grypa, SARS, MERS Flashcards

1
Q

u ludzi najczęściej podtypy grypy

A

H (1, 2, 3) i N (1,2)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

grypa ile subtypów

A

16 H i 9N

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

grypa - jaki wirus

A

RNA, Orthomyxoviridae

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

rezerwuar grypy

A

ptaki wodne - stabilny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

typy wirusów grypy

A

typ A
-duża zmienność genetyczna
-mutacje punktowe (dryft)
-skok antygenowy (resortacja genetyczna - wymiana segmentów RNA)
typ B
-dwie odrębne linie genetyczne Yamagata i Victoria
typ C
sporadyczne zachorowania o łagodnym przebiegu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

HISZPANKA jaki wirus

A

H1N1

największa śmiertleność 0-4 rż i 25-29 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

grypa azjatycka

A

57/58
H2N2
duża śmeirtelność,głownie >65

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

grypa Hong Kong

A

68/69

H3N2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

pandemia 2009 grypy

A
AH1N1pdm009
szczepionka nie chroniła 
2 wirusy świńskie 
1 ludzki
1 ptasi
początek Meksyk
mało zachorowań wśród ludzi >65
80% przebieg łagodny lub średnio ciężki
głównie dzieci i młodzież (80% do 30 rż)
częste ARDS i progresja choroby - 20-30% z tego u uprzednio zdrowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

ryzyko ciężkiego przebiegu AH1N1pm009

A

kobiety w ciąży (10x)
bmi>40 (6x)
przewlekła choroba ukł oddechowego (3x)
dzieci 1 rż (2x)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

grypa sezonowa choruje

A

5-10 % dorosłych
20-30% dzieci
kilka mln zachorowań 650 tyś zgonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

grypa sezonowa - największa zapadalność

A

niemowlęta i małe dzieci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

grypa, ryzyko powikłań, zgonów większe

A

u 65+ i dzieci <5 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

grypa źródło zakażenia, droga teansmisji

A

źródła: chory człowiek
rzadziej zwierzę (ptak, świnia)
drogi: kropelkowa, przez skażone przedmioty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

jak długo grypa aktywna na skażonych przedmiotach

A

2-8 h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

odlegość niebezpieczna od zakażonego na grype

A

<2m

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

okres wylęgania grypy

A

śr 2 (1-7 dni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

zakaźność grypy

A

dorośli (1przed i 3-5 po)
dzieci (kilka przed i 10 po)
immunosupresja (nawet tygodnie-miesiace)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

objawy grypa

A

50% bezobjawowe!
nagły początek (gorączka z dreszczami, uczucie robicia, złe sapomoczucie)
z UO (ból gardła, nieżyt nosa, suchy napadowy kaszel)
inne (N,w, biegunka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

objawy grypy u ludzi starszych

A

znaczne osłabienie, zaburzenia świadomości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

objawy u dzieci grypa

A

nagła wysoka gorączka z dreszczami, drgawki, bóle głowy, mm, suchy kaszel, ból gardła - czyli standard
częściej objawy z pp
psudokrup
zap oskrzeli, płuc, ucha środkowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

rozpoznanie mikrobiologiczne grypa

A

wymaz/popłuczyny/aspirat z jamy nosowo-gardłowej

  1. RT-PCR i wykrycie wirusa
  2. testy antygenowe - wysoka swoistość, niska czułość - dużo wyników fałszywie ujemnych
  3. wykrywanie p/c antyhemagutyninowych lub wysoki wzrost ich miana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

grypa leczenie

A

inh neuroaminidazy:
oseltamiwir doustnie
zanamiwir wziewnie
peramiwir dożylnie

inh endonukleazy:
baloxawir doustnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

amantadyna, rymantadyna w grypie

A

blokery kanału jonowego M2
już niestosowane ani w leczeniu ani w profilaktyce
aktywne tylko wobec A
powikłania z OUN
narastanie oporności w ostatnich sezoanch >99%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

oseltamiwir

A
lek na grypę
inhibitor neuroaminidazy
doustny
wirusy A i B
wysoka skuteczność do 48 h od pierwszych objawów
biodostepność 75% po dawce doustnej
t1/2 6-10 h
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

zanamiwir

A
lek na grypę
inh neuroaminidazy
wziewny, dziala miejscowo
wirus A i B
zalecany po 7 rż
ryzyko skurczu oskrzeli, obrzęku śluzówek j ustnej i gardła
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

peramiwir

A

inhibitor neuroaminidazy

stosowany dożylnie gdy inne nie pomagają

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

baloxawir

A

lek na grypę
dosuty
inh endonukleazy

29
Q

kiedy wdrożyć leczenie na grypę?

