PD hypofysetumoren 1 en 2 Flashcards
Wat gebeurt er met de hypofyse tijdens een zwangerschap?
productie van extra hormonen zoals TSH en prolactine
cavernous sinus
veneuze pool om de hypofyse heen
chiasma van de oogzenuw (optica)
soort boemerang boven de hypofyse
- met een hypofysetumor zie je alleen de buitenkant van het gezichtsveld niet meer, klagen over soort waas
portale systeem
verbindt de hypothalamus met de hypofyse
Wat gebeurt er bij een tumor die de hypofyse naar voor of naar achter duwt?
een probleem in communicatie tussen de hypofyse voorkwab en de hypothalamus
Hypofyse tumoren
vrijwel altijd benigne
hypofyse adenomen met verschillende celtypen
- NFA: niet functionerend adenoom, ontstaan uit gonadotrope cellen die LH/FSH produceren > hypertrofie zaadbuisjes en afwezigheid van zaadproductie
- Prolactine: prolactinoom/-oma
- GH: acromegalie
- ACTH: ziekte van Cushing
- TSH: TSH-oma
prolactine/GH/TSH producerende cellen
zijn ontstaan vanuit dezelfde moedercel, tumoren die hieruit zijn ontstaan vanuit deze cel kunnen deze drie hormonen produceren
macroadenoom
tumor groter dan 10 mm
microadenoom
tumor kleiner dan 10 mm
Wat zijn klachten die ontstaan door het ruimte innemend proces
hoofdpijn, druk op het optisch chiasma en druk op craniale zenuwen, uitval van hypofysefunctie
tumor die op chiasma optica drukt
bitemporale hemianopsie: blindheid aan beide kanten
NFA, niet functionerend adenoom
adenoom/uitgegroeide kliertjes van de hypofyse voorkwab die geen functionerende stoffen maken
- produceren wel hormonen maar geven geen klinisch beeld
- pas naar arts als hypofyse niet meer werkt of oogzenuw uitvalt
- 30-65 jaar
- benigne
- geen medicatie
NFA hormonen
kan LH/FSH maken > alleen alfa unit of alfa en inactieve beta worden gemaakt > geen klinisch effect
Behandeling NFA
chirurgie via de neus, evt bestraling
behandeling hypofysetumoren
- transphenoidale selectieve adenomectomie (chirurgie)
- radiotherapie
- medicamenteuze therapie
- vaak een combinatie van dit
(functionele) tumoren in hypofyse
- ACTH naar bijnier en zorgt voor cortisol productie > Cushing
- GH: gaat naar lever en zorgt voor IGF1 productie > acromegalie
- LH/FSH reguleert testosteron, spermatogenese, oestradiol en progesteron productie
- TSH: zorgt voor teveel T4 productie > hyperthyreoidie = TSH-oma
- prolactine: kan toenemen door verdrukking hypofyse
prolactinoom
remming van dopamine valt weg > osteoporose, galactorrhoe, verminderde vruchtbaarheid, libidodaling en hoofdpijn
Wat doet een hoge prolactineconcentratie?
Remt de afgifte van gonadotropinen LH en FSH > minder vruchtbaar (bij borstvoeding)
Galactorroe
geeft een conditie aan waarin melk wordt geproduceerd, is altijd pathologisch behalve na zwangerschap
Waardoor kan teveel prolactine veroorzaakt worden?
prolactinoom, NFA; door verdrukking hypofysesteel waardoor dopamine de lactotrope cellen niet kan bereiken en dus niet kan remmen
Wat kun je geven bij teveel prolactine?
dopamine agonisten
Waardoor kan teveel prolactine veroorzaakt worden?
prolactinoom, NFA; door verdrukking hypofysesteel waardoor dopamine de lactotrope cellen niet kan bereiken en dus niet kan remmen
- prolactine <15 keer de normaalwaarde
Wat doe je als er >15 keer de normaalwaarde van prolactine wordt gevonden?
macroprolactinoom: MRI maken, gezichtsveldonderzoek en onderzoek naar andere functies hypofyse
Wat doe je bij een macroprolactinooM?
dopaminerge therapie > grootte tumor neemt af
primaire behandeling Cushing
chirurgie
acromegalie
GH patroon is chaotisch
- IGF1 als diagnosticum
hoge GH concentratie
lever maakt meer IGF-1
Wanneer kan je geen acromegalie hebben?
normale GH en geen hoog IGF1
gigantisme
groeihormoon heeft nog effect op groeischijven voor pubertijd, deze sluiten pas bij activatie gonaden-as
klachten acromegalie
- hoofdpijn door relatief grote tumor
- excessief transpireren: vettig zweet
- gewrichtsklachten
- moeheid
- tintelingen
- carpaal tunnel syndroom
- opgezwollen lichaamsdelen doordat GH zorgt voor waterretentie
Diagnose acromegalie
door IGF1 bepaling in bloed of oGTT icm meten GH
- GH zal bij acromegalie niet dalen
behandeling
somatostatine injecties (remt GHRH)
somatostatine
zorgt overal, behalve in hersenen, voor verlaging hormonen
somatostatine analogen
grootte tumor neemt in jaar ong 60% af, verlaagt [GH], verlaagt insuline, verlaagt glucose > IGF1 daalt en IGFBP1 stijgt
- lever wordt meer GH resistent door lage insuline > IGF1 wordt normaal
Wat zegt de [IGF1]
alleen iets over de lever
Pegvisomant
competitieve groeihormoon receptor antagonist
- remt GH receptoren overal in lichaam
- duur en remt groei tumor niet
PegV en somatostatine combi
minder PegV nodig > minder GH receptoren en minder GH, klachten verminderen snel
