Krabbameinsferlið og krabbameinshjúkrunarfræðin

Question 1

Við hvaða aldur greinist rúmlega helmingur allra krabbameina?

Answer 1

Eftir 65 ára aldur

Question 2

Hversu margir Íslendingar fá krabbamein e-n tímann á lífsleiðinni?

Answer 2

Um þriðjungur

Question 3

Í hvaða krabbameinum eru horfurnar verstar?

Answer 3

Í lungnakrabbameini, briskrabbameini og gallvegameinum

Question 4

Í hvaða krabbameinum eru horfurnar bestar?

Answer 4

Í brjóstakrabbameini og blöðruhálskirtilskrabbameini

Question 5

Í hverju felast 1., 2. og 3. stigs forvarnir í krabbameinsferlinu?

Answer 5

1. stigs forvarnir er það sem við gerum fyrir greiningu s.s. forvarnir, skimun, erfðaráðgjöf.
2. stigs forvarnir er að greina sjúkdóminn.
3. stigs forvarnir er meðferðin.

Question 6

Hvað einkennir sjúklingamiðaða þjónustu (patient centred care)?

Answer 6

• Sjúklingamiðuð
• Sjúklingurinn er í öndvegi
• Örugg
• Árangursrík
• Tímanleg
• Skilvirk
• Jafnræði og virðing fyrir óskum og gildum sjúklings

Question 7

Hvert er markmið krabbameinsmeðferðar?

Answer 7

Að lækna, lengja líf og bæta gæði lífs

Question 8

Hver er skilgreiningin á heilsutengdum lífsgæðum?

Answer 8

að hve miklu leyti sjúkdómar, veikindi, meðferð hafa áhrif á ýmsar víddir lífsgæða (líkamleg líðan, einkenni, virkni, félagsleg, tilvistarleg, sálræn líðan…)

Question 8

Hver er skilgreiningin á heilsutengdum lífsgæðum?

Answer 8

að hve miklu leyti sjúkdómar, veikindi, meðferð hafa áhrif á ýmsar víddir lífsgæða (líkamleg líðan, einkenni, virkni, félagsleg, tilvistarleg, sálræn líðan…)

Question 9

Hver er skilgreiningin á lífsgæðum skv. WHO?

Answer 9

“Tilfinning eða skynjun einstaklings á stöðu sinni í lífinu út frá þeirri menningu og gildum sem hann býr við og í tengslum við eigin markmið og væntingar, staðla, lífskjör og áhyggjuefni.
Lífsgæði er vítt hugtak og margir þættir hafa áhrif á það eins og líkamleg heilsa, tilfinningalegt ástand, sjálfsbjargargeta, félagsleg tengsl og tengsl við þá þætti í umhverfinu sem skipta hann máli”

Question 10

Hvaða lífsgæði koma verst út af öllum lífsgæðum í rannsókninni ,,Lífsgæði hjá íslenskum krabbameinssjúklingum í meðferð” (Sævarsdóttir o.fl.)?

Answer 10

Kynlífslífsgæðin komu verst út af öllum lífsgæðum!

Question 11

Hvaða lífsgæði koma næstverst út af öllum lífsgæðum í rannsókninni ,,Lífsgæði hjá íslenskum krabbameinssjúklingum í meðferð” (Sævarsdóttir o.fl.)?

Answer 11

Líkamleg lífsgæði.

Question 12

Hvaða áhrif hefur það á lífsgæði að vera með klár einkenni kvíða og þunglyndis skv. rannsókn Sævarsdóttir o.fl.?

Answer 12

Þeir sem voru með klár einkenni kvíða og þunglyndis voru allir að skora hærra á lífsgæðaskorinu þ.a. þeir voru með verri lífsgæði en hinir.

Question 13

Hvað er mikilvægt að meta yfir tíma hjá sjúklingum í krabbameinslyfjameðferð?

Answer 13

Líkamleg einkenni
Kvíða
Þunglyndi
Kynlíf

Question 14

Hvernig voru lífsgæði aðstandenda krabbameinssjúklinga og hvaða einkenni höfðu þeir skv. rannsókninni ,,Þarfir, lífsgæði og einkenni kvíða og þunglyndis hjá aðstandendum krabbameinssjúklinga á Íslandi” (Fridriksdottir o.fl., 2011)?

Answer 14

Lífsgæði aðstandenda voru svipuð lífsgæðum almennings.
20-40% voru með einkenni kvíða og depurðar.