dziecięce Flashcards
odra wirus (rezerwuar)
Morbiliwirus RNA, Paramyxoviridae
wrażliwy na UV, T
człowiek jedynym rezerwuarem!
odra drogi przenoszenia
droga kontaktu bezposredniego
droga kropelkowa
odra zakaźność
5 dni przed i do 4 dni po wycypce ( z tym, że 2 dni to bardzo)
odra wylęganie
zarażenie 14 dni przed wysypką, 10 dni przed gorączką
odra max zachorowań
do 4 rż
matczyna odporność odra
do 6 msc życia
objawy odry
- okres 1-7 dni:
-gorączka, nadwrażliwość, drgawki
-katar
-zap spojówek, światłowstręt, wydz ze spojówek
-suchy kaszel, szczekający (zap tchawicy, oskrzeli)
-plamki fitałowa-koplika
- u małych dzieci biegunka - okres kolejnych 3-4 dni:
wysypka gruboplamista (schodząca w dół, zaczyna się za uszami i na czole, nie swędzi, czasami uczucie gorąca)
w momencie powstania wysypki znikają plamki, spada gorączka
może dać jadłowstręt, + węzlów - wysypka zanika w takiej kolejności jak się pojawiła, przebarwienia kawa z mlekiem, łuszcząca się skóra –> sucha brudna skóra
przebrawienia zanikają do 10 dni
wysypka w odrze
gruboplamista, schodząca z czoła i okolicy uszu w dół,
nie swędzi, z pojawieniem zanika gorączka i kaszel
plamki Fitałowa-Koplika
na zaczeriwnionym policzku, na wysokości dolnych trzonowych, - uniesione białe plamki
rozpoznanie odry
W razie typowego obrazu klinicznego odrę możesz także rozpoznać u osoby, która miała kontakt z chorym na odrę potwierdzoną laboratoryjnie.
Ale ZAWSZE zalecane badania pomocnicze:
- serologia IgM [gdy nieszczepiony w ostatnich 2-3 msc, po 2-3 dniach od początku wysypki, zanikają po 4-5tyg, max stężenie 7 dni po]; gdy IgM niemożlwie do ozanczenia –> IgG wzrost 4 krotny miana p/c
-izolacja wirusa innego niż szczepionkowy - pobrać 1-4 dni - wymaz z gardła, krew pełna na heapryne, mocz, spojówki - najlepiej mocz i wymaz z gardła (zamrażarka)
-izolacja RNA (PCR)
odra zap mózgu badania
pcr - rna w pmr
p/c wewnątrzoponowa synteza IgG
co pobrać i kiedy żeby potwierdzić odrę?
krew w 7 dniu po wysypce (bo max p/c)
materiał do izolacji z moczu, nosogardła, spojówek, moczu - 3-4 dni po wysypce max stężenie
odra różnicowe
płonica, różyczka, eneterowirusy, adenowirusy, parwowirus B19, EBV po amoksycylinie
odra leczenie
nie ma swoistego,
odrowe zap płuc - olbrzymiokomórkowe - rybwairyna
p/gorączkowe, nawodnienie, suplementacja wit A
powikłania odry
najczęściej zapalenie ucha
zapalenie oskrzeli/płuc - S.aureus, S.pneumoniae, H.influenzae
olbrzymiokomórkowe wirusowe zap płuc - rybwiryna!
zapalenie rogówki
małopłytkowość
u wycieńczonych - zap skory, zgorzelionowe zap jamy ustnej
poodrowe zap mózgu 1:1000, śm 10-30%, objawy neurologiczne 20-40%
podostre stwardniejące zapalenie mózgu SSPE 1:100 000, przede wszytskim do 2 rż –> powikłania nawet 7-10 lat póżniej
objawy SSPE
cz 1;100 000
powikłania nawet 7-10 lat później
niezgrabność, trudności w nauce, narastanie spastyczności, mikolonie, padczaka
nieuchronnie zgon
szczepienie na odrę
MMR - ŻYWA!
