Psychofarmacologie

Question 1

Enterale toediening

Answer 1

Via het spijsverteringskanaal

• buccaal = onder de tong.
• Oraal en rectaal.

Question 2

Metabolieten

Answer 2

Niet werkzame stofwisselingsproducten. Maar kunnen ook biologisch actief zijn. Dit het dan een precursor of pro-drug.

Question 3

Gastro-intenstinale of presystemische afbraak

Answer 3

Afbraak van medicatie in maagdarmkanaal en lever, voordat de algemene circulatie wordt bereikt.

Question 4

Parenterale toediening

Answer 4

Opname zonder tussenkomst van spijsverteringssysteem.

• Alle vormen van inspuiten
• absorptie via slijmvliezen (ook inhalatie) en huid

Question 5

Subcutaan

Answer 5

Met naald vloeistof in onderhuidse bindweefsel gespoten. gebruikt bij depots.

Question 6

Intraveneus

Answer 6

Inspuiten via de aderen. Maximale plasmaconcentratie wordt direct bereikt.

Question 7

Biotransformatie

Answer 7

Vetoplosbare geneesmiddelen die via biotransformatie in het lichaam chemisch omgezet moeten worden.

Question 8

Metabole klaring

Answer 8

Eliminatie door enzymatische omzetting

Question 9

Renale klaring

Answer 9

Uitscheiding via de nieren (urine)

Question 10

LD50 en ED50

Answer 10

• ED50: Bij bepaalde dosis vertoont 50% van proefpersonen een effect. 1% van populatie bereikt bij ED1 als gewenst effect.
  LD50: dodelijke dosis voor 50% van de populatie

Question 11

Kruistolerantie

Answer 11

Tolerantie voor een groep van stoffen

Question 12

Farmacokinetische tolerantie

Answer 12

dominoday! Gaat steeds sneller

Door toegenomen enzymproductie vindt er een versnelde afbraak plaats van stof na herhaalde toediening van deze stof.

Question 13

Farmacodynamische tolerantie

Answer 13

receptoren nemen af of worden minder gevoelig

Question 14

Antagonisme

Answer 14

Farmacon blokkeert werking van andere stoffen.

Question 15

Parasynaptisch/ paracriene/ volumetransmissie

Answer 15

Boodschapstoffen worden afgestaan aan extracellulaire vloeistof waardoor de werking zich verder strekt dan synaptische communicatie.

Question 16

Endocrien

Answer 16

Boodschapfunctie vervuld door hormonen. Groot bereik doordat deze aan bloedbaan worden afgestaan.

Question 17

Biologisch effect

Answer 17

Activatie van receptoren door transmitters, hormonen of farmaca.

Question 18

Ligand

Answer 18

Een stof die zich op een receptor aan een herkenningsplaats bindt.

Question 19

Affiniteit vs intrinsieke activiteit

Answer 19

• Affiniteit: binding van stof aan receptor kan sterk of zwak zijn
• Intrinsieke activiteit: effect van activering van receptor wordt hiermee aangegeven.

Question 20

Agonisten

Answer 20

Activeren de receptor en hebben exciterende of inhiberende werking op neuron. Intrinsieke activiteit.

Question 21

Inverse agonisten

Answer 21

Als de stof een uitwerking op de receptor heeft die het tegenovergestelde is van de activiteit van de agonist. Bv benzo’s op GABA

Question 22

Antagonisten, mogen niet verward worden met inverse agonist?

Answer 22

Verhinderen de activatie van de receptor(werking van agonisten). Bv door toeging tot herkenningsplaats te versperren zodat agonist er niet meer bij kan. Mogen niet verward worden met inverse agonisten omdat deze wel een resultaat tot gevolg hebben.

Question 23

Desensitisatie en (re)sentisatie

Answer 23

• Desensitisatie: Afname van receptoractivatie

- (Re)sentisatie: Door activatie van receptor ontstaat groter effect

Question 24

Down- vs up-regulation

Answer 24

• Down: afname van het totaal aantal receptoren

- up: toename van het totaal aantal receptoren

Question 25

Autoreceptoren/ autocrien effect

Answer 25

Receptoren die door eigen transmitter geactiveerd worden. Hebben een belangrijke terugkoppelingsfunctie; afgifte kan hierdoor verminderd worden.

Question 26

Heteroreceptoren

Answer 26

Presynaptische receptoren die geactiveerd worden door transmitters van ander neuron.

Question 27

Ionotrope neurotransmissie

Answer 27

Meest klassieke vorm van signaaloverdracht door neurotransmitter. Korte latentie en werkingsduur.

Question 28

Metabotrope neurotransmissie

Answer 28

Signaaloverdracht is indirect. G-eiwitten bij betrokken. Via tussenstappen wordt een tweede boodschapper gevormd. Gaat langzamer maar houdt langer aan dan ionotrope.

Question 29

Neurotransmitter: Acetylcholine (ACH)

Answer 29

veelal exciterend effect. Prikkeloverdracht van motorneuron op skeletspier. Gebruikt bij ziekte van Alzheimer.`

Question 30

Neurotransmitter: Catecholaminen

Answer 30

Dopamine en noradrenaline zijn hier de belangrijkste van. Veelal aangetroffen in substantia nigra en hersenstam.

Question 31

MAO-A en MAO-B

Answer 31

Beiden metaboliseren dopamine en tyramine. MAO-A ook nog (nor)adrenaline en serotonine.

Question 32

COMT en waar worden COMT-remmers voor gebruikt?

Answer 32

komt in het hele lichaam extracellulair voor. Metaboliseert L-dopa de precursor van dopamine. COMT-remmers zijn ontwikkeld voor behandeling van ziekte van Parkinson.

Question 33

GABA en wordt aangemaakt vanuit wat?

Answer 33

Alle neuronen in centraal zenuwstelsel schijnen receptoren te hebben die hier gevoelig voor zijn. Inhiberende werking.
Aangemaakt uit glutamaat.
21 verschillende subeenheden
Benzo’s en enthanol

Question 34

Volledige agonisten

Answer 34

Stoffen met hoge affiniteit als intrinsieke activiteit zoals: diazepam

Question 35

Neurtransmitter: Glutamaat

Answer 35

Maakt GABA aan, speelt belangrijke rol bij leerprocessen.

Question 36

Neurtransmitter: Histamine (H)

Answer 36

Uitsluitend in hypothalamus aangetroffen en projecteert naar bijna alle hersengebieden.

Question 37

Neurtransmitter: Serotonine

Answer 37

Vooral aanwezig in darmwand en de bloedplaatjes. Slechts enkele procenten aanwezig in hersenen. Zowel exciterend en inhiberend.
Gebruikt bij depressie en angststoornissen (SSRI’s).
Verder betrokken bij regulatie van pijn, slaap, seks, visuele waarneming.

Question 38

Exciterend en inhiberend effect van synaps

Answer 38

Exciterend: positieve ionen zoals na+ de zenuwcel binnen treden. Negatieve membraanpotentiaal van cel neemt af waardoor kans op actiepotentiaal toeneemt (deporalisatie)

inhiberend: negatieve ionen zoals Cl-. Negatieve membraanpotentiaal neemt dan toe (hyperpolarisatie)