Gigtarsjúkdómar

Question 1

Hvaða gigtarsjúkdómar eru bólgusjúkdómar?

Answer 1

Iktsýki
Rauðir úlfar (lupus)
Fjölvöðvagigt/fjölvöðvabólga
Hryggikt
Psoreasisikt
Æðabólgur (vaskulitar)
Barnaliðagigt

Question 2

Hvað veldur einkennum hjá bólgusjúkdómum?

Answer 2

Sjálfsónæmissjúkdómar
Ónæmiskerfið les bandvef sem utanaðkomandi mótefnavaka
Bólgur og stirðleiki í liðum
Bólgur eyða upp brjóski og að lokum beinum.
Beineyðing/úrátur →varanlegar liðskemmdir

Question 3

Hvaða 4 greiningarskilmerki þarf til að greinast með gigtarsjúkdóm?

Answer 3

1. Morgunstífleiki ≥1 klst
2. Liðbólga í ≥3 liðum á sama tíma
3. Liðbólga í handarliðum
4. Samhverfar liðbólgur

Question 4

Hver er hefðbundin upphafslyfjameðferð við iktsýki?

Answer 4

• Metotrexat
• Sterar
• Bólgueyðandi lyf
• Líftæknilyf

Question 5

Hver er meðferðin við iktsýki?

Answer 5

• Lyfjameðferð
• Verkjastjórnun
• Sjúkraþjálfun
• Iðjuþjálfun
• Fræðsla
• Hvíld
• Skurðaðgerðir

Question 6

Hverju á meðferð við iktsýki að skila?

Answer 6

• Hamla framgangi sjúkdóms
• Sjúklingurinn haldi getu til starfs og athafna
• Sjúklingurinn nái að halda þeim lífsgæðum sem hann óskar eftir
• Sjúklingurinn nái að taka ábyrgð á meðferð og eigin heilsu
• Fræðsluþarfir séu uppfylltar

Question 7

Hverjir eru áhættuhópar líftæknilyfjameðferðar?

Answer 7

Aldraðir - hjartabilun
Ófrískar konur - áhættumeðganga
Stuðboltar - áfengi og hækkuð lifrarpróf
Börn og unglingar

Question 8

Hvað eru rauðir úlfar og hvernig lýsir sjúkdómurinn sér?

Answer 8

Fjölkerfasjúkdómur
Getur verið lífshættulegur sjúkdómur
Liðeinkenni
Breytingar á blóðmynd
Kemur í köstum
Algengari hjá konum

Question 9

Hjá hverjum greinist vefjagigt helst?

Answer 9

Hjá konum 18-50 ára

Question 10

Hver er meðferðin við vefjagigt?

Answer 10

• Lyf (verkir og svefn)
• Finna jafnvægi milli hvíldar og virkni
• Forðast álagssveiflur í daglegu lífi
• Lífsstílbreytingar
• Hugræn atferlismeðferð
• Sjúkraþjálfun/líkamshreyfing