2 dawki podskórnie lub domięśniowo w odstępie >=4 tyg
wg kalendarza 13-15 msc i 6 lat
osoba uodporniona na odrę
ma dokumentację potwierdzającą przebycie odry rozpoznanej przez lekarza (z potwierdzeniem laboratoryjnym); ma w surowicy przeciwciała przeciwodrowe klasy IgG; posiada dokumentację lekarską szczepienia dwoma dawkami szczepionki przeciwko odrze (monowalentnej lub MMR) w odstępie ≥4 tyg
postępowanie poekspozycyjne odra szczepienie
gdy nie ma p/w szczepienie do 72 h (>12 mscż, można od 9 wg ulotki, zarówno u nieszczepionych jak i 1 dawka)
jeśli chory przyjmuje IVIG to jaka dawka go zabezpiecza przed odrą
100 mg/kg mc w ciągu 3 tyg przed ekspozycją
kobieta po szczepinieu MMR nie powinna zachodzić w ciąże
przez 1 msc
odra zachorowanie w ciąży
brak ryzyka wad u płodu
gorszy przebieg u matki (dlatego IVIG)
tendencja do obumarcia płodu, porodów przedwczesnych, poronień
postępowanie poekspozycyjne odra immunoglobuliny
niemowlęta (szczepienie rozważyć 6-12 msc)
kobiety w ciąży
spadek odporności (pierwotne, przeszczep szpiku do 12 msc od zakończenia leczenia immunosup lub dłużej gdy choroba przeszczep p/c biorcy; ALL do 6 msc od chemii, HIV/AIDS <200/mm3 lub niezaszczepieni szczeopionką po skutecznymn leczeniu antyretrowirusowym
zaleca się Ig domięśniowo (oporócz ciąży i spadku odporności), ale w Polsce sa tylko dożylnie 400mg/kg
wszystkie osoby po IVIG po 8 msc zaszczepić
świnka wirus (rezerwuar)
Rubulavirus, RNA, Paramyxoviridae, człowiek jedynym rezerwuarem
świnka drogi zakażenia
kropelkowa
bezpośredni kontakt
świnka zakaźność
7 dni przed objawami i 9 dni po, ale aż 14 w moczu
okres wylęgania świnki
2-3 tyg, śr 18 dni
odporność na całe życie w których zakaźnych wieku dziecięcego
odra, świnka, różyczka
ale po szczepieniu możemy mieć świnkę i ospe
świnka objawy
20-30% bezobjawowo!
- okres przedobjawowy - objawy grypopodbne - rzadko u dzieci
- zapalenie ślinianki
- najczęściej przyuszne 70%, obustronne 70%
- tkliwość uciskowa, ból przy połykaniu wyprzedzają o 2-4 dni obrzęk
- nasilenie objawów (obrzęk, gorączka) - obrzęk ciastowaty, rzadziej twardy, objawy zmniejszaja się po 3-4 dniach, koniec po 7
- spadek wydzialania śliny
- trudności w żuciu połykaniu
- zaczerwienienie ujść przewodów na błn ślz
gorączka w śwince
pojawia się z obrzękiem ślinianek, trwa 3-4 dni, u malych dzieci może nie występować
świnka ropzoznanie
można na bazie samego obrazu klinicznego i wywyiadu
2. p/c z surowicy ELISA - swoiste przeciwciała IgM w ostrym okresie choroby i/lub ≥4-krotne zwiększenie miana swoistych przeciwciał IgG w odstępie 2–4 tyg.
u szczepinych zwykle tylko IgG
3. przypadki wątpliwe - krew, ślina, mocz, pmr - izolacja lub pcr
4. biochemiczne - wzrost amylazy we krwi i moczu
świnka czy można zachorować po szczepieniu?
