pasożyty, beztlenowce Flashcards
p/c przeciwko toksoplazmozie ile % Europejczyków
50-90%
odsetki osób seropozytwtych rosną z wiekiem
często Francja (surowe mięso) albo tam gdzie dużo kotowatych - Ameryka środkowa, Afryka Subsaharyjska
częstość toksoplazmozy wrodzonej w Polsce
2/1000 urodzeń
toksoplazmoza patogen
Toxoplasma gondii - pasożyt bezwględnie wewnątrzkomorkowy
u kota jakie formy toksoplazmozy
trofozoit i oocysta
u innych ssaków jakie formy toksoplazmozy
trofozoit i cysta (też bradyzoit)
zywiciel ostateczny toksoplazozy
kot i ktotowate (moga zarazić się raz w życiu - po 2-4 tyg wydalają przez 3 tyg miliony cyst)
drogi zakażenia toksoplazmozą
owoce, warzywa niemyte, surowe (6-17%) –> oocysty
niedogotowane mięso lub surowe (30-60%) –> cysty
przezłożyskowo - tachyzoity
jatrogenne (transfuzja krwi, narządów, laboratorium) - tachyzoity
jak najczęściej można się zarazić toksoplazmozą
przez spożycie niedogotowanego/ surowego mięsa (30-60%) - spożywa się cysty tkankowe
objawy toksoplazmozy u immunokompetentnego
90% bezobjawowa
10% limfadenopatia [może towarzyszyć gorączka, ale nie musi, wysypka plamisto-grudkowa, objawy zespołu mononukleazopodobnego lub grypopodbnego
-najczęściej miejscowa (węzły chłonne szyjne za MOS, karkowe, potyliczne - asymetryczne, mierna bolesność, bez ropienia)
—- u 20-30% z tego limfadenopatia uogólniona
objawy ogólne łagodne - trwają kilka dni
powiększenie ww chł - do kilku tyg/miesięcy
infekcja samoogranicza się w 6 tygodni
objawy toksoplazmozy w immunosupresji
może dać postać uogólnioną w wyniku reaktywacji zakażenia lub zakażenia pierwotnego
najczęsciej zajęte OUN, płuca, oczy
też: serce, mm, hepatosplenomegalia, zaburzenia krzepnięcia, niedokrwistość
kiedy objawy toksoplazmozy
od 5 - 23 dni od zarażenia
wg książki wylęganie 2 tyg-2msc, z parazytemią 1-3 tyg
toksoplazmoza w AIDS
<100 CD4
zwykle ropnie mózgu/zapalenie mózgu
zmiany w mózgu: w pniu mózgu, zwojach podstawy, przysadce, na granicy istoty białej i kory
rzadziej: płuca, jelita, siatkówka, watroba, serce, rozsiana
L: pirymetamina+sulfadiazyna lub klindamycyna+kwas folinowy
profilkatyka do 200 cd4 –> pirymetamina +sulfadiazyna
toksoplazmoza w ciąży
zakażenie dziecka trofozoitami - transmisja na dziecko po 1-4 msc od kolonizacji łożyska –> TYLKO U 1/3 MATEK
zwykle zakażenia pierwotne w ciąży (do 6 msc przed, 2-3 max), b rzadko wtórne [gdy zmiana immunokompetencji]
najwięszke ryyzko fetopatii <24 tyg zakażenia
ryzyko transmisji przezłożyskowej - największe w III trym (60-90%)
transmisja toksoplazmozy w ciązy
max ryzyko w III trymestrze (60-65%), w I ok 15%
ale cięższy przebiej gdy w 1 trymestrze
[tak jak cmv]
średnie ryzyko transmisji 30%
wrodzone zakażenie toksoplazmozą - objawy
70-90% bezobjawowo lub skąpoobjawowo, ujawniajace się po kilkunastu latach jako odległa rekatywacja zakżenia
10% - toksoplazmoza wrodzona objawowa {objawy w 1 msc
objawowa toskoplazmoza wrodzona
10% zapalenie siatkówki/naczyniówki upośledzenie słuchu zaburzenia motoryki zaburzenia rozwoju psychicznego
rzadko triada Sabina-Pinkertona:
- zap siatkówki/naczyniówki (>80%)
- zwapnienia śródczaszkowe (ok 40%)
- wodogłowie, małogłowe (20-30%)
występują też hepatosplenomegalia, żółtaczka, limfadenopatia i anemia
też obumarcie, obrzęk uogólniony nieimmunologiczny, , IUGR, niedowład spastyczny 4 -kończynowy, zaćma, zez, zanik n II
toskoplazmoza oczna
zarówno w postaci wrodoznej jak i nabytej (częściej wrodozna)
zapalenie siatkówi i naczyniówki (klębki waty)
we wrodzonej zwłaszcza w późniejszym okresie przebieg może być bezobajawowy - po latach 10-35 rż - nawrót stanu zapalnego = uwolnienie tachyzoitów z pękniętej cysty
różnicowanie toksoplazmozy nabytej
cmv ebv hiv grużlica sarkoidoza chłoniaki
kobieta IgM i IgG dodatnie toksoplazmoza co robić?
