ANTİNEOPLASTİKLER Flashcards
Kanser Hücre Özellikleri
Çok aşamalı gelişme gösterir.
Proliferasyon hızlıdır.
İmmün sistemden kaçma mekanizmaları olabiliyor.
Neovaskülarizasyona neden olur.
Başka dokulara göç edebiliyor.(metastaz)
Tedavide diğer sağlıklı hücreler de zarar görüyor. Buna dikkat edilmeli.
Antineoplastik ilaç özellikleri
Hücre döngüsünün basamaklarına bloklayıp etki gösteriyorlar.
Selektivitesi az. (dikkat edilmeli)
Santrale geçişleri az. (beyin metastazları sıkıntılı)
İmmünsüpresif etki gösterebilirler.
Terapotik indexi dar. (dozlam zor-kombine kullanım önemli)
Mutajenik, karsinojenik*, teratojenik etkileri olabilir.
Zamanla direnç gelişme riski fazla.
Yan etkileri; Kemik iliği toksisitesi- süpresyonu, Geç yara iyileşmesi, GİS epitel hasarı (bulantı kusma), Sterilite(kısırlık). Bazen irrevesible.
revesible olarak hızlı çoğalan sağlıklı hüc inh yaparlar. Böylece Alopesi (kellik), Mukozit, Kısırlık, Empotans(iktidarsızlık) oluşur.
Alkilleyici İlaçlar
Etkileri doz bağımlı, hücre siklusu boyunca etkili. (siklusa spesific değil)
Ön ilaçlardır.
Pozitif karbonyum türevi oluşur.
Yapıdaki alkil gruplarını DNA bazları üzerindeki nükleofilik alanlara aktarır. Anormal baz eşleşmesine sebep olur. DNA iplik kırılması meydana gelir.
Etki mekanizması radyoterapiye benzediğinden Radyomimetik İlaçlar denir.
SİKLOFOSFAMİD; oral/IV, metaboliti akrolein mesane toksitesi yapar (hemorajik sistit), Mesna (N asetil sistein) antimetabolitidir- parasetamol zehirlenmelerinde de kullanılır. Nitrojen türevi ilaçlardır.
Yan etkileri; sterilite, alopesi(kellik)
CARMUSTİN, LOMUSTİN; Nitrosüre bileşikleri, kan-beyin bariyerini geçerler.
SİSPLATİN, KARBOPLATİN; Akciğer, mesane, testis, over tümörlerinde kullanılır.
Yan etkileri; nefrotoksisite, nöropati, ototoksisite, akustik sinir hasarı
BUSULFAN; Kronik Myeloid Lösemi tedavisi
Yan etkileri; Myelosüpresyon, pulmoner fibrozis, ciltte hiperpigmentasyon
Antimetabolitler
Uzun süreli sürekli infüzyon şeklinde kullanılan hücre siklusuna spesific ilaçlar.
METOTREKSAT; sensivitesi az, uzun süre kullanımda sağlıklı hücreler de zarar görür. Dihidrofolat Redüktaz enzimini inhibe eder. Antimetaboliti leukovorin (folinik asit) ve reseptör üzerinden mttrkst ile yarışır.
Yan etkileri; lenfosit proliferasyonunu ve IL1, INF gama, TNF alfa bloklar. PMNH serbest radikal oluşumunu ve nötrofil kemotaksisini bloklar. Myelosüpresyon ve epitel hasarı da yapar.
Vinka Alkoloidleri
Uzun süreli sürekli inf. (siklusa spesific).
Mitoz zehierleri (metafazda iğ ipliği oluşumunu inh ederler.)
VİNKRİSTİN, VİNBLASTİN, VİNDESİN; beta tubuline bağlanarak iğ ipliği oluşumu inh.
Yan etkileri; periferik nöropati, aksonal hasar
Mikrotubul inhibitörleri (TAKSANLAR); PAKLİTAKSEL, DOSETAKSEL. Bunlar tubulin polimerizasyonunu arttırarak mikrotübülleri stabilize ederler. Hücreyi apoptozise sürükler.
Bazı Antibiyotikler
DOKSORUBİSİN, BLEOMİSİN; topoimeraz 2yi inh ederler. DNA süpersarmal yapıya gelerek uzamasını engellerler. Sitokrom C ile apoptozise neden olurlar. Etkileri DNA zararı üzerinden.
Yan etkileri; kardiyotoksisite (doksorubisin), pulmoner fibrosis (bleomisin)
Hormon ve Antagonistleri
Ekzojen Glukokortikoid (kortizol); yüksek dozda kullanılır.
Yan etkileri; su ve tuz tutulumu, hiperglisemi, hipertansiyon, osteoporoz, immünsüpresyon, direnç oluşumu
ESTROJENLER; dietilstilbestrol, etinilestradiol. Androjen ilişkili prostat kanserinde
PROGESTERON; endometrium kanserinde
GNRH analogları; goserelin, buserelin. Premenopozal meme kanseri ve prostat kanserinde
Somatostatin analogları; oktreotid. Nöroendokrin tümörlerde
ANTİESTROJENLER; Rseptör modülatörleridir. Meme kanserinde res + ise etkili. TOREMİFEN, TAMOKSİFEN NİTRAT.
AROMATAZ İNH: ; Öncü maddelerin estradiole dönüşümünü engeller. FORMESTAN, EKSEMESTAN, ANASTOZOL, LETROZOL.
Tümör büyümesini arttıran faktörler
EGF, VEGF, FGF, PDGF.
MONOKLONAL ANTİKORLAR;
BEVASİZUMAB; VEGF bağlayıcı, anjiogenez ve neovaskülarizasyonu engeller.
PANİTUMUMAB; EGF res. bağlayıcı.
TRASTUZUMAB; ErbR2
Yeni nesil ilaçlar
Tirozin Kinaz İnhibitörleri; İMATİNİB. Onkojenik sitoplamzik kinazları inhibe ederek apoptozise yönlendirir. Oral %100 biyoyararlanım. KML’de kullanılır.
SORAFENİB, SUNİTİNİB; renal hücreli karsinomda
mTOR inhibitörleri;(EVEROLİMUS, TEMSİROLİMUS) mTOR hücre büyümesini kontrol eden bir serin treonin kinazdır.
Proteazom inh. (BORTEZOMİB). multiple myelom tedavisinde.
Histon deasetilaz inh.; Histonların gevşek bağlanmasını sağlayan enzimdir. İnhibe edilince epigenetik düzensizlik ve yanlış gen ekspresyonuna neden olurlar.
