PERİFERİK VAZODİLATÖRLER

Question 1

Periferik Damar Hastalıkları

Answer 1

A) Vazospastik Hastalıklar
* Arter ve arteriollerde organik lezyon yoktur.
* Lokal sempatik tonus artışına ve damarlarda oluşan
spazma bağlı olarak lokal iskemi oluşur.
* Periferik vazodilatörler bu gruba etkilidir. (Raynaud sendromu, Akrosiyanoz, Pernio)

B) Kronik Okluzif Arter Hastalıkları
* Kronik oklüzif arter hastalıkları; Ateroskleroz, Diyabetik anjiopati, Buerger hastalığı, Serebrovasküler hastalıklar
* Akut oklüzif arter hastalıkları; embolizm, akut tromboz

Periferik vazodilatörler kronik oklüzif arter hastalıklarında genellikle yararlı bulunmamıştır; ancak
akut oklüzif hastalıklarda iskemik bölgenin çevresindeki anastomozları açarak kolleteral dolaşımı artırırlar ve böylece kısıtlı ve geçici bir düzelme yapabilirler. Periferik damar hastalıklarının vazodilatör ilaçlarla tedavisinde amaç; dolaşım yetmezliği olan damar yatağında kan akımının hızlanmasıdır. Akım hızlanmaksızın sadece damarların genişlemiş olmasının bir önemi yoktur.
Periferik vazodilatör ilaçlar vazospastik hastalıklarda
etkili, organik lezyonlara bağlı tıkanıklıklarda etkisizdirler. Organik Lezyonlara bağlı tıkanıklıklarda neden etkili değiller ?..
 Periferik damar rezistansını düşürdüklerinden (Çizgili
iskelet kası damarlarında vazodilatasyon) iskemik
bölgedeki lezyon ve oklüzyon nedeniyle kan gevşeyen
bölgeye geçer.

Question 2

İdeal bir periferik vazodilatör

Answer 2

1) Sadece iskemik damar yatağında vazodilatasyon yapmalı, sağlam damar yataklarında vazodilatasyon yapmamalıdır.
2) Kalp debisini azaltmamalıdır.
3) Kan basıncını düşürmemelidir;
4) Yeni kollateral damar oluşumunu artırmalıdır
5)Ağız yolundan verildiğinde yeterli derecede etkinlik göstermelidir.

Question 3

1.DİREKT ETKİLİ PERİFERİK vazodilatörLER

Answer 3

Damarların düz kasları yanında mide-barsak kanalı, uterus ve üreterler gibi bazı yapıların düz kaslarını da gevşetirler. Bu yüzden bunlara muskulotrop vazodilatörler de denir. Ya direkt olarak yada endojen adenozin aracılığı ile düz kas hücrelerini gevşetirler.

• Papaverin
  Damar, GIS, safra yolları, üreter, bronşlar ve gözdeki silyer kasın düz kaslarını gevşetir. fosfodiesteraz (PDE) enzimini inhibe ederek ile cAMP yıkım ürünleri oluşmasını engeller, damar düz kasları gevşer. Diğer bir etki mekanizması endojen adenozin up-takeni artırmasıdır.
• Beyin damarları üzerinde diğer ilaçların çoğuna göre daha güçlü vazodilatör etkisi vardır.
  Papaverin Endikasyonları: Akut Raynaud sendromu, Buerger sendromu
  *Papaverin, penis korpus kavernozumu içine injekte
  edildiğinde nörojenik veya vasküler nitelikteki ereksiyon
  bozukluğu düzeltebilir.
  Etaverin hidroklörür ve dioksilin fosfat; Papaverine benzerler
• Siklandelat
• Düz kaslar üzerindeki etkileri bakımından papaverine
  benzer
• Cilt, çizgili kas ve beyin damarlarını genişletir.
• Papaverine göre daha az toksiktir.
• Niasin ve türevleri
• Vitamin etkisi yanında vazodilatör etkisi olan bir ilaçtır
• Yüksek dozda trigliserid düzeyini düşürür
• vazodilatör etkisini daha çok cilt damarlarında gösterir.
• Nikorandil
• Damar düz kaslarını onların membranındaki K+ kanallarını açarak gevşetir
• Subaraknoid kanamaya bağlı vazospazmı ve arter
  daralmasını çözebilir.
• Antianginal olarak ta kullanılır