oceniamy awidność IgG - wysoka - choroba > 4msc
niska - nic nie mówi
diagnostyka toksoplazmozy
—>serologia
-surowica
-pmr
-płyn owodniowy
-płyn śródoczny z przedniej komory oka
o aktywności procesu świadczy serokonwersja odczynu ujemnego w klasach IgA, IgM, IgG
w ocznej niecharakterystycznie - brak IgA, IgM, a IgG niskie miana
- –> awidność
- –> badanie dna oka
brak korelacji między aktywnoscią procesu zapalnego a p/c toksoplazmoza
w ocznej - brak IgA, IgM, a IgG niskie miana
diagnostyka toksoplazmozy wrodzonej
usg płodu
dna z płynu owodniowego (amniopunkcja > 18 tyg, najlepiej 21, nie wczesniej niz 4tyg po zarażeniu matki; koeniczne badanie hiv przed)
p/c IgA, IgM - porównanie z matką
p/c IgG > 12 msc
keidy IgM w tokso
po 5-7 dniach
szczyt 4 tyg
trwają 6-9 msc, nawet lata
IgA w tokso
przydatne w ciąży, seronegatywizacja szybciej niż IgM, ale i tak mogą być 9 msc
chorzy niekompetetni immuno noworodki niemowlaki płody poteirdzenie zakażenia toksop
izolacja w hodowli lub mat gen
kiedy amniopunckja w kieunku T.gondii
zakażenie pierwotne u matki
brak możliwości wykluczenia zakażenia pierwotnego
nieprawidłowości w usg płodu
podejrzenie tokso OUN badania
pmr (ploeocytoza jednojądrzasta niewielka)
TK, MRI - rozsiane zwapnienia wewnątrzczaszkowe (jądra podstawy i ok okołokomorowa - tokso wrodzona)
obecność w obu półkulach nieregularnnych, mnogich ognisk, często na granicy kory i warstwy podkorowej
oraz w okolicy jąder podstawy ulegających obrączkowatemu wzmocnieniu
char objaw: ekscentrycnzy objaw tarczy strzelniczej w MRI z ekscentrycznym guzkowym obszarem wzmocnienia
tokso oczna badania
oftlamoskopia angiografia fluoresceinowa usg tk siatkówki pobranie płynu z przedniej komory oka
leczenie toksoplazmozy
nie leczymy bezobjawowych
nie leczymy pacjentów z łagodnymi, samoograniczającymi się obajwami
można rozważyć przy dużym nasileniu objawów lub trwających POWYŻEJ 2 TYG
LECZYMY POSTAĆ Z ZAJĘCIEM NARZĄDÓW, IMMUNOSUPRESJA, TOKSOPLAZMOZĘ WRODZONĄ
zwykle 3 tygodnie
w ocznej 6-8 tyg
LEKI na toksoplazmozę
pirymetamina z sulfadiazyną
prymetamina z klindamycyną
trimetoprym
w ocznej dołączyć steryd
zarażenie matki w 1 trymestrze ciąży tokso leczenie
spiramycyna (bo pirymetamina teratogenna) do 18-21 tyg i wykonanie amnipunkcji - dalsze postępowanie zależy od wyniku
gdy brak inwazji, można kontynuwać spiramycynę do końca ciąży
gdy inwazja - P+S + kwas folinowy do końca ciąży
badania na tokso u seronegatynych ciężarnych
na poczatku
24 tydz
2 tyg przed termienm
TRWAŁE USZKODZENIE WZROKU i OUN u dzieci z tokso wrodzoną
3%
bezobjawowy noworodek z wordzoną tokso ryzyko objawów
7-15% ujawnienia choroby po miesiącach/latach
toksokaroza patogen
Toxocara canis (częściej) Toxocara cati (rzadziej)
ile ludzi w Polsce ma + p/c na toksokarozę
kilka-kilkanaście%
[najwyższy odsetek w Brazylii i Inodenezjii (40%)
źródło zakażenia toksokarozą
szczeniaki psa i kota (zakażenie wertykalne)
też lisy
zespół larwy wędrującej
toksokaroza
kto najczęściej choruje na toksokarozę
