przewód pokarmowy Flashcards
1
Q
częstośc biegunki kraje rozwinięte
A
2-3 epizody na rok u dzieci <5rż
2
Q
częstość biegunki kraje rozwijające się
A
10-18 epizodów na rok u dzieci <5rż (Azja, Afryka, Ameryka Płd)
3
Q
biegunki ile zachorowań
śmiertelność
A
1 mld zachorowań rocznie
śmiertelnosć 4-6 mln
4
Q
Europa wzrost częstości biegunek
A
Salmonella Giardia C,jejuni Cryptosporidium E coli [EPEC, ETEC,EHEC,EIEC,EAggEC]
Cyclopora
Izospora
Cryptosporidium
one częściej w immunosupresji
z wirusowych wzrost rotawirusowych
5
Q
spadek częstości biegunek w Europie
A
Shigella
6
Q
częstość biegunek w Polsce
A
wirusowe najczęstsze ok 50 tyś salmonellozy 9 tyś Clostridium 11 tyś Capmpylobacter, E,coli <1000 czerownka bakteryjna 234/34
7
Q
99% flory jelitowej stanowią
A
bakterie beztlenowe
8
Q
pacjenci z achlorchydia, po operacji żołądka - jakie biegunki
A
Giardia
Salmonella
pasożytnicze
9
Q
oporne na niskie pH biegunki
A
rotawirus
Myobacterium tuberculosis
H.pylori
10
Q
głównym mechanizmem zabezpieczającym oczyszczanie
proksymalnego odcinka jelit z bakterii
A
prawidłowa persytaltyka
11
Q
nadużywanie opiatów sprzyja
A
nadmiernemu namnażaniu się bakterii
- zakażaniu jelita cienkiego patogenami bakteryjnymi
- bakteriemii w przypadku łagodnych zakażeń salmonelozowych
12
Q
ostra biegunka
A
7-14 dni
13
Q
przewlekła biegunka
A
> 28 dni
14
Q
biegunka mechanizm enterotoksyczny działanie
A
niezapalny; enterotoksyny lub przyczepienie się do nabłonka
- w początkowym odc jelita cienkiego
- biegunka wodnista
- brak leukocytów w stolcu
15
Q
biegunka enterotoksyczna patogeny
A
E. coli enterotoksynogenna i enteroagregacyjna Vibrio cholerae Clostridium perfiringens S.aureus B.cereus Aeromonas hydrophila Plesomonas shigelloides Giardia lamblia Rotawirus Norowirus Adenowirus Cryptospridium Cyclospora Microsporidia
16
Q
biegunka zapalna mechanizm
A
inwazja lub cytotoksyny —> uszkodzenie enterocytów
okrężnica lub dystalny odc jelita cienkiego
biegunka czerwonkowa lub zapalna (obecne neutrofile w stolcu)
17
Q
biegunka zapalna patogeny
A
E coli enterokrwotoczne i enteroinwazyjne Vibrio parahemolyticum Clostridium difficile Samlonella enteridis Shigella dysenteriae Campylobacter jejuni Yersinia enterocolica Entamoeba histolytica
18
Q
biegunka mechanizm inwazyjny
A
penetrujący, uszkodzenie enterocytów
dystalny odc jelita cienkiego
zespół durowy: gorączka i bradykardia względna, bóle głowy i brzucha, odurzenie, rzadko biegunka S.thypi
limofcyty w stolcu
19
Q
zespół durowy
A
w biegunkach inwazyjnych
- gorączka i względna bradykardia
- bóle głowy i brzucha
- odurzenie
- rzadko biegunka S.thypii
20
Q
mechanizm inwazyjny patogeny
A
Salmonella thypi Shigella sonnei Shigella flexneri Campylobacter spp (jejuni -zapalny) Yersinia enterocolica (też zapalny)
21
Q
bakterie biegunkowe w Polsce
A
Salmonella Campylobacter E.coli Clostridium Yersinia Shigella
22
Q
wirusy biegunkowe w Polsce
A
rotawirus
norowirus
adenowirus
astrowirus