tak, nawet po 2 dawkach
świnka leczenie
objawowe
świnka powikalnia
zap jądra lub najądrza (30-40%) - rzadko niepłodność, częściej jednostronna atrofia
zap jajników - przypomina OZWR, bez niepłodnosci
ZOMR
zap mózgu bardzo rzadko (zaburz świad, drgawki, porażenie n czaszzkowych, niedowład połowiczy)
zap trzustki - późniejszy okres choroby, kilka tyg, samo przechodzi
zap ślimaka ucha z nastepową głuchotą odbiorczą
zap tarczycy
zap gruczołów piersiowych
zap stawów
ZOMR świnka
w większości przypadków bez lub skąpoobjawowy; 30% objawy oponowe, ból głowy, wymioty
pmr - typowo wirusowo w 50%
najczęściej 5-7 dzień choroby, ustępuje w tydzień
profilaktyka poekspozycyjna świnka
nie zaleca się ani szczepienia ani IVIG
Podanie MMR w okresie wylęgania świnki
nie zaostrzy objawów
różyczka wirus
Rubulavirus, RNA, Togaviridae,
człowiek jedynym rezerwuarem
drogi przenoszenia różyczka
kropelkowa
bezpośredni kontakt
łożysko
zakaźność różyczka
7 dni przed wysypką i 6 dni po
okres wylęgania różyczka
2-3 tyg 17-18 dni
objawy różyczka
- nieżyt nosa/biegunka lub gorączka - rzadko wysoka, też kaszel, zap gardła itp
- -2-3 dni później wysypka : plamisto grudkowa, lekko swędząca, różowa - na twarzy przypomina odrową, ale zajmuje trójkąt Fitałowa; zlewa sie w rumień, schodzi bez przebarwień po 2-3 dniach
-powiększenie ww chł karkowych potylicznych zausznych, szyjnych [czasem jedyny objaw; do kilku tyg, występuje 1 dzień PRZED osutką]
inne: zap wątroby, powiększenie śledziony, czerwone plamki na podniebieniu, zap gardła
bóle stawów do kliku tyg - małe stawy rąk i nóg
rozpoznanie różyczka
zawsze na bazie badań wirusologicznych!’
1. ELISA
-IgM - pojawiają się w 2. dobie osutki, utrzymują przez ~1 mies., pojawiają się ponownie podczas reinfekcji
-IgG >4-krotne zwiększenie miana swoistych przeciwciał w klasie IgG w surowicy w odstępie 2–4 tyg. (stabilne stężenie IgG świadczy o przebytym zakażeniu i odporności)
2. izolacja wirusa (hodowla) lub jego RNA (RT-PCR) z gardła (wymaz) lub nosogardła (popłuczyny), moczu, krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego – pomocne w rozpoznaniu różyczki wrodzonej.
laboratoryjne mało znaczące –> leukopenia z limfocytozą
rozpoznanie różyczki u osoby uprzednio zaszczepionej
mało prawdopodobne, nawet po 1 dawce
różyczka wrodzona lab
p/c IgM u noworodka lub izolacja wirusa PCR
[brak IgG wyklucza rozpoznanie]
szczyt p/c w różyczce
7-14 dzień
ryzyko różyczki wrodzonej
I trym 85-100% - obumarcie i poronienie II trym 13-16 tydz 54% 17 -22 tydz 25% wtedy wady wrodzone po 22 tyg brak ryzyka
objawy różyczki wrodoznej jakie zmiany?
odwracalne i nieodwracalne
różyczka u kobiety w ciąży - ile x zwiększa ryzyko śmierci płodu?
prawie 2 x zwiększa
ryzyko śmierci płodu
objawy odwracalne rożyczki wrodoznej
zap wątroby, żołtaczka hemoliza, plamica malopłytkowa zap mm sercowego ZOMR demineralizacja kości (dysplazja z mineralizacją w nasadach) niska masa urodzeniowa, opóźniony rozwój cofają sie w 2-6 mscy
jak długo dzieci z różyczką wrodozną wydalają wirusa?