A

jak najszybciej nie czekając na wyniki badań lab
->65 rż
<5rż
hospitalizacja z uwagi na ciężki stan
przewlekłe ch - UO, serca, nerek, wątroby
choroby metaboliczne - cukrzyca
choroby onkohematologiczne
choroby neurologiczne
pacjenci z immunosupresją (HIV, po leczeniu)
ciężarne i do 2 tyg po porodzie
osoby <18 rż leczone ASA
Indianie Amerykańscy i rdzenna ludzkość Alaski
chorobliwa otyłośc >40
pensjonariusze domów opieki

30
Q

leczenie objawowe grypy faza obrzekowa

A

nawodnienie
nawilżanie powietrza (wilgotne i chłodne powietrze)
leki p/zapalne, p/gorączkowe, leki obkurczające naczynia, zmniejszające wydzielanie i kaszel
acetaminofen,,NLPZ np. . ibuprofen
-do 18 r. ż. nie stosować ASA (ryzyko zespołu o 18 r. ż.
nie stosować ASA i NLPZ u kobiet w ciąży

31
Q

leczenie objawowoe faza gęstnienia śluzu

A

leki mukolityczne, leki mukokinetyczne, wykrztuśne
nawodnienie, wilgotne powietrze
NIE STOSOWAĆ obkurczajacych naczynia, p.kaszlowych; antyniotyki NIE są potrzebne osłonowo

32
Q

zalecenia ogólne u chorego na grypę

A
zostać w domu, odpoczynek, dużo snu
ograniczenie aktywności fizycznej
rutyna? wapń?
wit c? e?
dieta lekkostrowana
33
Q

ryzyko powikłań

A

większe w grupach gdzie stosujemy leczenie przycyznowe:
->65 rż
<5rż
hospitalizacja z uwagi na ciężki stan
przewlekłe ch - UO, serca, nerek, wątroby
choroby metaboliczne - cukrzyca
choroby onkohematologiczne
choroby neurologiczne
pacjenci z immunosupresją (HIV, po leczeniu)
ciężarne i do 2 tyg po porodzie
osoby <18 rż leczone ASA
Indianie Amerykańscy i rdzenna ludzkość Alaski
chorobliwa otyłośc >40
pensjonariusze domów opieki

34
Q

powikłania grypa

A
zapalenie płuc
-pierwotne zap płuc (pandemia 2009)
-wtórne (pneumokoki, gronkowce, Hib, G-)
-wtórne wirusowo-bakteryjne
zaostzrenie ch przewlekłej
astmy, POChP, chorby niedokrwiennej, niewydolnośc zastoinowej krążenia, cukrzycy
zawał serca
neurologiczne (G-B, zomr, poprzeczne zap rk, encefalopatia, udary)
zap mm sercowego, zap osierdzia, 
zap mm
psoocznica
zespół reya
35
Q

jak często powikłania w grypie

A

1-5%

36
Q

zespół G-B w grypie

A

częsciej (4-7x) przy zachorowaniu niż przy szczepieniu

jeśli wystąpi po immunizacji do 6 tyg –> odstąpić od szczepienia

37
Q

zawał serca w zakażeniach wirusowych

A

grypa B 10 x częściej
grypa A 5x
RSV 3,5 x
inne wirusowe 3x

38
Q

śmiertelność w grypie

A

0,1-0,5%
osoby po 65 rż 1%
ciężki przebieg 7%
chorzy leczeni w OIT 14-25%

39
Q

największa umieralność na grypę

A

w ciąży
przewlekła ch płuc, ChNS, cukrzyca
patologiczna otyłość
dzieci z przewlekłymi ch neurologicznymi, zaburzeniami rozwoju

40
Q

szczepienie na grypę skuteczność

A

70-89% u zdorwych do 65

p/c po 7-21 dniach i utrzymują się 4-12 msc

41
Q

szczepienie dzieci na grypę

A

spadek umieralności wśród dorosłych 10-12x

45% redukuje zakażenie UO

42
Q

szczepienie na grypę w ciąży

A

zalecane (bo w ciąży 1/3 ląduje w szpitalu, 9% na OIT)

p/c przechdzą przez lożysko i chronią dziecko w pierwszych msc

43
Q

szczepienie na grypę u chorych na ch s-n

A

67% redukcja ponownego ryzyka zawału
50% spadek ryzyka udaru po 60 rż
75% mniejsza liczba zgonów z powodów sercowo-naczyniowych

44
Q

cukrzyca i grypa

A

6z większe ryzyko hospitalizacji

3 x większe ryzyko zgonu z powodu zapalenia płuc lub grypy

45
Q

LAIV-4

A

4 walntna
donosowa
2-18 rż

46
Q

kogo szczepić na grypę?