23
Q
pierwotniaki biegunki w Polsce
A
Giardia lamblia (enterotoksyczny) Cryptosporiudum Microsporidium Cyclospora Entamoeba histolitica (zapalny)
24
Q
biegunka salmonella rezerwuar
A
pp zwierząt
25
salmonella biegunka
grupy narażone: antybiotykoterpia, niemowlaki, immunosupresja
droga: fekalno-oralna pokarmem, z wodą; muchy - mechaniczne przeniesienie
LATO I JESIEŃ
26
salmonella epidemiologia
w Polsce najczęsciej S.enetritidis (90%)i S.thypimurium
imortowana żywność - s.chester, blegdam, uganda
w wodzie od kilku dni do tygodni
w glebie do kilku mscy
namnaża się w T 5-46 stopni
może przetrwać -75 i przechowywanie -20
przezycie przez nieokresllony czas w suchej zywności (anbioza) - mączka mięsno-kostna, jajka, mleko
27
salmonella drogi zakażenia
```
bliski kontakt z chorym/ NOSICIELEM
zła higiena rąk
woda, żywność - szczególnie jajka, mięso bez obróbki termicznej, drób, mleko, owoce morza
kraje endemiczne
bezkwaśność żołądka
immunosupresja
wiek
```
28
postacie kliniczne salmonelli
postać zołądkowo-jelitowa
narządowa/ogniskowa
durowa/septyczna
29
najczęstsza postać salmonelli
```
żołądkowo-jelitowa
wylęganie 6-48 godzin (TYPOWO 8-12 H)
NAGŁY początek
bóle brzucha
wymioty
biegunka (wodnista, z domieszką śluzu/krwi)
gorączka/podgorączka
odownienie i zaburzenia elktrolitowe (HIPOKALIEMIA)
```
30
postać narządowa salmonelli
zap Dróg Żółciowych
UO - płuc, opłucnej, oskrzeli, zatok, krtani, gardła
UK - wsierdzia, osierdzia, mięśnia sercowego; żył, naczyń limfatycznych
OUN - opon, mózgu
UM
stawów, kości, szpiku
ropnie: wątroba, śledziona, płuca, nerki, macica/jajnik, tarczyca, skóra
rokowanie dobre
31
postać uogólniona salmonelli
durowa/septyczna
wstrząs,spadek CTK, tachykardia, zaburzenia świadomosci
rokowanie złe - szczególnie male dzieci, osoby starsze, immunosupresja
32
nosicielstwo Salmonelli
przejściowe pochorobowe, max kilka mscy
33
zapalna biegunka barwienie błekitem metylenowym
>5 leukocytów wpw
34
rozpoznanie salmonelli
izolacja pałeczek z kału
| w postaci narządowej - z krwi, moczu, ropy,pmr, żółci
35
PCR w salmonelli
dla celów dochodzenia epidemiologicznego
36
w biegunkach z domieszką krwi nie podawać (salmonella)
loperamidu --> ryzyko zespołu hemolityczno-mocznicowego
37
leczenie samlmonellozy
nawadnianie
dieta - żywienie doustne po 3-4 h; posiłki często w małych ilościach
ciężkie biegunki- chinolony, azytromycyna
w biegunkach z dodatkiem krwi - nie stosować loperamidu --> ryzyko zepsołu hemolityczno-mocznicowego
38
jakie leki w ciężkich biegunkach salmonelloza
chinolony, azytromycyna
39
zakażenie spzitalne salmonella
ręce personelu
bielizna
droga pyłowa
żywnosć
40
najprawdpobniej najczęstsza przyzyna zatruć pokarmowych
Campylobacter (niedorejestrowana)
41
Campylobacter
jejuni, coli, lari, upasaliensis
mechanizm: wnikanie do ertytracytów (inwazyjna biegunka) lub niektóre produkują cytotoksynę Cdt (mechanizm zapalny)
przeżywają 3-5 tyg w wydalinach zwierząt, wodzie, glebie