nawet>12 mscy
objawy nieodwracalne różyczki wrodzonej
PDA, zwęzenie t płucnej mikrocefalia, wodogłowie zaćma problemy z siatkówką, naczyniówką głuchota odbiorcza opóznienie rozwoju
głuchota odbiorcza w ch dziecięcych
świnka (zap ślimaka)
różyczka (wrodzona)
różyczka u płodu
hodowla z płynu owodniowego
po 20 tyg serologia
różyczka powikłania
różyczka wrodzona
małoplytkowość uwarunkowana immunologicznie
zap stawów (dziewczęta, młode kobiety)
zap mózgu 1;5000, zaraz po wysypce
rzadko:
apalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerwu wzrokowego, zespół Guillaina i Barrégo, aplazja szpiku
IVIG w rózczyce
nie znajdują zastosowania
ospa wietrzna wirus
DNA, rodzina Herpesviridae - daje zakażenie utajone na cale życie (zwoje przykregowe, korzonki grzbietowe)
ospa drogi
bezpośredni kontakt
kroplekowa
wydzielina z pęcherzyków
pośrednio przez przedmioty
zakaźność ospa
24-48 h przed ywyspką i do zaschnięcia ostatniego strupa
okres wylęgania ospy
10-21 dni; 15-18 dni średnio
u noworodków krótszy, w immunosupresji dłuższy nawet 35 dni
ospa możliwa u szczepionych?
tak
cięższy przebieg ospy
zachorowanie wewnątrzłonowo niemowlę >20 rż ciąża II, III immunosupresja niemowlę matki chorującej 5 dni przed porodem i 2 dni po
objawy ospa
- prodromalne - rzadko u dzieci; dorośli (bóle głowy, mm, gorączka)
- wysypka polimorficzna, swędzi, przemiana 7 dni(plamka->grudka->przeźroczysty pęcherzyk osią długą wzdłuż faldu skórnego-> krostka pępkowato zagłebiona –> strup
często na błn ślz = pękające afty
wysypka startuje od tułowia, twrzy, owłosionej skóry głowy, ręce i stopy wolne
wysypki
odra - gruboplamista, od uszu i czoła, nie swędzi, schodzi - przebarwienia kawa z mlekiem i luszczenie
różyczka - grudkowo-plamista, rożowa, może swędzieć, zlewa się w rumień, schodzi bez przebarwień w 2-3 dni
ospa - pollimorficzna, swędzi, cykl 7 dni (plamka->grudka->przeźroczysty pęcherzyk–> krostka pępkowato zagłebiona –> strup
często na błn ślz = pękające afty, startuje od tułowia, twarzy, owłosionej skóry głowy; ręce i stopy wolne
rozpoznanie ospa
zwykle wywiad+obraz kliniczny
badania pomocnicze przydatne gdy stan immunosupersji, ciąża = istotone leczenie przycyznowe
1. izolacja wirusa z płynu z pecherzyka - hodowla lub wykrycie DNA PCR
2. zeskrobiny z pęcherzyków barwione immunofluorescenncyjnie - kom Tzanka
3.hodowla z zeskrobin pęcherzyka
4. serologia - mało przydatna, IgG do potiwerdzenia przebycia
gdzie replikuje wirus ospy
w wątrobie i śledzionie
ospa wrodzona- zakażają?
nie
półpasiec we wczesnym okresie życia
zachorowanie na ospę po 20 tyg ciąży u matki
powikłania ospa wietrzna
wtórne odoskrzelowe zap płuc - często gronkowcowe !
w ciężkim przebiegu - zap śródmiąższowe płuc, rozlane uszkodzenie tkanek
wtórne zakażenia skóry S.aureus, S.pyogenes –> róża, szkarlatyna, wstrząs septyczny
ropnie, martwica, ropowica tk podskórnej
powietrówkowe zap mózgu (często, samoustępuje, zajmuje możdżek - ataksja, oczoplaś, rzadziej obj neurologiczne i zaburz świadomości)
poprzeczne zap RK
zap G-B
porażenie n czaszkowych
małopłytkowość, krwotoczny wyglad wysypki (mikro/makroskopowy krwiomocz, sterydy krótko+ transfuzja płytek)
ospa w ciąży
I, II trym
- -> obumarcie płodu
- -> 1-2% ospa wietrzna wrodozna (niemowlaki nie zarażają) zniekształcenia kończyn, głębokie blizny skórne, wady ośrodkowego układu nerwowego (małogłowie, wodogłowie), zaćma, zapalenie siatkówki i naczyniówki.
