Bráð krabbameinstengd vandamál Flashcards
Hverjir eru helstu flokkar bráðra vandamála vegna krabbameins?
- Þrýstingur æxlis á líffæri
- Efnaskiptaleg
- Skert ónæmiskerfi og blóðmeinafræðileg vandamál
Hvað er superior vena cava syndrome?
Hjá hvaða sjúklingum birtist það oft?
Það er heilkenni vegna lokunar eða þrengsla á efri holæð.
Oft hjá krabbameinssjúklingum.
Hvað er SCLC?
small cell lung cancer
Hvað einkennir Superior vena cava syndrome (SVCS) og hver er orsök þess?
- Þrýstingur á eða í meginbláæð líkamans
- Orsakast oft af lungnakrabbameini
Í hverju felst hjúkrunarmeðferð við superior vena cava syndrome (SVCS)?
- Hækka höfðalag
- Gefa súrefni
- Tryggja opinn öndunarveg
- Einkennameðferð:
verkjalyf
sterar
þvagræsilyf
blóðþynning (ef tappi) - Fræðsla og stuðningur
Hver eru einkenni superior vena cava syndrome (SVCS)?
- Bjúgur í andliti og hálsi
- Þandar hálsæðar
- Brjóstverkur
- Höfuðverkur
- Andþyngsli
- Hósti
- Mæði
- Hæsi
Nefndu dæmi um hjúkrunargreiningar fyrir superior vena cava syndrome (SVCS)
- Ófullnægjandi öndun
- Minnkað útfall hjarta
- Breyting á flæði til vefja
- Kvíði
- Verkir
- Magnleysi/þreyta
Hvað er spinal cord compression (SCC)?
Æxlisþrýstingur á mænu eða mænutaugar.
Oftast meinvörp en getur líka verið beinn innvöxtur æxlis.
Á hvaða svæðum birtist spinal cord compression (SCC)?
- Oftast á thorax svæði (60-70%)
- Lumbosacral (20-30%)
- Cervical (10%)
Hver eru einkenni spinal cord compression (SCC)?
- Staðbundinn bakverkur (>90%)
- Skyntruflanir
- Máttleysi
- Lamanir
- Truflun á hægðum/þvaglátum
EINKENNI FARA EFTIR STAÐSETNINGU
Hvert er algengasta einkenni spinal cord compression (SCC)?
BAKVERKUR
Hvernig er spinal cord compression (SCC) greint?
Með MRI segulómun
(RTG, CT)
Hvert er markmið meðferðar við spinal cord compression (SCC)?
- Minnka æxli
- Minnka verki
- Viðhalda hreyfigetu
Hver er fyrsta meðferð við spinal cord compression (SCC)?
Dexametasone og verkjalyf
Hverjar eru mögulegar hjúkrunargreiningar spinal cord compression (SCC)?
- Verkir
- Skert hreyfigeta
- Breyting á skynjun
- Breyting á hægðum/þvaglátum
- Kvíði
Hvað er malignangt hypercalcemia (MAH)?
illkynja kalkbæði
Hækkun á S-calcium (>2,5 mmol/L) og jóniserað >1,29 mmol/L
Hverjar eru orsakir og áhætta fyrir malignant hypercalcemiu (MAH)?
meinvörp í beinum og mergfrumuæxli
Hver er meðferðin við malignant hypercalcemia (MAH)?
- Vökvagjöf
- Bisphosphonöt
- Denosumab
- Dialysis við nýrnabilun
- Taka út lyf sem hækka kalk
Hverjar eru mögulegar hjúkrunargreiningar við MAH?
- Breyting á vökva- og elektrólýtabúskap
- Verkir
- Skert sjálfsumönnun
- Hægðatregða
- Ógleði
- Breytt hugsanaferli
- Hætta á skaða
- Breyting á næringu: ógleði, lystarleysi
Í hverju felst hjúkrun við MAH?
- Tryggja öryggi
- Vökva- og lyfjagjöf
- Eftirlit með vökvajafnvægi
- Líkamsmat
- Einkennamat
- Einkennameðferð
- Fræðsla
Hvað er tumor lysis syndrom (TLS) og hvernig lýsir það sér?
Æxlislýsuheilkenni.
Niðurbrot æxlisfrumna og losun innanfrumuefna út í blóð:
- Hækkun á þvagsýru, fosfötum, kalíum
- Lækkun á kalki
Hverjar eru orsakir TLS?
- Stór æxli og hröð frumuskipting
- Krabbameinslyfjameðferð
Hverjar eru orsakir TLS?
- Stór æxli og hröð frumuskipting
- Krabbameinslyfjameðferð
Hverju líkjast einkenni TLS?
nýrnabilun
Hvaða lyf kemur í veg fyrir þvagsýrumyndun?
Apurin
Hver er algengasta losttegundin hjá krabbameinssjúklingum?
Sýkingalost / sepsis
Krabbameinssjúklingar eru í tífalt meiri áhættu á ______ en aðrir sjúklingar
sepsis
Hverjar eru orsakir/áhættur fyrir sepsis?
- Neutropenia
- Bakteríur
Hversu há % sjúklinga með neutropenískan hita fá sepsis?
> 50%
Nefndu 3 gerðir illkynja vökvasöfnunar
- Pleural effusion
- Pericardial effusion
- Peritoneal effusion (ascites)
Hvað er pleural effusion?
Vökvasöfnun í fleiðruholi
Hver eru einkenni pleural effusion?
Mikil mæði
Hósti
Brjóstverkur
Hiti ef sýking
Öndunarbilun
Hver er oftast orsök pleural effusion?
Lungnakrabbamein eða meinvörp
Hver er meðferðin við pleural effusion?
- Súrefni
- Hátt undir höfði
- Aftöppun
- Dren
- Pleurodesis (lyf í fleiðruholið)
- Morfín
- Róandi lyf
Hvað er pericardial effusion (cardiac tamponade)?
Vökvasöfnun í gollurshúsi
Hverjar eru orsakir pericardial effusion?
Krabbamein
Sýkingar
Hjartaáfall
Hver eru einkenni pericardial effusion?
Mæði
Andþyngsli
Hósti
Brjóstverkur
Hvernig er pericardial effusion greint?
Hjartaómun
Hver er helsta meðferðin við pericardial effusion?
- Aftöppun
- Krabbameinslyf
Hvað er peritoneal effusion (ascites)?
Illkynja vökvasöfnun í lífhimnuholrúmið.
Hvað orsakar peritoneal effusion?
Krabbamein (í eggjastokkum 30%)
Hver eru einkenni peritoneal effusion?
Þaninn kviður
Þyngdaraukning
Þrýstingur
Verkir
Mæði
Hægðatregða
Tíð þvaglát
Ógleði/uppköst
Hver er meðferðin við peritoneal effusion?
Aftöppun
Krabbameinslyf
Þvagræsilyf