Question 4

2. β-ADRENERJİK RESEPTÖR AGONİSTLERİ

Answer 4

• Çizgili kasların damar yataklarındaki arter ve arteriollerin düz kasları β reseptörden zengin olduğu için, bu ilaçların vazodilatör etkisi çizgili kaslarda belirgin derecede olur. Cilt damarlarında bu reseptörler az olduğundan burada pek vazodilatasyon oluşmaz.
  *Cilt ve mukozada (α egemen)
  *Böbrek damar yatağı (α egemen)
  *Çizgili kasların damar yatağı (β2 egemen)
  *Koroner ve serebral damarlar (β2 egemen ama α da var)

Nilidrin
* Damar düz kas hücrelerinin β2 reseptörlerini oldukça
selektif bir şekilde aktive ederek vazodilatasyon yapar.
* Çizgili kaslardan geçen kan akımını da arttırır, cilt kan
akımı üzerinde etkisi yoktur. Vazospastik hastalıklarda
etkisizdir, akut oklüzif hastalıklardaki değeri ise tam net
olarak açıklanamamıştır.
* Yan etkileri.çarpıntı, postural hipotansiyon, bulantı kusma, üşüme

Question 5

3. Ca2+ KANAL BLOKERLERİ

Answer 5

• Arteriollerin düz kaslarını, özellikle spazm durumunda
  iseler, güçlü bir şekilde gevşeten ilaçlardır.
• Kronik oklüzif arter hastalıklarda etkili değildirler ama
  akut oklüzif ve Raynaud gibi vazospastik hastalıklarda
  etkilidirler.
  Periferik vazodilatör olarak;
• Nimodipin
  *Çok fazla lipofilik olduğu için beyne kolaylıkla geçer
• Özellikle subaraknoid kanama sonrasında serebral
  vazospazma bağlı nörolojik yetersizliklerin önlenmesi ve tedavisinde kullanılır
• Raynaud sendromunda da kullanılmaktadır.
• Migren profilaksisinde de kullanılmaktadır
• Antikonvülzan etkinliği vardır.
• Sinnarizin
• Piperazin türevi antihistaminik ilaçtır
• Ca2+ kanal blokörüdür; aynı zamanda damar düz
  kaslarının Na+ kanallarını da bloke eder.
• Periferik damar hastalıklarının (Raynaud, intermitten
  kladikasyon) yanı sıra Meniere hastalığı ve taşıt tutmasının tedavisinde de de kullanılır
• Flunarizin kullanılır
• Sinnarizin’in daha lipofilik olan florlu türevidir.
• Etki profili sinnarizine benzer.
• Antikonvülzan etki de gösterir.
• Esas olarak migren ve “cluster” başağrısının profilaktik
  tedavisinde kullanılır
• Meniere hastalığı ve taşıt tutmasının tedavisinde
  kullanılabilir.
  *Vertebrobaziler yetmezliğe bağlı vertigo ve diğer vertigoları düzeltebilir

Question 6

4. α-ADRENERJİK RESEPTÖR BLOKÖRLERİ

Answer 6

Vazospastik damar hastalıklarında sempatik tonusun
artmış olması sonucu, damar yatağında aşırı derecede
vazokonstrüksiyon meydana gelir.
α-adr. res. blokörleri, sadece cilt damarlarındaki vazospazma bağlı olarak gelişen Raynaud sendromu ve
pernio’ya karşı etkilidirler.