mogą przeżyć 2-3 tyg w 4 stopniach i zamrożeniu -20--70
wrażliwe na wysychanie, środki dezyfekcyjne, t 60 stopni przez 15 min
42
capmyplobacter rezeruar
pp zwierząt dzikich i domowych (świnie, drób owce,psy)
43
EACE
szczepy enterotoksynogenne i enteroagrgacyjne
mechanizm niezapalny
ale biegunka czerwonkopodobna (czyli podobna do Shigelli dysenteriae)
44
EIEC
e.coli enteroinwazyjne
penetracja do enterocytów i ich destrukcja - biegunka krwawa
mechanizm zapalny
45
EPEC
e.coli enteropatogenne
adherencja i destrukcja enterocytów
]biegunki niemowląt
46
ETEC
e.coli enterotoksyczne
toksyna ciepłostała LT i ciepłochiwejna ST
biegunki choleropodobne
biegunki podróżnych
47
jak się zarazić e.coli
żywność (mielona wołowina, kiełki, warzywa, niepasteryzowane mleko) skażona odchodami bydła
48
2011 epidemia e.coli w Europie
enterohemolityczny szczep E. coli O104:H4
| --> zespół hemolityczno-mocznicowy z opornoscią na antybiotyki
49
gronkowcowe zatrucia pokarmowe
S.aureus - mechanizm niezapalny biegunki
enterotoksyna (A-E) - oporna na gotowanie
zatrucie w wyniku spożycia toksyny powstałejw pokarmie:
mięso i prztwory
drób i jaja
lody
wtórne zanieczyszczenie ze zmian skórnych i z nosogardła
50
oporna na gotowanie toksyna
enterotoksyna (a-e) gronkowcowa
51
objawy zatrucia pokarmowego gronkowcowego
gorączka krótkotrwala
wymioty
biegunka
zapaść naczyniowa
52
gronkowcowe zatrucie pokarmowe okres wylęgania
do 6h
53
C,difficile rezerwuar
gleba i środkowisko - szpitale i DPS
54
C.difficile
gram +
betlenowa
wytwarza toksyny A i B
55
czemu wzrost zakażeń szpitalnych Clostridium difficile?
bo wysoce zajadliwy szczep BI/NAP1 wytwarzający klikanaście razy więcej toksyn
56
czynniki ryzyka zakażenia C.difficile
antybiotyki (cefalosporyny I i II, klindamycyna, fluorochinolony, penicyliny z inh beta-laktamaz)
IPP
antagoniści H2
metotreksat
osoby >65 rż
hospitalizacja (20-40%) vs 3% w pop ogólnej
żywienie sondą dożołądkową
57
jak się szerzy C.difficile
drogą fekalno-oralna przez spory lub formy wegetatywne
58
jak wygląda zakazenie C.difficile (etapy)
zaburzeie flory jeitowej ulatwia powstawanie form wegetatywnych
1. kolonizacja
2. patogenne są tylko toksynowtórcze (enterotoksyna A, cytotoksyna B, toksyna binarna)
3. toksyny uszkadzają szkielet enterocyta
59
zakażenie C.difficile objawy
```
od łagodnej biegunki do zapalenia j grubego (rzekomobłooniaste - 50% pacjentów)
objawy w łagodnej:
biegunka wodnista ze śluzem
kurczowe bóle brzucha
gorączka
mdłości, tkliwość brzucha
```
60
diagnostyka C.difficile
1.Immunoenzymatyczne wykrywanie dehydrogenazy glutaminianowej produktu bakterii
(obecna w szczepach toksyngennych i nie wytwarzających toksyn)
2. Wykrycie toksyny A/B w kale (test lateksowy)
3. Amplifikacja kw. nukleinowych wybranego regionu genów toksyny A/B (test NAAT)
4. Izolacja C. difficilae i hodowla celem wykrywanie toksyn
5. Badanie endoskopowe jelita grubego
- nie zalecana jako rutynowe badanie diagnostyczne
