Bráð krabbameinstengd vandamál

Question 1

Hverjir eru helstu flokkar bráðra vandamála vegna krabbameins?

Answer 1

1. Þrýstingur æxlis á líffæri
2. Efnaskiptaleg
3. Skert ónæmiskerfi og blóðmeinafræðileg vandamál

Question 2

Hvað er superior vena cava syndrome?
Hjá hvaða sjúklingum birtist það oft?

Answer 2

Það er heilkenni vegna lokunar eða þrengsla á efri holæð.
Oft hjá krabbameinssjúklingum.

Question 3

Hvað er SCLC?

Answer 3

small cell lung cancer

Question 4

Hvað einkennir Superior vena cava syndrome (SVCS) og hver er orsök þess?

Answer 4

• Þrýstingur á eða í meginbláæð líkamans
• Orsakast oft af lungnakrabbameini

Question 5

Í hverju felst hjúkrunarmeðferð við superior vena cava syndrome (SVCS)?

Answer 5

• Hækka höfðalag
• Gefa súrefni
• Tryggja opinn öndunarveg
• Einkennameðferð:
  verkjalyf
  sterar
  þvagræsilyf
  blóðþynning (ef tappi)
• Fræðsla og stuðningur

Question 6

Hver eru einkenni superior vena cava syndrome (SVCS)?

Answer 6

• Bjúgur í andliti og hálsi
• Þandar hálsæðar
• Brjóstverkur
• Höfuðverkur
• Andþyngsli
• Hósti
• Mæði
• Hæsi

Question 7

Nefndu dæmi um hjúkrunargreiningar fyrir superior vena cava syndrome (SVCS)

Answer 7

• Ófullnægjandi öndun
• Minnkað útfall hjarta
• Breyting á flæði til vefja
• Kvíði
• Verkir
• Magnleysi/þreyta

Question 8

Hvað er spinal cord compression (SCC)?

Answer 8

Æxlisþrýstingur á mænu eða mænutaugar.
Oftast meinvörp en getur líka verið beinn innvöxtur æxlis.

Question 9

Á hvaða svæðum birtist spinal cord compression (SCC)?

Answer 9

• Oftast á thorax svæði (60-70%)
• Lumbosacral (20-30%)
• Cervical (10%)

Question 10

Hver eru einkenni spinal cord compression (SCC)?

Answer 10

• Staðbundinn bakverkur (>90%)
• Skyntruflanir
• Máttleysi
• Lamanir
• Truflun á hægðum/þvaglátum
  EINKENNI FARA EFTIR STAÐSETNINGU

Question 11

Hvert er algengasta einkenni spinal cord compression (SCC)?

Answer 11

BAKVERKUR

Question 12

Hvernig er spinal cord compression (SCC) greint?

Answer 12

Með MRI segulómun
(RTG, CT)

Question 13

Hvert er markmið meðferðar við spinal cord compression (SCC)?

Answer 13

• Minnka æxli
• Minnka verki
• Viðhalda hreyfigetu

Question 14

Hver er fyrsta meðferð við spinal cord compression (SCC)?

Answer 14

Dexametasone og verkjalyf

Question 15

Hverjar eru mögulegar hjúkrunargreiningar spinal cord compression (SCC)?

Answer 15

• Verkir
• Skert hreyfigeta
• Breyting á skynjun
• Breyting á hægðum/þvaglátum
• Kvíði

Question 16

Hvað er malignangt hypercalcemia (MAH)?

Answer 16

illkynja kalkbæði
Hækkun á S-calcium (>2,5 mmol/L) og jóniserað >1,29 mmol/L

Question 17

Hverjar eru orsakir og áhætta fyrir malignant hypercalcemiu (MAH)?

Answer 17

meinvörp í beinum og mergfrumuæxli

Question 18

Hver er meðferðin við malignant hypercalcemia (MAH)?

Answer 18

• Vökvagjöf
• Bisphosphonöt
• Denosumab
• Dialysis við nýrnabilun
• Taka út lyf sem hækka kalk

Question 19

Hverjar eru mögulegar hjúkrunargreiningar við MAH?

