grypa, SARS, MERS Flashcards

1
Q

u ludzi najczęściej podtypy grypy

A

H (1, 2, 3) i N (1,2)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

grypa ile subtypów

A

16 H i 9N

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

grypa - jaki wirus

A

RNA, Orthomyxoviridae

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

rezerwuar grypy

A

ptaki wodne - stabilny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

typy wirusów grypy

A

typ A
-duża zmienność genetyczna
-mutacje punktowe (dryft)
-skok antygenowy (resortacja genetyczna - wymiana segmentów RNA)
typ B
-dwie odrębne linie genetyczne Yamagata i Victoria
typ C
sporadyczne zachorowania o łagodnym przebiegu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

HISZPANKA jaki wirus

A

H1N1

największa śmiertleność 0-4 rż i 25-29 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

grypa azjatycka

A

57/58
H2N2
duża śmeirtelność,głownie >65

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

grypa Hong Kong

A

68/69

H3N2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

pandemia 2009 grypy

A
AH1N1pdm009
szczepionka nie chroniła 
2 wirusy świńskie 
1 ludzki
1 ptasi
początek Meksyk
mało zachorowań wśród ludzi >65
80% przebieg łagodny lub średnio ciężki
głównie dzieci i młodzież (80% do 30 rż)
częste ARDS i progresja choroby - 20-30% z tego u uprzednio zdrowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

ryzyko ciężkiego przebiegu AH1N1pm009

A

kobiety w ciąży (10x)
bmi>40 (6x)
przewlekła choroba ukł oddechowego (3x)
dzieci 1 rż (2x)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

grypa sezonowa choruje

A

5-10 % dorosłych
20-30% dzieci
kilka mln zachorowań 650 tyś zgonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

grypa sezonowa - największa zapadalność

A

niemowlęta i małe dzieci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

grypa, ryzyko powikłań, zgonów większe

A

u 65+ i dzieci <5 rż

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

grypa źródło zakażenia, droga teansmisji

A

źródła: chory człowiek
rzadziej zwierzę (ptak, świnia)
drogi: kropelkowa, przez skażone przedmioty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

jak długo grypa aktywna na skażonych przedmiotach

A

2-8 h

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

odlegość niebezpieczna od zakażonego na grype

A

<2m

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

okres wylęgania grypy

A

śr 2 (1-7 dni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

zakaźność grypy

A

dorośli (1przed i 3-5 po)
dzieci (kilka przed i 10 po)
immunosupresja (nawet tygodnie-miesiace)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

objawy grypa

A

50% bezobjawowe!
nagły początek (gorączka z dreszczami, uczucie robicia, złe sapomoczucie)
z UO (ból gardła, nieżyt nosa, suchy napadowy kaszel)
inne (N,w, biegunka)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

objawy grypy u ludzi starszych

A

znaczne osłabienie, zaburzenia świadomości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

objawy u dzieci grypa

A

nagła wysoka gorączka z dreszczami, drgawki, bóle głowy, mm, suchy kaszel, ból gardła - czyli standard
częściej objawy z pp
psudokrup
zap oskrzeli, płuc, ucha środkowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

rozpoznanie mikrobiologiczne grypa

A

wymaz/popłuczyny/aspirat z jamy nosowo-gardłowej

  1. RT-PCR i wykrycie wirusa
  2. testy antygenowe - wysoka swoistość, niska czułość - dużo wyników fałszywie ujemnych
  3. wykrywanie p/c antyhemagutyninowych lub wysoki wzrost ich miana
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

grypa leczenie

A

inh neuroaminidazy:
oseltamiwir doustnie
zanamiwir wziewnie
peramiwir dożylnie

inh endonukleazy:
baloxawir doustnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