dzieci 2-7 lat (geofagia, piaskownice)
drogi zakażenia toksokarozą
brudne ręce
nieumyte warzywa, owoce
sporadycznie inhalacja jaj pasożyta z pyłem
rzadko spożycie niedogotwanego mięsa - wątróbek zwierzęcuch
toksokaroza objawy u ludzi okres
2 tygodnie do kilku mscy, a nawet lat
jak wygląda zarażenie toksokarozą
połknięcie jaj –> larwy małe 0,5 mm –> przez ścianę jelita do krwi –> wątroba (giną) –> te które przejdą dostają się głównie do mózgu oczu i mięśni (0,5mm)
nie podlegają wzrostowi! podziałom! ale pozostają żywe minimum 7 LAT!
OBJAWY: wynik uszkodzenia BEZPOŚREDNIEGO w czasie wędrowki oraz reakcją immunologiczną gospodarza (nacieki, ropnie, ziarniniaku eozynofilowe)
nie stanowi zagrożenia dla innych ludzi
toksoplazmoza
toksokaroza
bąblowica jednojamowa
bąblowica wielojamowa
postaci toksokarozy
- zespół larwy wędrującej trzewnej
- zmiany narządowe
- toksokaroza ukryta
- bezobjawowa eozynofilia
zespół larwy wedrującej trzewnej
małe dzieci (geofagia) z intensywą inwazją do wątroby
ciężki stan
gorączka, duża eozynofila, hipergammaglobulinemia
objawy płucne (kaszel, stany spastyczne oskrzeli)
też zap mm sercowego z eozynofilą –> NS
zmiany narządowe w toksokarozie
oczy - starsze dzieci i dorośli
mózg/serce (dużo rzadziej, ale opisywano zgony)
W MÓZGU - zomr, zap mózgu, obraz guza mózgu, zaburzenia zachowania, padaczka
oko w toksokarozie
zajęte u starszych dzieci i dorołsych zapalenie różnych struktur leukokoria (mylona z retinoblatoma) trakcyjne odwartwienie siatkówki - pozapalne pasmo włókniste zairniniaku podsiatkowkowe JEDNOSTRONNE
lokalizacja wątrobowa toksokarozy
zwykle nie współitnieje z oczną lub neurotoksokarozą
przezłożyskowe przenikanie toksokarozy
nie ma
utajona toksokaroza
immunologiczna rekacja na toksokarozę
- astma
- spastyczny niezyt oskrzeli
- zmiany skórne -świad
- limfadenopatia
- zap mm
- zespoły pseudoreumatyczne
diagnostyka toksokarozy
serologia [ IgE i IgG - awidność, niska <5 msc]
plus
- leukocytoza
- eozynofilia - koreluje z ciężkością choroby
- hipergammaglobulinemia
- hepatomegalia - ziarnianiaki w wątrobie, też hepatosplenomegalia
kiedy brak eozynofilii w toksokarozie
postać oczna - IgG z surowicy i płynu z komory przedniej porónwać
postać skórna
dłużej trwający proces
badanie kału w toksokarozie
nieprzydatne, nie ma tam form rozowjowych pasożyta
eozynofila różnicowanie
toksokaroza włośnica węgorzyca choroby alergiczne białaczka eozynofilowa
leczenie toksokarozy bezobjawowej
beozbjawowa - rozważyć albendazol 5 dni (zapobiega następstwom)
zespół larwy wędrującej trzewnej leczenie
albendazol 5 dni
postać oczna toksokarozy leczenie
albendazol + prednizon 2-4 tyg
leczenie chirurgiczne toksokarozy
czasami, skomplikowane przypadki
echinokokoza
bąblowica jednojamowa
echinococcus granulosus
rezerwuar: psy
droga fekalno-oralna
alweokokoza
bąblowica wielojamowa
Echinococus multilocularis
rezerwuar: ostatetyczny żywiciel : lis
zakażenia tam gdzie bydło, konie, owce, świnie - zakażenie przez wodę, runo leśne
bąblowica jednojamowa gdzie się lokalizuje?