- -> po 20 tyg - mozliwy wczesny półpasiec u dziecka
- -> 5 dni przed porodoem i 2 dni po –> ciężki przebieg ospy, zapalenie płuc i watroby VZV
Profilaktyka poekspozycyjna w przypadku VZV polega na
podaniu szczepionki, immunoglobulin lub w ostateczności leków przeciwwirusowych
MMR szczepionka nasila
malopłytkowość
profilaktyka poekzpozycyjna ospa
z wyboru szczepienie, pojedyncza dawka, można od 9 msc (max do 5 dni, ale najlpeiej działa do 3 dni)
IZIG gdy pacjenci z grupy ciężkiego ryzyka, a p/w do szczepienia, gdy nie ma można IVIG
kto jest wrazliwy na ospę
nie przechorowały ospy wietrznej lub półpaśca, nie posiadają udokumentowanego 2-dawkowego szczepienia przeciwko ospie wietrznej lub nie posiadają laboratoryjnych dowodów nabytej odporności (obecność swoistych przeciwciał przeciwko VZV)
szczepienie ospa poekspozycyjne
- narażeni, którzy sa nieszczepieni poekspozycyjnie (po 1 powinno sie 2 dawkę, ale 1 już wystracza)
- pacjenci w remisji choroby rozrostowej można bezpiecznie zaszczepić przeciwko ospie wietrznej ≥3 miesiące po zakończeniu chemioterapii.
-umiarkowane nieodobory odporonosci
(osoby zakażone HIV z CD4+ >15% lub ≥200 kom./µl, pacjenci z zaburzeniami odpowiedzi humoralnej lub otrzymujący GKS ogólnoustrojowo w dawce równoważnej ≤20 mg prednizonu maks. przez 2 tygodnie)
-
IZIG poekspozycyjnie
0,4g/kg mc
utrzymuje się efekt do 3 tyg
–> ciężka immunosupresja (po kontakcie z poronną ospą poszczepienną nie trzeba)
–> noworodki, kórych matki zachorowały 5-2
–> wczesniaki urodzone przynjamniej w 28 tyg, matek które nie mają odporności
–>Wcześniaki urodzone <28. tygodnia ciąży lub z urodzeniową masą ciała ≤1000 g, niezależnie od stanu uodpornienia matki przeciwko ospie wietrznej.
–> kobiety w ciąży podatne na zachorowanie na ospę wietrzną.2,3 Odsetek zachorowań po profilaktycznym zastosowaniu VZIG w tej grupie zmniejsza się do 30%. Podanie VZIG nie zmniejsza jednak wiremii, ryzyka zakażenia płodu, wystąpienia zespołu ospy wietrznej wrodzonej i rozwoju ospy w okresie okołoporodowym, jednak znacząco zmniejsza ryzyko powikłań u samych ciężarnych, dlatego jest wskazane.
gdy brak p/w po porodzie zaszcep kobiete
i osoby z immunosupresją po 5 msc
szczepienie na ospę zalecane
ŻYWA
- pracownicy służb med
- osoby z bliskiego otoczenia osób z immunosupresją
- chorujący na białaczkę w okresie remisji (>=1 tydz po chemii(przynjamniej tydzień po chemii - w innym msc 3 msc?!, i przez tydzeiń po nie wolno chemii)
- przed przeszczepem szpiku/narządu
- kobiety planujące ciąże
- rodzice małych dzieci
IZIG nie jest wskazana
u osób, które wcześniej chorowały na ospę wietrzną lub otrzymały 2 dawki szczepionki przeciwko tej chorobie, a następnie w wyniku choroby lub zastosowanego leczenia rozwinęła się u nich immunosupresja
kiedy acyklowir w poekspozycyjnym po ospie?
braku dostępu do VZIG oraz gdy od ekspozycji minęło >10 dni, można rozważyć zastosowanie chemioprofilaktyki w postaci doustnego podania acyklowiru
świnka pora roku
zima i wczesna wiosna