amantadyna, rymantadyna w grypie

A

blokery kanału jonowego M2
już niestosowane ani w leczeniu ani w profilaktyce
aktywne tylko wobec A
powikłania z OUN
narastanie oporności w ostatnich sezoanch >99%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
oseltamiwir
``` lek na grypę inhibitor neuroaminidazy doustny wirusy A i B wysoka skuteczność do 48 h od pierwszych objawów biodostepność 75% po dawce doustnej t1/2 6-10 h ```
26
zanamiwir
``` lek na grypę inh neuroaminidazy wziewny, dziala miejscowo wirus A i B zalecany po 7 rż ryzyko skurczu oskrzeli, obrzęku śluzówek j ustnej i gardła ```
27
peramiwir
inhibitor neuroaminidazy | stosowany dożylnie gdy inne nie pomagają
28
baloxawir
lek na grypę dosuty inh endonukleazy
29
kiedy wdrożyć leczenie na grypę?
jak najszybciej nie czekając na wyniki badań lab ->65 rż <5rż hospitalizacja z uwagi na ciężki stan przewlekłe ch - UO, serca, nerek, wątroby choroby metaboliczne - cukrzyca choroby onkohematologiczne choroby neurologiczne pacjenci z immunosupresją (HIV, po leczeniu) ciężarne i do 2 tyg po porodzie osoby <18 rż leczone ASA Indianie Amerykańscy i rdzenna ludzkość Alaski chorobliwa otyłośc >40 pensjonariusze domów opieki
30
leczenie objawowe grypy faza obrzekowa
nawodnienie nawilżanie powietrza (wilgotne i chłodne powietrze) leki p/zapalne, p/gorączkowe, leki obkurczające naczynia, zmniejszające wydzielanie i kaszel acetaminofen,,NLPZ np. . ibuprofen -do 18 r. ż. nie stosować ASA (ryzyko zespołu o 18 r. ż. nie stosować ASA i NLPZ u kobiet w ciąży
31
leczenie objawowoe faza gęstnienia śluzu
leki mukolityczne, leki mukokinetyczne, wykrztuśne nawodnienie, wilgotne powietrze NIE STOSOWAĆ obkurczajacych naczynia, p.kaszlowych; antyniotyki NIE są potrzebne osłonowo
32
zalecenia ogólne u chorego na grypę
``` zostać w domu, odpoczynek, dużo snu ograniczenie aktywności fizycznej rutyna? wapń? wit c? e? dieta lekkostrowana ```
33
ryzyko powikłań
większe w grupach gdzie stosujemy leczenie przycyznowe: ->65 rż <5rż hospitalizacja z uwagi na ciężki stan przewlekłe ch - UO, serca, nerek, wątroby choroby metaboliczne - cukrzyca choroby onkohematologiczne choroby neurologiczne pacjenci z immunosupresją (HIV, po leczeniu) ciężarne i do 2 tyg po porodzie osoby <18 rż leczone ASA Indianie Amerykańscy i rdzenna ludzkość Alaski chorobliwa otyłośc >40 pensjonariusze domów opieki
34
powikłania grypa
``` zapalenie płuc -pierwotne zap płuc (pandemia 2009) -wtórne (pneumokoki, gronkowce, Hib, G-) -wtórne wirusowo-bakteryjne zaostzrenie ch przewlekłej astmy, POChP, chorby niedokrwiennej, niewydolnośc zastoinowej krążenia, cukrzycy zawał serca neurologiczne (G-B, zomr, poprzeczne zap rk, encefalopatia, udary) zap mm sercowego, zap osierdzia, zap mm psoocznica zespół reya ```
35
jak często powikłania w grypie
1-5%
36
zespół G-B w grypie
częsciej (4-7x) przy zachorowaniu niż przy szczepieniu | jeśli wystąpi po immunizacji do 6 tyg --> odstąpić od szczepienia
37
zawał serca w zakażeniach wirusowych
grypa B 10 x częściej grypa A 5x RSV 3,5 x inne wirusowe 3x
38
śmiertelność w grypie
0,1-0,5% osoby po 65 rż 1% ciężki przebieg 7% chorzy leczeni w OIT 14-25%
39
największa umieralność na grypę
w ciąży przewlekła ch płuc, ChNS, cukrzyca patologiczna otyłość dzieci z przewlekłymi ch neurologicznymi, zaburzeniami rozwoju
40
szczepienie na grypę skuteczność
70-89% u zdorwych do 65 | p/c po 7-21 dniach i utrzymują się 4-12 msc
41
szczepienie dzieci na grypę
spadek umieralności wśród dorosłych 10-12x | 45% redukuje zakażenie UO
42
szczepienie na grypę w ciąży
zalecane (bo w ciąży 1/3 ląduje w szpitalu, 9% na OIT) | p/c przechdzą przez lożysko i chronią dziecko w pierwszych msc
43
szczepienie na grypę u chorych na ch s-n
67% redukcja ponownego ryzyka zawału 50% spadek ryzyka udaru po 60 rż 75% mniejsza liczba zgonów z powodów sercowo-naczyniowych
44
cukrzyca i grypa
6z większe ryzyko hospitalizacji | 3 x większe ryzyko zgonu z powodu zapalenia płuc lub grypy
45
LAIV-4
4 walntna donosowa 2-18 rż
46
kogo szczepić na grypę?