- typowy obraz pozwala na rozpoznanie ciężkiej postaci
61
leczenie C.difficile
odstawienie antybiotyku (skuteczne u 20% z łagodną postacią)
podręcznik - metronidazol
wankomycyna (można w ciąży) podręcznik każe rozpocząc od wanko gdy ciężki przebieg, ciąża,
fidaksomycyna
ryfaksymina
gdy rozdęcie jelit, toksemia -- wanko dosutnie + wanko we wlewach doodbytniczych z metronidazolem dożylnie
przeszczep mikrobiomu
nie ywkonuje się kontrolnych nadań na ob toksyny po leczeniu
62
środki alkoholowe w C.diffficile
nieskuteczne
63
jak postępować z C.difficile
izolacja i kohortacja z dostepem do wc
personel MYJE ręce po kontakcie
bieliza - środek sporobójczy przed praniem
dezyfnecja - podchloryn sodu, aldehyd glutarowy
64
biegunki u dzieci
```
norowirusy i inne koliciwirusy
rotawirus
astrowirus
enterowirus (coxackie)
adenowirus
e.coli (etec, epec)
salmonella
campylobacter
shigella
gram - (klebsiella, enterobacter, pseudomonas)
s.aureus
clostridium perfiringens
```
65
wydalanie zarazka dłużej niż objawy
salmonellozy
66
biegunki u dzieci kiedy max zachorowań
6-24 msc życia
67
biegunki bakteryjne kiedy
lato-jesień
68
biegunki bakteryjne
zima-wiosna
69
ciężkość biegunki - odwodnienie
łagodny do 5%
średniociężki 7-10%
ciężki >10%
70
jakie biegunki zgłoszę do SANEPIDU
biegunki u dzieci do lat 2
| + obowiązkowo hospitalizuję
71
biegunka - człowiek jedynym rezeruwarem
Shigella
72
bakteryjne biegunki wylęgające się w ciągu godzin
Baciilus cereus 1-6h
Listeria 8-48 h
Salmonella 6-48 h (NAJCZĘŚCIEJ 8-12)
S.aureus 1-6 h
73
co się wylęga dłużej rota czy noro
rota 24-72 h
| noro 12-48 h
74
dziecko do roku jaka bakteria
salmonella
75
dur brzuszny
Salmonella thypi
| okres wylęgania 10-21 dni (w węzłach krezkowych i zaotrzewnowych)
76
paradury
okres wylęgania 7-14 dni
| Salmonella parathypi
77
dur rzekomy a
głównie Azja płd-wsch
78
dur rzekomy b
na całym świecie
79
dur rzekomy c
na Bliskim Wschodzie
80
dur brzuszny objawy
objawy zaczynają się z chwilą wysiewu bakterii przez przewód piersiowy do krwi
stadium incrementi - narastania:
-bóle głowy, osłabienie, brak apetytu, N, W, wzdęcie brzucha, zaparcia, biegunki, gorączka
stadium acmeos - pełnego rozwoju:
na przełomie 1/2 tyg temperatura ustala się na stałym poziomie i występuje względna bradykardia
wysypka = różyczka durowa - bladoróżowe plamki znikające podczas ucisku (bardziej nasilone plamisto-grudkowe w durze B)
hepatosplenomegalia i cechy intoksykacji organizmu
2-40% neurologiczne: ZOMR, G-B, zap nerwów, mutyzm akinetyczny (psychiczne odurzenie)
faza zdrowienia - stadium sanationis
od 4 tyg choroby
81
diagnoza duru
posiew krwi - faza wczesna
faza późna - posiew szpiku, kości, żółci, kału, moczu
testy aglutynacji Widala (p/c anty O > 1:200 i anty H >1:400) - ważne narastanie miana p/c; diagno serologiczną utrudniają przebyte szczepienia
wykrywanie antygenów bakterii ELISA
leukopenia, trombocytopenia, EOZYNOFILIA
82
JAKIE badania lab w durze brzusznym?