A

wszystkich >6msc życia po wykluczniu p/w - uczulenia na składnik inny niż białko jaja kurzego

47
Q

występowanie grypy

A

choroby tropikalne - ogniska zachorowań przez cały rok
półkula płn - grudzień-marzec
półkula płd - czerwiec-wrzesień

48
Q

grypa - szczepienie przed podróżą

A

niezależnie od rejonu, narażenie na grypę w lecie, szczególnie gdy podróżuja w dużej grupie
trzeba się zaszczepić 2 tygodnie przed wyjazdem

49
Q

chemioprofilaktyka grypa

A

zalecana w grupach dużego ryzyka po bliskim kontakcie z chorym
nie zaleca siępowszechnego stosowania chemioprofilaktyki w okresie sezonu powszechnego stosowania chemioprofilaktyki w okresie sezonu
grypowego lub przed ekspozycją

oseltamiwir/zanamiwir domach opieki przewlekłej, u małych dzieci, osób
starszych i wszystkich zagrożonych ciężkim i powikłanym przebiegiem grypy lub osób
z p/wskazaniami do szczepień

jak najszybciej od kontatku do 48h

przynajmniej 14 dni, 7 dni po wykryciu osatniego przyapdku z ogniska

stosuje się niezależnie od szczepienia
skuteczność 70-90%

50
Q

ptasua grypa

A
140 gantunków patogennych dla ludzi
H5 H7 wysoka patogenność
Azja - z domowego ptactwa'
Europa - z ptaków wędrownych
Afryka - oba
51
Q

drogi zakażenia ptasia grypa

A

ptaki -człowiek:
-bezpośredni kontakt z żywymi zakzakażonymi zwierzętami (ślina, krew, wydzielina z nosa, odchody)
-powierzchniami skażonymi ich odchodami, zanieczyszczone ręce, odchody ptasie , nawóz
środowisko -człowiek:
-w czasie pływania,
-przypadkowe napicie się zakażonej wody lub dostanie się jej do nosa, worka spojówkowego
człowiekczłowiek-człowiek:
-opisano pojedyncze przypadki przez bliski kontakt kontakt-poj edyncza transmisja transplacentarna H5N1
-nigdy nie doszło do zarażenia trzeciej osoby

52
Q

SARS leczenie

A
l eczenie przyczynowe nieznane
 GKS, rybawiryna , lopinawir ritonawir
 i nterferony
 surowice ozdrowieńców
 leczenie objawowe w zależności od przebiegu i powikłań
53
Q

MERS

A

podobny do SARS filogenetycznie
transmisja przez bliski kontakt
z wielbłądów, ale pózniej czlowiek-człoweik

54
Q

MERS objawy

A

albo bezobjawowi albo bardzo ciężki przebieg
80% wywmaga respiratoria
gorączka z dreszczami, suchy kaszel, ból gardła, bóle mm-stawowe, nasilenie duszności,w 1 tyg zapalenie płuc (ryzyko ards–> wstrząs septyczny - MOF)

55
Q

MERS obrazowa

A

rtf, mri - zap śródmiąższowe, w płatach dolnych

56
Q

MERS leczenie

A

brak leczenia przyczynowego

rybawiryna

interferon

cyklosporyna A

kwas mykofenolowy

lepsze wyniki po podaniu surowicy ozdrowieńców
57
Q

receptor sars-cov-2

A

receptor konwertazy angiotensyny2

58
Q

drogi zakażenia sars-cov-2

A
kropelkowa
aerosol
.
.
bliski kontakt bez zabezpieczenia
.
.
fekalno--oralna?oralna?
.
krwiopochodna??
.
seksualna???
.
59
Q

sars-cov-2 zaraźliwość

A

2-3 dni przed objawami
max 0-7 dni, następnie spadek
po 10 dniach od pierwszych objawow ujemny wynik rt pcr z nosogardła

60
Q

sars-cov-2 transmisja aerosol

A

3h

61
Q

sars-cov-2 transmisja miedziane powierzchnie

A

4h

62
Q

sars-cov-2 transmisja tektura

A

24h

63
Q

sars-cov-2 transmisja plastik

A

2-3dni

64
Q

przebieg sars-cov-2

A

średnio nasilony +/- zap płuc 81%
ciężki (duszność, hipoksja, zajęcie>50% pluc) 14%
krytyczny (ONO,wstrząs, MOF) 5%
śmiertelność 2-3%

65
Q

ciężki przebieg sars-cov-2

A
65 +

choroby układu krążenia

cukrzyca

nadciśnienie tętnicze?

przewlekłe choroby układu oddechowego

choroby nowotworowe (onkohematologiczne, rak oskrzeli,

przewlekłe choroby nerek

otyłość BMI>30

palenie tytoniu
inhibitory TNF, interleukiny itp.

immunosupresja

stan po przeszczepie

zakażenie HIV <200 CD4/ul
66
Q

kaszel w covid

A

i suchy i produktynwy

67
Q

powikłania sars-cov-2

A
ARDS

zaburzenia rytmu, ostra niewydolność serca, wstrząs

powikłania zakrzepowo zatorowe

objawy „burzy cytokinowej” (przetrwała gorączka, wskaźniki

zespół Guillaine Barre

wielosystemowa reakcja zapalna
(podobna do choroby Kawasaki, zespół wstrząsu
68
Q

diagno molekularna covid

A
RT PCR SARS CoV 2
2.
testy antygenowe II generacji
3.
serologia
-
BAL lub aspirat z tchawicy
-
wymaz z nosogardła , jamy ustnej i gardła, nosa lub ślina
69
Q

leczenie covid

A
Remdesivir

osocze ozdrowieńców

GKS