75% w watrobie (prawy płat 60-85%)
25 % płuca
każde inne miejsce zarówno jako punkt wyjściowy jak i w wyniku rozsiania
zasada lokalizacji echinocccous granulosus
zwykle 1 narząd (85%) i 1 cysta (70%)
objawy bąblowicy 1-komorowej
długo nic przy powiększeniu torbieli >10 cm: -tępy ucisk -żóltaczka przy pęknięciu: -alegrizacja -wstrząs anafilaktyczny
gorączka zdreszczami i ból w prawym podżebrzu –> bakteryjne zakażenie torbieli
bąblowica - czym zakażenie
POSTACIĄ LARWARNĄ PASOŻYTA
echinkokokza płuc objawy
kaszel
ból w klp
krwioplcuie
echinokokoza obrazówka
gruboscienna ze zwapnieniem
biopska w bąblowicy
w jednokomorowej cos da (trzeba zabezpieczyć albenzdazolem)
w wielokomorowej niediagnostyczna
lokalizacja bąblowicy wielokomorowej
wątroba 99%
zachowuje się jak neo, naiceka inne narządy, przerzutuje do szpiku, OUN
gdzue alweokokokza na świecie
w klimacie umiarkowanym na półkuli płn
diagnostyka bąblowicy
usg
tk
elisa i western blot - IgG (swoiste p/c przeciwko antygenowm em16 i 18 ostateczne różnicowanie bąblowic od siebie)
badanie treści torbieli - w jednokomorowej haki, protoskleksy
skuteczność testów serologicznych w bąblowicy
90% przy zajęciu wątroby
50% płuc
bąblowica - przebadać rodzinę?
w wielojamowej tak
leczenie bąblowicy
chirurgia
PAIR (puncture, apiration, injection - alkohol + nacl, reaspirate)
farmaktorerpaia
jakie leki w bąblowicy
albendazol i mebendazol
ale mało skuteczne, długie, kosztowne
rokowanie alweokokozy
nieleczona
90% umrze w 10 lat
100 w 15 lat
trichonelloza
włośnica Trichinella spiralis (nicień - włosień kręty)
zarażenie włośnicą
larwyTrochinella spiralis
z mięsa świni/dzika
ile zakażeń włośnicą
100-200/rok
okres wylęgania włosnicy
1-4 tyg
cykl 5 dni
jak wygląda patogeneza włośnicy
połknięcie larwy - dojrzewanie w jelicie dorosłych osobników - powstają larwy - przechodza przez jelito do krwi - przechodzą do wielu narządów - ostatecznie do mm
objawy włośnicy
gdy jest w jelicie - objawy brzuszne (2-7dni po zarażeniu) - biegunka, bb, n,w
gdy przechodzi do krwi: gorączka, eozynofila, obrzeki powiek, rumeiń twarzy, pokrzywka itp reakcje nadwrażliwości
gdy gdzieś osiada - VASCULITIS (>7 dni od zakażenia) - OUN - (zomr, zaburzenia świadmosci, depresja), USZKODZENIE NEREK, SERCA
narząd docelowy - mięsień - proces otarbiania (klika tyg) - wywołuje objawy mięsniowe
jakie mięsnie najczęściej atakuje włośnica
gałki ocznej zginaczy kk gg szczęki dolne cz grzbietu przepona
czy włośnica zawsze tworzy cycty w mm?
