cachexia?

Answer 6

Kröm

Question 7

Hve há % krabbameinssjúklinga eru með cancer anorexia (lystarleysi) við greiningu?

Answer 7

40%

Question 8

Hvað getur cancer anorexia valdið?

Answer 8

Þyngdartapi
Vöðvarýrnun
Vannæringu
Cachexiu

Question 9

Hvað er oft fyrst einkennið um krabbamein?

Answer 9

Þyngdartap

Question 10

Hjá hvaða krabbameinum er þyngdartap algengast?

Answer 10

Krabbameinum í meltingarvegi og lungnakrabbameinum

Question 11

Hvernig lýsir cancer cachexia sér?

Answer 11

Sambland af:
lystarleysi
minnkaðri fæðuinntekt
ósjálfráðu þyngdartapi
óeðlilegum orku- og efnaskiptum

Question 12

Hvað einkennist cancer cachexia af?

Answer 12

Einkennist af viðvarandi og stöðugri vöðvarýrnun

Question 13

Í hvaða 3 stig skiptist cancer cachexia í?

Answer 13

Pre-cachexia
Cachexia
Refractory cachexia

Question 14

Hverjar eru afleiðingar cachexiu?

Answer 14

• Auknar líkur á fylgikvillum tengdum meðferð
• Verri svörun við meðferð
• Styttir lífslíkur
• Lengri sjúkrahúslega
• Skerðing á lífsgæðum (QOL)

Question 15

Hver er meðferðin við anorexiu-cachexiu?

Answer 15

1. Auka fæðuinntöku
2. Minnka orkunotkun

Question 16

Hverjir eru “the hidden patient”

Answer 16

Aðstandendur

Question 17

Hverjar eru þarfir aðstandenda sjúklinga með krabbamein?

Answer 17

Tilfinningalegar
Félagslegar
Vitsmunalegar
Andlegar
Praktískar
Líkamlegar

Question 18

Óánægja aðstandenda beinist oft að:

Answer 18

Ónógri þátttöku
Lélegum samskiptum
Skorti á upplýsingum
Skorti á tilfinningalegum stuðningi
Útskriftum sjúklinga

Question 19

Hvaða módel eru viðurkennd af ICN sem eitt af leiðandi módelum fyrir fjölskylduhjúkrun?

Answer 19

CFAM (Calgary Family Assessment Model)
CFIM (Calgary Family Intervention Model)

Question 20

Hvaða tæki notar CFAM módelið?

Answer 20

Samtal
Fjölskyldutré (genogram)
Tengslakort (ecomap)

Question 21

Hvað kallast styttri útgáfa CFAM módelsins?

Answer 21

15. mínútna samtalið

Question 22

Hver eru 5 lykilatriði 15. mínútna samtalsins?

Answer 22

1. Framkoma
2. Meðferðarsamtal
3. Fjölskyldutré og tengslakort
4. Meðferðarspurningar
5. Benda á styrkleika