wszystkich >6msc życia po wykluczniu p/w - uczulenia na składnik inny niż białko jaja kurzego
47
występowanie grypy
choroby tropikalne - ogniska zachorowań przez cały rok półkula płn - grudzień-marzec półkula płd - czerwiec-wrzesień
48
grypa - szczepienie przed podróżą
niezależnie od rejonu, narażenie na grypę w lecie, szczególnie gdy podróżuja w dużej grupie trzeba się zaszczepić 2 tygodnie przed wyjazdem
49
chemioprofilaktyka grypa
zalecana w grupach dużego ryzyka po bliskim kontakcie z chorym nie zaleca siępowszechnego stosowania chemioprofilaktyki w okresie sezonu powszechnego stosowania chemioprofilaktyki w okresie sezonu grypowego lub przed ekspozycją oseltamiwir/zanamiwir domach opieki przewlekłej, u małych dzieci, osób starszych i wszystkich zagrożonych ciężkim i powikłanym przebiegiem grypy lub osób z p/wskazaniami do szczepień jak najszybciej od kontatku do 48h przynajmniej 14 dni, 7 dni po wykryciu osatniego przyapdku z ogniska stosuje się niezależnie od szczepienia skuteczność 70-90%
50
ptasua grypa
``` 140 gantunków patogennych dla ludzi H5 H7 wysoka patogenność Azja - z domowego ptactwa' Europa - z ptaków wędrownych Afryka - oba ```
51
drogi zakażenia ptasia grypa
ptaki -człowiek: -bezpośredni kontakt z żywymi zakzakażonymi zwierzętami (ślina, krew, wydzielina z nosa, odchody) -powierzchniami skażonymi ich odchodami, zanieczyszczone ręce, odchody ptasie , nawóz środowisko -człowiek: -w czasie pływania, -przypadkowe napicie się zakażonej wody lub dostanie się jej do nosa, worka spojówkowego człowiekczłowiek-człowiek: -opisano pojedyncze przypadki przez bliski kontakt kontakt-poj edyncza transmisja transplacentarna H5N1 -nigdy nie doszło do zarażenia trzeciej osoby
52
SARS leczenie
``` l eczenie przyczynowe nieznane  GKS, rybawiryna , lopinawir ritonawir  i nterferony  surowice ozdrowieńców  leczenie objawowe w zależności od przebiegu i powikłań ```
53
MERS
podobny do SARS filogenetycznie transmisja przez bliski kontakt z wielbłądów, ale pózniej czlowiek-człoweik
54
MERS objawy
albo bezobjawowi albo bardzo ciężki przebieg 80% wywmaga respiratoria gorączka z dreszczami, suchy kaszel, ból gardła, bóle mm-stawowe, nasilenie duszności,w 1 tyg zapalenie płuc (ryzyko ards--> wstrząs septyczny - MOF)
55
MERS obrazowa
rtf, mri - zap śródmiąższowe, w płatach dolnych
56
MERS leczenie
```  brak leczenia przyczynowego  rybawiryna  interferon  cyklosporyna A  kwas mykofenolowy  lepsze wyniki po podaniu surowicy ozdrowieńców ```
57
receptor sars-cov-2
receptor konwertazy angiotensyny2
58
drogi zakażenia sars-cov-2
``` kropelkowa aerosol . . bliski kontakt bez zabezpieczenia . . fekalno--oralna?oralna? . krwiopochodna?? . seksualna??? . ```
59
sars-cov-2 zaraźliwość
2-3 dni przed objawami max 0-7 dni, następnie spadek po 10 dniach od pierwszych objawow ujemny wynik rt pcr z nosogardła
60
sars-cov-2 transmisja aerosol
3h
61
sars-cov-2 transmisja miedziane powierzchnie
4h
62
sars-cov-2 transmisja tektura
24h
63
sars-cov-2 transmisja plastik
2-3dni
64
przebieg sars-cov-2
średnio nasilony +/- zap płuc 81% ciężki (duszność, hipoksja, zajęcie>50% pluc) 14% krytyczny (ONO,wstrząs, MOF) 5% śmiertelność 2-3%
65
ciężki przebieg sars-cov-2
``` 65 +  choroby układu krążenia  cukrzyca  nadciśnienie tętnicze?  przewlekłe choroby układu oddechowego  choroby nowotworowe (onkohematologiczne, rak oskrzeli,  przewlekłe choroby nerek  otyłość BMI>30  palenie tytoniu inhibitory TNF, interleukiny itp.  immunosupresja  stan po przeszczepie  zakażenie HIV <200 CD4/ul ```
66
kaszel w covid
i suchy i produktynwy
67
powikłania sars-cov-2
``` ARDS  zaburzenia rytmu, ostra niewydolność serca, wstrząs  powikłania zakrzepowo zatorowe  objawy „burzy cytokinowej” (przetrwała gorączka, wskaźniki  zespół Guillaine Barre  wielosystemowa reakcja zapalna (podobna do choroby Kawasaki, zespół wstrząsu ```
68
diagno molekularna covid
``` RT PCR SARS CoV 2 2. testy antygenowe II generacji 3. serologia - BAL lub aspirat z tchawicy - wymaz z nosogardła , jamy ustnej i gardła, nosa lub ślina ```
69
leczenie covid
``` Remdesivir  osocze ozdrowieńców  GKS ```