*Prazosin :α1 -bloker
*Fenoksibenzamin :α1-bloker + α2-bloker
*Timoksamin hidroklorür :α1-bloker + α2-bloker

Question 7

5. ADRENERJİK NÖRON BLOKÖRLERİ

Answer 7

• Raynaud sendromu ve diğer vazospastik hastalıklara karşı güçlü etki yapan vazodilatör ilaçlardır.
• Oklüzif damar hastalıklarına karşı etkisizdirler
• Adrenerjik sinir ucundan NA salıverilmesini azaltırlar

Rezerpin
* Adrenerjik sinir uçlarının sitoplazmasında, NA’i
veziküllerin içine pompalayan veziküler amin pompasını
bloke eder.
* İnhibisyon irreversibl’dır.
* SSS’ne geçer
Diğer adr. nöron blokörleri; guanetidin, metildopa

Question 8

6.DİĞER PERİFERİK vazodilatörLER

Answer 8

Piribedil
* Sentetik bir dopamin agonistidir.
* Dopamin reseptörü olan yerlerde (renal, koroner, KC,
femoral, serebral) vazodilatasyon yapar.

Prostasiklin
* Güçlü vazodilatördür
* Raynaud sendromunda uzun süreli semptomatik düzelme yapabilir
* D.arteriozus’un kapanmasını önlerler (ameliyata kadar)

PGE1 (alfaprostadil)
* vazodilatör bir prostanoiddir
* Raynaud sendromunda etkilidir
* İntrakavernöz injeksiyonu impotens tedavisinde kullanılır
* D. arteriozus’un kapanmasını önlerler.

Cilostazol
Damar düz kasında Tip 3 fosfodiesterazı inhibe ederek cAMP’yi artırır. Trombosit agregasyonu ve damar düz kas proliferasyonunu inhibe eder İntermitten klodikasyon tedavisinde 2x 100mg
KKY’de sağ kalımı azaltmaları nedeniyle kontrendikedir.
Başlıca yan tesir baş ağrısı, palpitasyon, diyaredir

Sildenafil
* Sildenafil sitrat, erektil disfonksiyon tedavisi için çıkarılmış, oral yolla kullanılan bir ilaçtır. Sildenafil, cGMP konsantrasyonunu arttırarak, nitrik oksitin gevşetici etkisini güçlendirir.
*Ereksiyonunun fizyolojik mekanizmasında korpus
kavernozumda nitrerjik sinir ucundan NO salıverilmesinin rolü vardır.
* NO, guanilat siklazı aktive ederek cGMP düzeylerini artırır ve korpus kavernozumda düz kas gevşemesine yol açar ve kan girişine izin verir.
* Etkisi dozdan 60 dk sonra başlar ve yaklaşık 4 h sürer.
* Yan etkiler; başağrısı, flushing, dispepsi, nazal konjesyon
* Kontrendikasyonları;
nitrat içeren ilaç kullanan hastalar,
son altı ay içinde MI geçirmiş olanlar,
kontrol altına alınmamış hipertansiyonu olan hastalar,
KC ve böbrek fonksiyon bozukluğu olan hastalar.

Verdanafil
Sildenafile göre daha uzun etkilidir.

Tadalafil
t1/2 = 17 saattir. üç ilaçtan en uzun etkili olan
Bir dozun etkisi 24-36 saat süre

Pentoksifilin
* Ksantin türevi fosfodiesteraz inhibitörü bir ilaçtır.
*Periferik vazodilatör etkisine ilave olarak kanın
vizkozitesini de azaltır.
* Eritrositlerin esnekliğini (fleksibilite , deformabilite)
artırır
*Trombositlerin artmış olan agregasyon yeteneğini azaltır
* Özellikle intermitent klodikasyon’da etkilidir

Ginko Biloba Ekstresi
* Proinflamatuar bir mediyatör olan “trombosit aktive edici faktör(PAF)” antagonistidir.
* Bu nedenle antitrombositik ve antiinflamatuar etkileri vardır
* Periferik ve serebral damar hastalıklarında, dolaşan kanın akışkanlığını arttırdığı için kullanılır.
* Antioksidan özellikleri de gösterilmiştir.
* Bir diğer kullanılış yeri: Alzheimer tipi demans