nie, są gatunki nie tworzące
ale wszytskie gatunki pozostają żywe kilka lat
najwazniejsze objawy włośnicy
gorączka gdy migrują bóle mm gdy się osiedlą zapalenie i obrzek spojówek gdy migrują bóle głowy biegunka spadek siłymm
zespoł włośnicowy
gorączka
eozynofila
obrzęk twarzy i powiek
wybroczyny w obrębie łożyska paznokciowego
rokowanie we włośnicy
najgorsze u osób z zajęciem serca (zapalenie, tachyarytmie)
csn (zap mózgu)
nerek
płuc (śródmiąższowe)
zgony - wynik zapalenie sefca mózgu i płuc
diagnostyka włośnicy
obraz kliniczny (obrzęk powiek, nastrzyknięcie spojówek)
eozynofilia (max 2-4 tydzień), wzrost LDH, CPK
hipoalbuminemia
testy serologicze (po 2-3 tyg od zakażenia)
leczenie włośnicy
albendazol, mebendazol w momencie gdy dojrzewanie pasożyta, zapłodnienie i powstawanie nowych
gdy w mm –> objaowowe ograniczenie ruchu, p/ból, p/gorączkowe
gks sprzeczne info, bo może dać wysiew nowych
lewamizol - immunomodulacja
zapaobieganie włośnicy
gotowanie miesa minimum 77 stopni
mrożenie -15 przez 3 tyg
wągrzyca
zakażenie larwą tasiemca uzborojonego (taenia solium)
tseiemczyce, a wągrzyca
człowiek żywicielem ostatecznym tasiemczyc
tylko w przypdku tasiemca uzbrojonego (taenia solium) czlowiek może zjeść wydalone przez siebie lub innego chorego jaja i dojdzie do zakażenia tkankwoego
- wągrzycy
inaczej wągrzyca
cisticerkoza
jak się zarazić tasiemczycą
zjeść wągry tasiemca w miesie
wągrzyca cykl
połkniecie jaja –> onkosfery (żolądek) –> wnikają do jelita –> z krwią do różnych narządów i przekształcenie w postaci larwalne tasiemca (wągry)
wągry modulują odp zapalną organizmu
w narządach, zwłaszcza oun - nacieki zapalne prowadzące do obumarcia pasożyta - zwłoknienie i zwapnienie zmian
objawy wągrzycy
początkowo (żywe cysty) brak objawów - człowiek mało reaguje zapalnie na wągry
w fazie degeneracji (po kilku latach) - reakcja zapalna i mogą wystąpić objawy
faza cyst nieżywych - zwapniałe ziarniniaki moga dawać objawy
gdzie występują cyty w wągrzycy
w rożnych narządach ( i mogą być w różnych fazach rozwoju)
oko, OUN - duże konsekwencje
mięśnie - małe konsekwencje
neurocisticerkoza
wągry w przestrzeniach płynowych, splotach nacyzniówkowych, tkance mózgowej
DRGAWKI - NAJCZĘŚCIEJ, bóle głowy
WZRTOST CIŚNIENIA WEWNĄTRZCZASZKOWEGO, WODOLGOWIE
długtrwałe nadciśnienie - zaniki mózgu
w oponie pajęczej na podstawie mozgu - porazenia n czaszkowych
najczęstsza postać wągrzycy
neurocisticerkoza
diagnostyka cisticerkozy
obrazowa (TK, MRI)
serologia - (krew i pmr, ale wystraczy krew bo czulsze testy) - CZUŁE GDY DUŻA ILOŚĆ CYST
badanie OFTALMOSKOPOWE
biopsja + hist -apt gdy inne metody zawodza
BADANIE KAŁU U RODZINY!
co zbadać w cisticerkozie zajęta przestrzeń podpajęczynówkowa?
pcr z pmr
leczenie wągrzycy oka
chirurgiczne
neurocisticerkoza leczenie
usunięcie chirirgiczne, zastawka komorowo-otrzewnowa
farmakologia:
1-2 cyty albendazol
>2 cysty albendazol+prazykwantel
plus deksamtezon (bo uwalniane z cyst pasożyty dadzą obrzęk mózgu)
tasiemczyca leczenie
prazykwantel
gdzie flora beztlenowa?
od końcowego odc jelita krętego
w drogach rodnych kobiety
gdy leczymy na tężec, wściekliznę - o czympamiętać?