LEUKOPENIA
TROMBOCYTOPENIA
EOZYNOFILIA
83
leki 1 i 2 wyboru w durze brzusznym
1.fluorochinolony (cyprofloksacyna, norfloksacyna)
2. III generacja cefalosporyn (ceftriakson, cefoperazon) lub azytromycyna
skuteczność też amoksy, chloramfenikol, kotrimoksazol
można rozważyć steryd
84
Enterotoksyna salmonelli podobna do
toksyny Y.pestis
ETEC e.coli
cytoktoksyny Shigella
85
egzotoksyna o wł neurotoksycznych
Shigella dysenteriae
86
bezobjawowe wydalanie bakterii
Shigella
87
leczenie Shigelli
jako inwazyjna - powinna być antybiotykami
1. cyprofloksacyna
2.ceftriakson, azytromycyna
immunokompetentni, inne niż dysenteriae --> 3 dni
dysenteriae --> 5 dni
88
powikłania Shigelii
reaktywne zap stawów
HUS
perforacje jelit
ropnie okołodobytnicze
89
Vibrio - które wywołują cholerę u ludzi
```
serotyp O1 (biotyp klasyczny i El tor)
serotyp O139
```
90
objawy cholery
wodno-ryżowe bezwonne stolce oddawane bez bólów brzucha
91
cholera sicca
postać bezbiegunkowa
| z porażeniem jelit --> zgon
92
wykrycie cholery
badanie bakterioskopowe (mikroskop z ciemnym polem)
testy aglutynacyjne wykrywajace antygen o1 i o139
biochemiczne wykrywające toksynę lub bakterię
p.c monokolonalne
pcr
93
leczenie cholery
NAWODNIENIE
można antybiotyk: tetracyklina, doksycyklina (oporność - cyprofloksacyna)
II rzut: kotrimoksazol, erytomycyna
też cefalosporyny 3 gen
94
cholera izolacja
hospitalizacja chorych
izolacja osób z otoczenia 6 dni
dezyfekcja otoczenia
95
szczepionka cholera
DOUSTNA
| DWA szczepy O1 i rekombinat toksyny B cholery
96
główna przczyna biegunek podróżnych
jelitowe szczepy patogenne E.coli
97
jak przebiega biegunka podróżnych?
po 1-2 tyg pobycie kurczowe bóle brzucha, biegunka
| dolegliwości trwają zwykle 3-4 dni, po czym spontanicznie ustępują
98
antybiotyki w E.coli
lekki przebieg - nie stosować, ewenatualnie enteroseptyki lub antybiotyki niewchłaniające się z pp
ETEC
EPEC
EIEC
w tych można kotrimoksazol/fluorochinolom
EAEC niezalecane
EHEC p/w (HUS)
99
PROFILAKTYKA RYFAKSYMINĄ
u wybranych chorych, na czas podróży
| E.coli
100
nosicielstwo C.difficile
do 18 mż 70%
dorośli 1-3%
hospitalizowani 20-40%
101
clostridium difficile - dodatni wynik dehydrogenazy glutaminianowej i ujemny lateksowego na toksynę
nie można wykluczyć choroby --> wskazany posiew
102
powikłania C.difficile
```
piorunujące zap j grubego
megacolon toxicum
niedorżność porażenna
perforacja okrężnicy
zap otrzewnej
obrzęki (hipogammaglobulinemia)
```
103
WYSOKIE ryzyko duru
na Subkontynencie indyjskim
104
skuteczność immunoprofilatyki duru brzusznego
50-80% po 2-3 tyg, utrzymuje się 3 lata
105
chorobowtórcza tylko dla człowieka
S.thypii (dur)
| wydalana z kałem i moczem
106
skuteczność szczepionki na cholerę
80% 2lata
| zapewnia częściową ochronę przed ETEC
107
nosiecielswto vibrio cholerae
4-5 dni antybiotyków