Answer 19

• Breyting á vökva- og elektrólýtabúskap
• Verkir
• Skert sjálfsumönnun
• Hægðatregða
• Ógleði
• Breytt hugsanaferli
• Hætta á skaða
• Breyting á næringu: ógleði, lystarleysi

Question 20

Í hverju felst hjúkrun við MAH?

Answer 20

• Tryggja öryggi
• Vökva- og lyfjagjöf
• Eftirlit með vökvajafnvægi
• Líkamsmat
• Einkennamat
• Einkennameðferð
• Fræðsla

Question 21

Hvað er tumor lysis syndrom (TLS) og hvernig lýsir það sér?

Answer 21

Æxlislýsuheilkenni.
Niðurbrot æxlisfrumna og losun innanfrumuefna út í blóð:
- Hækkun á þvagsýru, fosfötum, kalíum
- Lækkun á kalki

Question 22

Hverjar eru orsakir TLS?

Answer 22

• Stór æxli og hröð frumuskipting
• Krabbameinslyfjameðferð

Question 22

Hverjar eru orsakir TLS?

Answer 22

• Stór æxli og hröð frumuskipting
• Krabbameinslyfjameðferð

Question 23

Hverju líkjast einkenni TLS?

Answer 23

nýrnabilun

Question 24

Hvaða lyf kemur í veg fyrir þvagsýrumyndun?

Answer 24

Apurin

Question 25

Hver er algengasta losttegundin hjá krabbameinssjúklingum?

Answer 25

Sýkingalost / sepsis

Question 26

Krabbameinssjúklingar eru í tífalt meiri áhættu á ______ en aðrir sjúklingar

Answer 26

sepsis

Question 27

Hverjar eru orsakir/áhættur fyrir sepsis?

Answer 27

- Neutropenia - Bakteríur

Question 28

Hversu há % sjúklinga með neutropenískan hita fá sepsis?

Answer 28

>50%

Question 29

Nefndu 3 gerðir illkynja vökvasöfnunar

Answer 29

- Pleural effusion - Pericardial effusion - Peritoneal effusion (ascites)

Question 30

Hvað er pleural effusion?

Answer 30

Vökvasöfnun í fleiðruholi

Question 31

Hver eru einkenni pleural effusion?

Answer 31

Mikil mæði Hósti Brjóstverkur Hiti ef sýking Öndunarbilun

Question 32

Hver er oftast orsök pleural effusion?

Answer 32

Lungnakrabbamein eða meinvörp

Question 33

Hver er meðferðin við pleural effusion?

Answer 33

- Súrefni - Hátt undir höfði - Aftöppun - Dren - Pleurodesis (lyf í fleiðruholið) - Morfín - Róandi lyf

Question 34

Hvað er pericardial effusion (cardiac tamponade)?

Answer 34

Vökvasöfnun í gollurshúsi

Question 35

Hverjar eru orsakir pericardial effusion?

Answer 35

Krabbamein Sýkingar Hjartaáfall

Question 36

Hver eru einkenni pericardial effusion?

Answer 36

Mæði Andþyngsli Hósti Brjóstverkur

Question 37

Hvernig er pericardial effusion greint?

Answer 37

Hjartaómun

Question 38

Hver er helsta meðferðin við pericardial effusion?

Answer 38

- Aftöppun - Krabbameinslyf

Question 39

Hvað er peritoneal effusion (ascites)?

Answer 39

Illkynja vökvasöfnun í lífhimnuholrúmið.

Question 40

Hvað orsakar peritoneal effusion?

Answer 40

Krabbamein (í eggjastokkum 30%)

Question 41

Hver eru einkenni peritoneal effusion?

Answer 41

Þaninn kviður Þyngdaraukning Þrýstingur Verkir Mæði Hægðatregða Tíð þvaglát Ógleði/uppköst

Question 42

Hver er meðferðin við peritoneal effusion?

Answer 42

Aftöppun Krabbameinslyf Þvagræsilyf