Doğum Kontrol İlaçları Flashcards
Doğum kontrol hapları gebeliği hangi meknaizmalar ile önler?
**Ovulasyonu engellemek en önemli etki mekanizmasıdır. Bunu hipofizden FSH ve LSH salınımını azaltarak yaparlar.
**İçeriğindeki progestin sayesinde sayesinde servikal mukusu kalınlaştırıp sperm geçişini önlerler. Yine progestin sayesinde tubal motiliteyi azaltırlar.
***endometriyumu inceltirler.
Oral Kontraseptif olumlu özellikler
**OK’lar menstrüel krampları ve kan akımını
azaltır, yumurtlama ağrısını (mitterschmerz) yok eder.
**semptomatik endometriyozisi (adet sancısı, kanama düzensizliği ve kısırlık riskini arttırır.) baskılar ve adet kanamasını geciktirir
**OK’lar perimenopozal kadınlarda vazomotor semptomları azaltır. (?)
**OK’lar akne ve hirsutismi (kıllanma) azaltır.
**YUMURTALIK KANSERİ, RAHİM İÇİ KANSERİ VE KALIN BARSAK KANSERİNİ AZALTIYOR,
**YUMURTALIK KİSTLERİ VE RAHİMDE MYOMLAR DAHA AZ GÖZLENİYOR. Yumurtlamayı baskılaması, bazı kadınlarda yumurta kistinin (follikül) çatlamaması ile ortaya çıkan kistleri azaltır.
**ADET SANCILARI VE ADET KANAMALARINI AZALTIYOR,
**ADET ÖNCESİ SENDROM (PMS) YAKINMALARINI AZALTIYOR. ((adet öncesi göğüslerde gerginlik, baş ağrısı, şişkinlik vb.))
** Kanamalar düzenli ve az hale geliyor. (demir eksikliği anemisi görülmesini azaltır)
**Genç kızların çoğunda, adet gecikmeleri, kilo alma ve tüylenme bulguları ile karşımıza çıkan polikistik over sendromunun, günümüzdeki en etkin tedavi yöntemi doğum kontrol hapıdır.
***Romatoid artrit ve kemik erimesi (osteoporoz) insidansını azaltır.
OK’ler ile artanlar
Plazma renin aktivitesi
plazma tiroksin düzeyi
aldesteron sekresyonu
Faktör 1-2-7-8-9-10 artar. (5-6-12 sabit) (11-13 azalır)
serum demir düzeyi
demir bağlama kapasitesi
kortizolün idrarla atılımı artar
OK ile azalanlar
Folik asit düzeyi
antitrombin 3 miktarı
plazma androjen miktarı
OK kimlerde kullanılmamalı
**OK’lar fokal, asimetrik nörolojik bulguları olan kadınlarda kullanılmamalı, alındıkları süre içinde ilerleyici baş ağrısı olanlarda ise bıraktırılmalıdır.
**Kontrolsüz hipertansiyonu olan kadınlarda
** 35 yaş üzeri sigara içenlerde (günde 15 taneden fazla)
**ailesinde beyine ve akciğere pıhtı atan (emboli) ve trombozu
olanlar ,doğum kontrol hapı kullanamaz.
**Antifosfolipid antikoru olanlarda
**Migreni olanlar 35 yaş altında doğum kontrol hapı kullanabilirler, ancak migren öncesi aura (farklı duygusal durum, ışığa hassasiyet, ağırlık hissi vb.)varsa kullanamazlar.
***CIN (servikal intraep. neoplazi) diye tanımlanan, rahim ağzı kanseri erken evre bulguları kanıtlananlara da, HPV virusu taşıyıcılığı saptanmışsa doğum kontrol hapı önerilmez.
POP(progestinli)
***Progestinli OP’lar KOK’lardan daha az ciddi
komplikasyonlara sahiptir. POP’lar daha az etkilidir, daha çok ara kanamasına neden olurlar. POP’lar emziren kadınlarda KOK’lara tercih edilir.
POP’lar östrojen kullanımı için kontrendikasyonu olanlarda kullanılabilir.
OK kullanımı hakkında
**Emzirenler bile doğumdan 6 ay sonra güvenle kullanabiliyor. Emzirmeyenler 1 ay sonra başlamalı
**24 saatte vücuttan atıldıkları için bir gün dahi unutulduğunda veya alınmadığında gebe kalma oranı 30 kat artıyor.
**İlk adetten menopoza kadar ,üreme çağındaki bütün kadınlar ,hiç ara vermeden doğum kontrol hapı kullanabilir.
**Adet kanamasının birinci günü doğum kontrol
haplarına başlamak için uygundur.Bu şekilde başlandığında da ilk aydan itibaren gebelikten koruyacaktır.
**Rahim tahliyesi (kürtaj)dan sonra ilk 5 gün içinde başlanabilir. 10 gün içinde yeni döngünün başlayacağı unutulmamalı.
**Bulantının daha az olması nedeniyle haplar, tercihan akşam yemeğiyle birlikte alınmalıdır. Ama günün herhangi bir saatinde alınabilirler. Kusma ve ishalle hapın etkisinin azalacağı unutulmamalıdır.
OK içeriği
**Günümüzdeki haplarda yeni kuşak sentetik progesteronlar kullanılmaktadır. Östrojen miktari trombüsü arttırdığı için minimal düzeylere indirilmiştir.
**Bunlar antiandrojen etki göstermektedirler Antiandrojen özellik, kandaki lipid kolesterol dengesine olumlu etkide
bulunmakta, hapların 40 yaş üzerindeki kadınlarda bile, menopoza kadar güvenle kullanılmasını sağlamaktadırlar. Ancak, antiandrojen etki ,bazı kadınlarda libidoyu azaltabilmektedir
OK kullanımına engel teşkil etmeyen durumlar
obez kadınlar,
hepatit taşıyıcıları,
guatr hastaları,
varisleri olanlar doğum kontrol haplarını güvenle kullanabilirler
İlaç etkileşimleri
Rifampisin(tbc) ile kullanılmaz.
Sarı kantaron (bitkisel ilaç) ile kullanılmaz (sitokrom karaciğer enzimlerini indükler)
Valproic asid (epilepsi), antidepresanlar ve tiroid ilaçları ile kullanılabilir.
medroksiprogesteron asetat
3 ayda bir enjeksiyonla kullanılan sentetik progesteron preperatı
OK yan etkileri
**Doğum kontrol hapı kullanan bazı kadınlarda bulantı, göğüste gerginlik, baş ağrısı ve kanlı akıntı gözlenebilir. Bulgular genellikle ilk 3 ayda kaybolacaktır.
**Doğum kontrol hapı kullananlarda yazın güneş lekeleri artar
** kilo alımına sebep olmaz…
**Östrojen dozu yükseldikçe ,bulantı ve
göğüste gerginlik artar. Progesteron oranı arttıkça ara kanamalar azalır.
