Krabbameinslyfjameðferð og geislameðferð Flashcards
Hvert er markmið krabbameinslyfjameðferðar?
Lækna
Lengja líf
Líkna
Líkna eingöngu/einkennameðferð
Hvað þýðir neoadjuvant?
fyrir skurðaðgerð
hvað þýðir adjuvant?
eftir skurðaðgerð
hvað þýðir allo þegar kemur að beinmergs- eða stofnfrumuígræðslu?
viðkomandi fær stofnfrumur úr gjafa
hvað þýðir auto þegar kemur að beinmergs- eða stofnfrumuígræðslu?
viðkomandi fær sínar eigin stofnfrumur til baka
Nefndu 4 dæmi um krabbameinslyfjaflokka
- Cytotoxic lyf / cytostatica (frumudrepandi/hemjandi)
- Líftæknilyf
- Ónæmisörvandi lyf og marksækin lyf
- Andhormónalyf
Nefndu 4 dæmi um krabbameinslyfjaflokka
- Cytotoxic lyf / cytostatica (frumudrepandi/hemjandi)
- Líftæknilyf
- Ónæmisörvandi lyf og marksækin lyf
- Andhormónalyf
Hvaða krabbameinslyfjaflokkur er algengastur og hvernig virkar hann?
Cytotoxic lyf. Þau hafa áhrif á frumuhringinn og verka mest á frumur sem eru í hraðri skiptingu.
Í hvaða 2 meginflokka skiptast cytotoxic lyf?
Hringsérhæfð lyf og hringósérhæfð lyf
Hvernig má gefa frumuhemjandi lyf?
- IV
- PO
- SC
- IM
- Intra-arterial
- Intrathecal
- Intraperitoneal
- Intrapleural
- Intravesicular
- Topical
Hvað skiptir máli við meðhöndlun og gjöf krabbameinslyfja?
- Að beita varúðar við blöndun, lyfjagjafir.
- Varúð við úrgang sjúklings í 48 klst.
- Nota hanska, sloppa, (maska og gleraugu).
Hvað skiptir máli að tryggja við meðhöndlun og gjöf krabbameinslyfja (m.t.t. þess að þetta er high-risk aðgerð)?
- Tryggja 6R, samlestur fyrirmæla og lyfja og kennitölu
- Þekkja lyfin og aukaverkanir
- Öruggar æðar
- Fylgjast stöðugt með innrennsli lyfja
Aukaverkanir frumuhemjandi lyfja fara eftir…
… lyfjategund, lyfjaskammti og ástandi sjúklings
Nefndu dæmi um akút (<klst-24klst) aukaverkanir frumuhemjandi lyfja
- Ofnæmi/ofurnæmi
- Æðabólga (ef IV)
- Ógleði, uppköst
- Niðurgangur
- Tumor lysis
- Blæðandi cystit
Nefndu dæmi um snemmkomnar (daga-vikur) aukaverkanir frumuhemjandi lyfja
- Þreyta
- Beinmergsbæling
- Slímhúðarbólga
- Húðáhrif
- Hægðatregða
- Niðurgangur
- Ógleði
- Lystarleysi
- Tíðarhvörf
- Hármissir
- Nýrnabilun
- Úttaugaskaði, skyntruflanir
Nefndu dæmi um síðkomnar (mán-ár) aukaverkanir frumuhemjandi lyfja
- Hjartaáhrif
- Lungnafibrosa
- Ljósnæmi í húð
- Ófrjósemi
- Heyrnatap
- Krabbamein
- Langvinn þreyta
- Minnisleysi
- Taugaverkir
Við hvaða krabbameini er AC-T lyfjakúr notaður og fyrir hvað stendur það?
Notað við brjóstakrabbameini.
A=Adriamycin
C=Cyclophosamið
T=Palclitacel (Taxol)
Við hvaða krabbameini er FOLFIRI lyfjakúr notaður og hverjar eru helstu aukaverkanir hans?
Notað við ristilkrabbameini.
- Munnsár
- Niðurgangur
- Sýking
- Blæðing
- Marblettir
- Blóðleysi
- Þreyta
- Ógleði
- Hármissir
Með hvernig krabbamein eru 70% sjúklinganna sem fara í geislameðferð á Geislameðferðardeild LSH?
Brjósta-, blöðruháls- eða lungnakrabbamein.
Hverjar eru almennar aukaverkanir geislameðferðar?
- Flestar eru frá húð og slímhúð (staðbundið)
- Þreyta og framtaksleysi
Hverjar eru bráðar aukaverkanir geislameðferðar og hvenær ná þær hámarki?
- Ógleði og uppköst vegna geisla á heila
- Húðroði
- Hármissir
- Sveppasýking í húð
- Kyngingarerfiðleikar
- Slímhúðarbólga
- Niðurgangur
- Þvagfærasýkingar
Ná hámarki 2 vikum frá lokum meðferðar!
Hverjar eru síðbúnar aukaverkanir geislameðferðar og hvenær ná þær hámarki?
- Krónískur munnþurrkur
- Örvefsmyndun
- Hjartabilun
- Drep í heila
- Minnistruflanir
- Langvarandi niðurgangur
Ná hámarki eftir 1-2 ár!
Hver gæti hjúkrunarmeðferð verið hjá sjúklingi sem hefur fengið geislameðferð á brjóst eftir fleygskurð?
- Meta líðan og einkenni
- Einkennameðferð
- DT-mat og þörf á þjónustu
- Fræðsla
- Stuðningur
- Leiðbeiningar
Hver er hjúkrunarmeðferðin við hjúkrunargreiningunni veikluð húð t. geislameðferð?
- Eftirlit með húð og fræða
- Forðast allt sem ertir húðina!
- Forðast að þvo merkingar af húð
- Fylgjast með húð á geislareit
- Nota mildar húðvörur, forðast plástra/lím og ertandi efni
- Má nota milt rakakrem (en ekki 4 tímum fyrir geislana)
- Forðast sólarljós og ljósaböð, nota sólarvörn
- Nota mjúk föt (bómull) næst sér, ekkert sem þrengir að
- Fara í sturtu frekar en bað, þerra svæði (ekki nudda/þurrka)
- Ekki raka hár innan svæðis (í holhönd)
Hvaða áhrif hefur geislameðferð á húð?
- Roði
- Bólga
- Þurrkur
- Kláði
- Sár
Hver er ávinningur markvissar einkennaskimunar?
- Getur dregið úr einkennabyrði
- Getur dregið úr tilvist, fjölda og alvarleika einkenna
- Getur komið í veg fyrir að ný einkenni komi
- Getur auðveldað sjúklingi að fylgja meðferð
- Getur dregið úr álagi á aðstandendum
- Getur dregið úr komum á BMT
- Getur bætt lífshorfur
Hvað er DT skimunartækið?
Distress Thermometer. Mat á vanlíða.
Hvað eru mikilvægar forsendur góðrar einkennameðferðar?
Markviss skimun og einkennamat!