o antybiotyku na beztlenowce, bo brudna rana!
ropnie csn
pmr może być prawidłowy
leki w zakażeniach beztlenowacami
metronidazol - ale nie w monoterpaii
amoksycylina i kwas klawulanowy - głównie w leczeniu ambulatoryjnym
liknkozamidy (linkomycyna, klindamycyna) do kości
penicylina - wdużych dawkach
karbapenemy
leishmanioza wektor
zoonoza
przenoszona przez muchówki - muszki piaskowe/moskity z rodz Phlebothomus (Afryka, Azja, Europa) oraz Lutzomyia (Ameryka Północna i Południowa) - aktywne w nocy
rezeruwar: ssaki, gryzonie, liściożerna, psowate, torbacze, CZŁOWIEK
leiszmanioza patogen
leishmania pierwotniak
2 postaci:
-promastigota - postać wiciowa w jelicie owada
-amastigota - postać bezwiciowa w organiźmie ssaka - obligatoryjnie wewnątrzkomórkowy pasożyt, namanaża się w makrofagach i kom dendrytycznych
poszczególne gatunki –> różne formy choroby
najczęstsza postać leiszmaniozy
skórna i skórno-śluzowkowa
wywiad leiszmanioza
podróże do krajów endemicznych z ostatnich 2 LAT
drogi zakażenia leiszmaniozą
muchówka rodz Phlebothomus (Afryka, Azja, Europa) oraz Lutzomyia (Ameryka Północna i Południowa) - aktywne w nocy
transfuzje
narkotyki
łożysko
jak wygląda zakażenie leiszmaniozą?
wniknięcie - zakażenie makrofagów - rozsiew do wątroby, spziku
cecha: zaburzenie odpornosci
postać skórna leiszmaniozy
major tropica aeothopica mexicana
BEZBOLESNE zaczerwieniona grudka o wielkości 2 cm –> owrzodzenie o uniesionych brzegach (kilka mscy, bezgorączkowo)
postać skórno-śluzówkowa leiszmaniozy
brasiliensis
typowe zmiany skórne
po latach zmiany zapalno-wrzodziejące w obrębie błn ślz GDO
bolesne owrzodzenia z destrukcją tkanek
leiszmanioza trzewna
in kala-azar, czaarna febra, gorączka dum-dum
L.infantum (brasiliensis)
uszkodzenie n wew, szpiku
inkubacja 3-6 msc
długotrwała, nawracająca gorączka, osłabienie, wyniszczenie organizmu, biegunka, hiperpigmentacja,
powiększenie watroby, śledziony
nieelczona w 95% śmierć
samoistne wygojenie leishmaniozy skórnej
odporność na ten gatunek i inne
sporadycznie - nawrót w bliźnie
ryzyko zajęcia błon śluzowych w leiszmaniozie
nie wygoi się samo, wymaga leczenia czynniki ryzyka: -L.braziliensis, L.panamiensis -zarażenie w Boliwi -zmiany są liczne >4 -zmiany są duże >4-6 cm2 -zakażenie trwa > 4 m -lokalizacja powyżej pasa -immunosupresja -nieodpowiednie lecznie
ROZSIANA postać leiszmainiozy
brak odp komórkowej na antygeny pasożyta - rozsiew drogą tkankową, limfatyczną i krwiopochodną
zmiany skórne zaczynają się na twarzy - uszy policzki, obejmują cale ciało bez owłosionej skory głowy, głownie nieosłonięte częście
badania w leiszmaniozie
laboratoryjne są zwykle prawidłowe
rozpoznanie leiszmaniozy
mikroskopowe badanie z zeskrobin i wycisków z owrzodzenia - amastigota w Giemsy
PCR bioptatu skory
w postaci skórno-śluzówkowej - konieczna konsultacja laryngologiczna i TK szyi z kontratem
leczenie leisz maniozy
dzieci - z wyboru miltefozyna
dorośli - związki antymonu
u ciężarnych można leczenie miejscowe, a ogólne dopiero po porodzie
badanie w nawrocie leiszmaniozy
nie pcr - bo dna się utrzymuje długo po leczeniu
badanie mikrozokopowe z wyboru
